Nga origjina e Cosa Nostra-s te betejat e brendshme deri në fazën e masakrës: a mund të shënojë vërtet vdekja e bosit të fundit goditjen përfundimtare për mafian italiane?
Me të zhduket figura e fundit – pas asaj të bosëve kryesorë të Corleonesit, Bernardo Provenzano në 2016 dhe Totò Riina në 2017 – i aftë për të përfaqësuar, duke i dhënë fytyrën asaj, hijen e zezë të organizatës që themeloi vetë konceptin e krimit të organizuar. të paktën në imagjinatën kolektive: Cosa Nostra.
E DREJTA PËR TË KOMANDUAR. Ngjarjet e Cosa Nostra-s zhvillohen përgjatë rrugës më të gjerë të ndjekur nga ato italiane dhe kanë rrënjë të thella. Mafia siciliane u shfaq në shekullin e 19-të, u rrit në epokën liberale, madje u degëzua jashtë vendit, si në Shtetet e Bashkuara, dhe zgjeroi ndikimin e saj edhe gjatë diktaturës së Musolinit , veçanërisht në nivel lokal.
Ajo mbijetoi kur shteti monarkik dhe më pas fashist u përpoq të imponohej ashpër, dhe më pas shfrytëzoi përzierjen me autoritetet politike të gatshme për të toleruar apo edhe për të bashkëpunuar. Në artikulimet e saj të ndryshme ajo kultivoi një plan heterogjen për t’i arroguar vetes funksione thelbësore: kontrollin e territorit, rolin e rregullatorit ekonomik ose monopolin e forcës.
LUFTA E BRENDSHME. Pas Luftës së Dytë Botërore pasoi një evolucion kompleks. Fazat e bashkëjetesës me pushtetin publik u alternuan me të tjera me dukshmëri më të madhe, për shembull në vitet 1980, kur fraksione të ndryshme u përplasën, duke lënë qindra të vdekur në terren. Pikërisht atëherë Corleonesi – të quajtur kështu sepse vinin nga zona e Corleone, në provincën e Palermos – fituan një epërsi në rritje.
FUQIA NË CORLEONE. Nën udhëheqjen e Totò Riina dhe Bernardo Provenzano , mafia siciliane pretendoi hapësira të reja të përdorshmërisë dhe paligjshmërisë, duke minuar legjitimitetin dhe prerogativat e shtetit republikan. Një seri e gjatë sulmesh goditi më pas figura publike, politike dhe institucionale, si deputeti komunist Pio La Torre ose gjenerali Carlo Alberto dalla Chiesa .
SEZONI I BOMBAVE. Kur filloi kundërofensiva, konflikti u përshkallëzua. Angazhimi i vendosur i një pjese të drejtësisë dhe dënimet e shqiptuara gjatë të ashtuquajturit gjyq maksimumin, duke filluar nga viti 1987, u pasuan me sezonin e bombave. Dhe prandaj sulme të vërteta terroriste. Si ato të vitit 1992 kundër magjistratëve Giovanni Falcone (i vrarë në Capaci së bashku me gruan e tij Francesca Morvillo dhe tre agjentët e shoqërimit) dhe Paolo Borsellino (i vrarë në Palermo së bashku me pesë agjentët e eskortës).
Ose ato të vitit 1993, ku përfshiheshin edhe qytetet e Romës, Milanos dhe Firences.
METODA FALCONE DHE BORSELLINO. Megjithatë, përshpejtimi i masakrës, pavarësisht se destabilizoi vendin, u bllokua. Dënimet e konfirmuara nga Gjykata e Lartë nuk u vunë në dyshim, metoda e treguar nga Falcone dhe Borsellino u bë model dhe shumë bos, si vetë Riina në 1993, u arrestuan. Mafia, e cila deri atëherë kishte luhatur midis marrëveshjeve të fshehta dhe kundërshtimit të pushtetit publik, nuk ishte në gjendje të fitonte.
STRATEGJIA E HUMBJES. Siç vërejti kohët e fundit sociologu Luigi Manconi në lidhje me strategjinë e Cosa Nostra-s : ” Nuk ka dyshim që dinamiti masakroi njerëz dhe institucione, dhe se strategjia doli e suksesshme ngre më shumë se disa dyshime të arsyeshme .” Ato vite dramatike, në fakt, shkatërruan atmosferën e pathyeshmërisë që rrethonte Cosa Nostra-n. Me një veprim represiv efektiv, të zbatuar në një moment emergjence demokratike, disa nga supozimet që kishin favorizuar dhe forcuar korleonezët u përmbysën.
SHEFI I FUNDIT. Shumëçka ka ndryshuar që nga vitet ’90. Ka filluar një periudhë copëzimi, transformimi dhe fundosjeje. Figura tashmë të konstatuara si ajo e Provenzanos, garant i pushtetit korleonez të arrestuar vetëm në vitin 2006, u janë bashkuar edhe të tjerë më të rinj, të paskrupullt dhe pragmatikë, si ai i Matteo Messina Denaro. E lindur në provincën e Trapanit në vitin 1962, dhe bir i një bosi, Messina Denaro ishte shumë e afërt me Riinën, ekzekutues besnik i direktivave të tij dhe më pas, nga viti 1992, drejtuese kriminale në qendër të trafikut të paligjshëm dhe biznesit të paligjshëm.
NË ARRATI. Kapja e tij u bë në janar 2023 në Palermo, pranë klinikës private ku ai shkoi për të trajtuar një tumor në një fazë të avancuar. Puna e detajuar e karabinierëve të ROS (Grupi Operativ Special) dhe shmangia e shefit nga masat obsesive të miratuara deri në atë moment çuan në një arrestim vendimtar. Dhe prandaj në fund të një mungese tridhjetëvjeçare, e cila gëzonte heshtje dhe kompromise të përhapura.
FUNDI I NJË EPOKE. E gjithë kjo u shfaq, për disa komentues, si shenja më e prekshme e “fundit të një epoke”: një shprehje plot theksim, por jo pa themel. E për më tepër lajmi përveçse tronditi opinionin publik bëri menjëherë xhiron e botës. “ Mafisi i fundit italian i lidhur me një periudhë brutale ”, sipas gazetës më të madhe në Shtetet e Bashkuara, New York Times . “ Kumbari” i fundit i mafies siciliane dhe një nga kriminelët më të kërkuar në botë ”, thuhet në raportin e London Guardian .
Për Le Monde franceze , ” një cikël i tërë i historisë italiane ” ka marrë fund , ndërsa për El País spanjolle, Italia ka ” neutralizuar simbolin e fundit të një epoke të tmerrshme “.
GRUSHT SHTETI? Të paktën për jehonën që ngjalli, fundi i Messina Denaro – i cili vdiq në shtator 2023 për shkak të patologjisë së tij, në spitalin L’Aquila – përbënte në vetvete një goditje të mëtejshme për mafian siciliane: tashmë e dobësuar dhe jo më e aftë. të vendosjes së praktikave brutale kundër pushtetit me tipare subversive. Goditja e pësuar, megjithatë, duke pasur parasysh edhe ndryshimet në kuadrin social-ekonomik, mund të mos jetë vdekjeprurëse dhe vëmendja ndaj fenomenit mafioz mbetet e lartë. Një fenomen i cili, sipas kërkimeve historike, jo vetëm duket i rrënjosur në kontekstin italian dhe brishtësinë e tij të madhe, por duhet kundërshtuar në emër të ligjshmërisë kushtetuese dhe kulturës së ligjit, ë dyja në kundërshtim me historinë e Cosa Nostra- s ./Përshtati në shqip nga Focus.it, E.T
