Shekulli 21 po duket gjithnjë e më shumë si i 11-ti në Evropë, një kontinent që po kthehet në shumë aspekte në mesjetë, duke rënë në një errësirë të ndryshuar vetëm nga disa përpjekje për Rilindjen.
Së pari ishte pandemia Covid, duke u bërë murtaja e kësaj mesjetare të re. Janë rikthyer edhe trazirat që për një arsye apo një tjetër tronditin periodikisht qytetet europiane. Kaosi ka përfshirë Francën sërish këtë javë, me qindra arrestime dhe plaçkitje në të gjithë vendin. Mjafton një shkëndijë që zjarri të ndizet, ashtu si në mesjetë me Grande Jacquerie.
Pabarazitë rriten gjithashtu. Italianët e mesjetës kishin edhe dy emra për ta caktuar dhe që mund të përdoren sot: il popolo grasso davanti al popolo minuto , domethënë i shëndoshë dhe i pasur, përballë të varfërve dhe më të dobëtit.
Paralelisht, një tjetër simptomë e mesjetarizimit të Evropës bashkëkohore na është shfaqur nga një ushtri mercenarësh rusë të quajtur sipas një kompozitori gjerman, Wagner. Jemi kthyer, në tokën evropiane, në një kohë kryqëzatash dhe “ushtarësh të fatit” të paguar nga ofertuesi më i lartë.
Yevgeni Prigozhin, kur ai u rebelua së bashku me trupat e tij mercenare, duke sfiduar carin e ri rus Vladimir Putin, jo vetëm që kafshoi njërën nga duart që ai e ushqen, por ia tregoi gjithë botës (në rast se nuk ishte tashmë e qartë nga lufta në Ukrainë) deri në ç’pikë njeriu ka pësuar regres kur, teorikisht, ai gëzon përparimet më të mëdha shkencore, teknike, arsimore dhe shëndetësore në histori. Por, tashmë dihet se Homo homini lupus, se “njeriu është ujku i njeriut”.
Thomas Hobbes, një filozof anglez i shekullit të shtatëmbëdhjetë, na bëri të reflektojmë mbi egoizmin në sjelljen njerëzore, megjithëse shoqëria përpiqet ta korrigjojë atë duke favorizuar bashkëjetesën. Por, kur po kthehemi në mesjetë, këto mësime harrohen.
Rusia ishte për disa orë në prag të një lufte civile me mercenarët e Prigozhinit që luanin në një Blitzkrieg (luftë rrufe) pasi pushtuan Rostov-on-Don, qytetin e nëntë më të madh në vend, dhe qëndruan vetëm 200 kilometra nga Moska përpara se të arrinin në marrëveshje dhe kthesë, me ndërmjetësimin e liderit bjellorus Aleksandër Lukashenko , një aleat i Putinit dhe gjithashtu i lidhur me Prigozhin. Me fjalë të tjera, ajo që në fjalën e urtë spanjolle njihet si “Zoti i ngre dhe ata bashkohen”, megjithëse, në këtë rast, ndoshta ky tjetri është më i mirë: “Babëzitësi dhe mashtruesi pajtohen lehtësisht”.
Disa orë më vonë, kur Putini dha përsëri shenja jete, ai zbuloi se qeveria ruse i kishte paguar grupit të udhëhequr nga Yevgeny Prigozhin rreth 1,000 milionë dollarë (922 milionë euro, rreth 86,000 milionë rubla) midis majit 2022 dhe majit 2023. Wagnerët po bëjnë Një jetë nga dhimbja dhe tmerri i luftës në Ukrainë, por jo aq sa duhet, duket.
Duke qenë se në kohën tonë po i afrohemi mesjetës, është e nevojshme të kërkohen referenca atje. Dhe, në këtë rast, jemi në vitin 988, pas kristianizimit të Kievan Rus nga princi Vladimir I, i cili kohët e fundit kishte uzurpuar pushtetin me një ushtri mercenarësh të përbërë nga ushtarë varangianë. Këta ishin vikingë, kryesisht suedezë, të cilët shkuan në lindje dhe në jug përmes asaj që tani është Rusia, Bjellorusia, Ukraina dhe Ballkani në Perandorinë Bizantine.
