Si ka ndryshuar Afganistani një vit pas kthimit në pushtet të talebanëve dhe pas rënies së Kabulit. Historia në Fanpage.it nga Stefano Sozza: “Situatë kritike. Është një krizë e harruar nga media dhe axhenda ndërkombëtare pavarësisht problemeve serioze të sigurisë dhe ekonomisë”.
Nga Ida Artiaco
Kriza ekonomike e paprecedentë, inflacioni në rritje, papunësia dhe siguria gjithnjë e më të pasigurta. Situata në Afganistan është kritike pikërisht një vit pas kapjes së Kabulit nga talebanët.
Ishte në fakt 15 gushti i vitit 2021 kur qyteti ra, pasi shumica e kryeqyteteve provinciale të vendit kishin kapitulluar me shpejtësi gjatë tërheqjes së forcave të NATO-s nga Afganistani pas Marrëveshjes së Dohas 2020.
Rrëfimin se çfarë ka ndryshuar vitin e fundit në vend e jep për Fanpage.it Stefano Sozza, Country Manager i Emergency, i cili vazhdon të trajtojë viktimat e luftës dhe të dëshmojë për situatën tragjike në të cilën ndodhet vendi.
Cila është situata në Afganistan sot? Në Itali shpesh vijnë lajme të pjesshme dhe të fragmentuara…
Fatkeqësisht, situata këtu nuk është e mirë, madje do të thoja se është kritike. Gjëja e parë që vërejmë është se si Afganistani fatkeqësisht është zhdukur nga mediat perëndimore dhe agjenda ndërkombëtare.
Në veçanti, lufta në Ukrainë ka bërë që vëmendja e medias të zhvendoset në një drejtim tjetër, duke e lënë Afganistanin si një krizë të harruar. Kjo pavarësisht se vendi po përjeton një krizë ekonomike të paprecedentë, me një rritje të ndjeshme të varfërisë dhe krimit. Një vit pas kthimit të talebanëve në pushtet, në qendrat tona të urgjencës, janë 3 spitale kryesore, kemi bërë më shumë se 90,000 vizita. Këto janë të dhëna që tregojnë qartë se si pavarësisht përfundimit të luftës dhe largimit të forcave ndërkombëtare nga vendi, problemet e Afganistanit nuk kanë përfunduar.
Mund të na jepni disa shifra të kësaj krize ekonomike?
Vlerësohet se kriza e vazhdueshme ekonomike po bën të vuajnë nga uria më shumë se 23 milionë njerëz që tashmë po vuajnë dhe pas 40 vitesh konflikt. Inflacioni është shumë i lartë, çmimet e mallrave bazë janë rritur me më shumë se 50% si gruri, orizi dhe karburantet, gjë që e bën të vështirë për familjet me të ardhura të ulëta dhe të mesme të përballojnë jetesën. Papunësia është shumë e lartë edhe në qendrat urbane.
Kemi ndjekur evolucionin e figurës së grave afgane pas kthimit në pushtet të talebanëve. Cila është gjendja e tyre sot?
Është e rëndësishme të fillojmë nga pika që Afganistani përbëhet nga disa provinca dhe në secilën prej tyre situata ndryshon sipas historisë dhe bazës së tij etnike. Përdorimi i burkës, për shembull, është tradicional veçanërisht në zonat rurale, pavarësisht nga talebanët, si pasojë e një sistemi patriarkal dhe konservator. Ajo që mund të themi duke parë se çfarë ndodh në qendrat tona është se për momentin, për fat të mirë, nuk kemi vërejtur ndonjë ndryshim për stafin dhe pacientët tanë. Stafi ynë femër vazhdon të punojë dhe jemi të përkushtuar të përgatisim të rinjtë praktikantë për t’u bërë profesionistë në fushën e mjekësisë.
Duhet thënë se që nga fillimi i qeverisë, talebanët konfirmuan mundësinë që gratë të vazhdojnë të punojnë në sektorin e shëndetësisë dhe arsimit, por më pas ato nuk kishin më qasje në arsimin e lartë. Nëse do të mbetej kështu, ky do të ishte një problem afatgjatë për aksesin e grave në profesione të ndryshme, përfshirë ato mjekësore. Vetëm të shtunën pati një demonstrim të grave të shpërndara nga ushtarët talebanë, të cilat u qëlluan me armë pse kërkonin rivendosjen e të drejtës për arsimim.
A mund të na tregoni për një episod të ndodhur muajt e fundit që mund të shpjegojë fare mirë se çfarë po ndodh në Afganistan?
Po flasim mbi të gjitha për sigurinë. Emergency që nga fillimi i vitit në 14 raste i është dashur të menaxhojë pacientët në qendrën kirurgjikale të viktimave të luftës në Kabul, të cilët kanë mbërritur pas aksidenteve që kanë shkaktuar një numër të madh të lënduarish, u referohem kryesisht atyre nga shpërthimet. Pesë nga këto shpërthime ndodhën vetëm në prill, gjatë muajit të Ramazanit, gjatë të cilit mbërritën 116 pacientë dhe 4 të tjerë në javët e para të gushtit, për shkak të sulmeve të marra më vonë nga Isis Khorasan, degë e Shtetit Islamik të famshëm midis Irakut dhe Sirisë. Që nga janari në spitalin tonë janë trajtuar mbi 200 pacientë. Këto janë episode që tregojnë një situatë sigurie jo veçanërisht të qëndrueshme.
Çfarë mund të na thoni për fëmijët, viktima të pafajshme të asaj që ndodhi?
Edhe sot presim shumë fëmijë në qendrat tona. Vetëm dy mbrëmje më parë në një nga klinikat tona, rreth nja dy orë nga Kabuli, janë transferuar pesë të mitur të plagosur rëndë nga shpërthimi i një granate. Më i madhi, i cili është 6 vjeç, teksa luante jashtë me shokë të tjerë, të gjithë nën 10 vjeç, e mori këtë objekt metalik, i cili fatkeqësisht i shpërtheu në duar. Ishte një granatë e pashpërthyer. Dora e djathtë i është prerë dhe ka pësuar dëmtime të rënda invalidore edhe në zonën e legenit. Kjo tregon se si fëmijët janë ende viktimat më të prekura nga trashëgimitë e luftës dhe nga situata jo fort e qëndrueshme në vend.
Burimi: fanpage.it/ Përgatiti për botim: L.Veizi
