15 Maj 1648/ Nisin bisedimet që çojnë në nëshkrimin e Paqës së Vestfalisë

113 563 lexime

124,178FansaPëlqeje

Gjatë Mesjetës institucionet më të fuqishme në Evropë ishin Kisha Katolike e Romës dhe Perandoria e Shenjtë Romake. Perandoria përbëhej nga qindra shtete të mëdha e të vogla dhe përfshinte një sipërfaqe në të cilën tani bëjnë pjesë Austria, Republika Çeke, Franca Lindore, Gjermania, Zvicra, Vendet e Ulëta dhe disa pjesë të Italisë. Meqë shtetet gjermane përbënin pjesën më të madhe të perandorisë, ajo u bë e njohur si Perandoria e Shenjtë Romake e Kombit Gjerman. Çdo shtet qeverisej nga një princ duke mos pasur autonomi të plotë. Vetë perandori ishte katolik nga familja austriake e Habsburgëve. Prandaj, meqë papa dhe perandoria kishin pushtetin, Evropa ishte plotësisht në duart e katolikëve. Megjithatë, në shekullin e 16-të dhe të 17-të, rendi i vjetër u trondit. Anembanë Evropës kishte pakënaqësi të përgjithshme ndaj teprimeve të Kishës Katolike të Romës. Reformues fetarë të tillë si Martin Luteri dhe Xhon Kalvini folën për një rikthim në vlerat biblike. Luteri dhe Kalvini gjetën mbështetje të gjerë dhe nga kjo lëvizje lindi Reforma dhe fetë protestante. Reforma e ndau perandorinë në tri besime: në atë katolik, luteran dhe kalvinist. Katolikët i shihnin me mosbesim protestantët dhe protestantët i përbuznin rivalët e tyre katolikë. Kjo gjendje çoi në formimin e Bashkimit Protestant dhe të Lidhjes Katolike në fillim të shekullit të 17-të. Disa princa të perandorisë u bashkuan me Lidhjen, të tjerë me Bashkimin. Evropa, dhe perandoria në veçanti, ishte mbushur me dyshime dhe situata i ngjante një fuçie baruti së cilës i mjaftonte vetëm një shkëndijë për të hedhur në erë gjithçka. Kur së fundi kjo shkëndijë u ndez, ajo shkaktoi një konflikt që zgjati 30 vjet.

Paqja e Vestfalisë, i referohet dy traktateve të paqes të Osnabryk dhe Mynster, të nënshkruara më 15 dhe 24 tetor 1648, të shkruara në frëngjisht, dhe që i dhanë fund Luftës Tridhjetëvjeçare në Perandorinë e Shenjtë Romake dhe Luftës Tetëdhjetëvjeçare, midis Spanjës dhe Republikës së Shteteve të Bashkuara të Holandës. Paqja e Vestfalisë, inauguroi filloi një rend të ri në Europën Qendrore, të bazuar në konceptin e sovranitetit të shtetit. Më 1806-ën, rregulloret e paktit u bënë pjesë e ligjeve kushtetuese të Perandorisë së Shenjtë Romake. Negociatat e paqes mes Francës dhe Habsburgëve, duhej të kishin nisur në Këln që më 1636ë-n, por ato u bllokuan nga Franca. Kardinali francez Richelieu, dëshironte përfshirjen e të gjithë aleatëve në Perandorinë e Shenjtë Romake. Në Hamburg dhe Lybek, Suedia dhe Perandoria e Shenjtë Romake negociuan Traktatin e Hamburgut. Kjo u bë me ndërhyrjen e klerikut të famshëm francez.

Lexo edhe :  Gruaja e Bashar al-Assad e pakënaqur me jetën në Moskë, i kërkon divorcin ish presidentit

Kalendar

15 Maj 1252 – Papa Innocenti IV firmos dekretin e famshëm papal ‘Extirpanda’, i cili autorizon, por kufizon gjithashtu, torturimin e heretikëve në Inkuizicionin Mesjetar.

15 Maj 1525 – Fshatarët kryengritës të udhëhequr nga pastori anabaptist Tomas Myncer u mundën në Betejën e Frankenhauzenit, duke i dhënë fund Luftës së Fshatarëve Gjermanë në Perandorinë e Shenjtë Romake.

15 Maj 1536 – Mbretëresha e Anglisë, Ana Bolena, gjykohet në Londër me akuzën e tradhtisë, kurorëshkeljes dhe incestit. Ajo do të dënohet me vdekje nga një juri e përzgjedhur posaçërisht.

15 Maj 1800 – Mbreti Xhorxh III i Mbretërisë së Bashkuar, i mbijeton një atentati nga Xhejms Hedfilld, i cili më vonë u lirua nga gjykata për shkak të çmendurisë.

15 Maj 1932 – Në një përpjekje për grusht shteti, kryeministri i Japonisë Inukai Tsujoshi, vritet nga komplotistët.

15 Maj 1988 – Lufta Sovjetike-Afgane:Pas më shumë se 9 vite luftime, ushtria sovjetike fillon tërheqjen e 115.000 trupavë të saj nga Afganistani.

 

Të fundit

Aurela Gaçe rikthehet në ekran, kësaj radhe si aktore

Aurela Gaçe po rikthehet në ekran, këtë herë në një projekt që nuk ka lidhje me muzikën, por me...

“Dukesh si pëllumb”, Parashqevi Simaku dhe Pirro Çako ribashkohen pas shumë vitesh

Parashqevi Simaku dhe Pirro Çako kanë folur për herë të parë pas 36 vitesh, përmes një videocall. Biznesmeni Elton Ilirjani e ka publikuar videon në...

Trump tallet me Trudeau dhe ’emëron’ ish-lojtarin e hokejit si guvernatorin e Kanadasë!

Presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, u tall përsëri me kryeministrin kanadez Justin Trudeau në mesazhet e Krishtlindjea, në platformën e tij ‘Truth Social’. Trump...

E trishtë! Mbyll sytë përgjithmonë ish-kryeministri i këtij vendi (Emri+Foto)

Ish-kryeministri indian Manmohan Singh ka vdekur në moshën 92-vjeçare. Singh ishte një nga kryeministrat më jetëgjatë të Indisë dhe ai u konsiderua arkitekti i reformave...

Pse opozita nuk ka fituar pikë nga hetimet e SPAK?

Nga Ylli Pata Koncepti i tyre i luftës antikorrupsion është thjesht të sulmojnë kundërshtarin, jo vetëm në partinë e opozitës, por dhe brenda partisë së...

Lajme të tjera

Web TV