Pasi arriti marrëveshje me Bazilin II të Bizantit, Vladimiri i dërgoi atij 6000 mercenarë si pjesë e një marrëveshjeje për ndihmën ushtarake. Kështu lindi Garda Varangiane, një lloj grupi mesjetar Wagner, i cili ishte një njësi elitare e Perandorisë Bizantine midis shekujve 10 dhe 14. Ashtu si një autokrat si Putini priret të jetë i kujdesshëm ndaj rrethinës së tij, Basili nuk ishte i gjithi për rojet vendase bizantine, besnikëria e të cilëve ishte po aq e afërt me pretenduesit e tjerë të fronit, kështu që ai i ktheu varangët në mbrojtësit e tij. Putin mendoi se Prigozhin e luante këtë rol, por ia ktheu mbrapsht, megjithëse me siguri nuk ka asgjë që paratë nuk mund ta zgjidhin.
Princat e Kievit dhe Novgorodit punësuan varangianët nga shekulli i 9-të deri në shekullin e 11-të. Përmendja e fundit e këtyre mercenarëve në Rusi daton nga viti 1043, megjithëse ka mundësi që të mos flitej më për ta, sepse ata tashmë ishin asimiluar në shoqërinë ruse. A mund ta imagjinoni në atë kohë që ushtarë të tjerë të fatit do të kishin një rol kaq udhëheqës në Rusinë e shekullit të 21-të?
Në mesjetë ishte praktikë e zakonshme të punësoheshin kontigjente mercenarësh të huaj. Kështu e kanë bërë perandorët bizantinë, diçka që e kanë trashëguar nga romakët. Por, mesjeta ishte gjithashtu një kohë kryqëzatash, ku, me mbështetjen e fesë, justifikoheshin fushatat ushtarake (a nuk është e njëjta gjë që po bën Putin me Ukrainën në këtë mesjetë të re të shekullit të 21-të?).
Kryqëzatat më të famshme mesjetare janë luftërat fetare të nxitura nga Kisha për të rimarrë Tokën e Shenjtë për Krishterimin, e cila kishte qenë nën sundimin e Islamit që nga shekulli i VII. Kryqtarët morën betime të përkohshme fetare dhe u dhanë lehtësim për mëkatet e tyre, ashtu si Wagnerët e Putinit kanë pasur “carte blanche” në Ukrainë dhe madje janë ushqyer me rekrutët kriminalë nga burgjet .
Është interesante se ka pasur edhe kryqëzatat baltike, të cilat u zhvilluan gjatë mesjetës nga mbretërit katolikë të Suedisë dhe Danimarkës dhe urdhrat teutonikë dhe livonian kundër popujve paganë të Evropës verilindore dhe pellgut të Detit Baltik. Sot, kjo zonë e Evropës është një nga më të militarizuarat, në kufi me Rusinë. Mesjeta bashkëkohore evropiane manifestohet si askund tjetër nga Deti i Zi deri në Detin Barents .
Por, mesjeta, me të gjitha pengesat e saj morale dhe vlerash, janë gjithnjë e më të pranishme edhe në pjesën tjetër të kontinentit. Spanja, pa shkuar më tej, aktualisht po i afrohet idesë së mbretërive taifa mbi të cilat planifikon një ripushtim të ri në stilin e monarkëve katolikë, sipas diskurseve më ultra-ekstreme. Ka një përplasje mes të majtës dhe të djathtës, ndikimi i ri i së cilës do të ndodhë në zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme të 23-J.
Në Spanjën mesjetare të taifave, mbretëritë e vogla në të cilat ishte ndarë Kalifati i Kordobës, kishte edhe mercenarë. Ata u punësuan për të luftuar kundër fqinjëve të tyre ose për të kundërshtuar mbretëritë e krishtera të veriut. Madje kishte edhe luftëtarë të krishterë, si Cid Campeador, të cilët u shërbenin mbretërve myslimanë, madje edhe duke luftuar kundër mbretërve të tjerë të krishterë.
Gjithçka kundër të gjithëve, me vendin aktualisht të ndarë në blloqe territoriale dhe ideologjike, dominohet nga një klasë politike më mercenare se kurrë. Ka gjithnjë e më shumë politikanë që në thelb kërkojnë të sigurojnë një jetesë të mirë, pa një profesion për shërbimin publik, që po lind këtë mesjetë të re të shekullit të 21-të.
Marrë nga La Vanguardia
