Nga Sirma Molla
Radikalizimi dhe ekstremizmi i dhunshëm janë shndërruar në një sfidë ndaj të gjithë shteteve e shoqërive, për shkak të përhapjes, dinamikës dhe prirjeve që kanë pasur vitet e fundit këto fenomene, si dhe për shkak të pasojave tepër të rrezikshme për jetën dhe sigurinë e njerëzve. Shkaqet e tyre janë nga më të ndryshmet.
Në kudër të zhvillimeve të fundit në lidhje me ekstremizmin dhe radikalizmin janë zhvilluar disa projekte ne Shqipëri. Qëllimet e këtyre projekteve kanë qënë të studiojnë dhe të parandalojnë përhapjen e radikalizmit dhe ekstremizmit në Shqipëri.
Projekte të tilla janë mbështetur nga qeveria shqiptare ashtu si edhe organizata të ndryshme ndërkombëtare apo nga Ambasada Amerikane në Shqipëri. Disa nga projektet janë ndërmarr nga CVE (The Coordination Center for Countering Violent Extremism), IDM ( Institute for Democracy and Mediatation), Council of Europe.
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim- IDM
Ndër projektet e para që janë ndërmarrë për ndalimin e ekstremizmit dhe radikalizmit kanë qenë ato të IDM- Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim. Në vitin 2014 (IDM) nisi projektin “Parandalimi i radikalizmit fetar midis të rinjve”, një iniciative 18-mujore e mbështetur nga Ambasada e SHBA në Tiranë
. Projekti erdhi si një përgjigje ndaj rasteve dhe raportimeve në media që sinjalizojnë një risk të lartë të radikalizmit dhe manipulimit të disa kategorive të margjinalizuara të qytetarëve në zona të pazhvilluara të Shqipërisë.
Objektivi i kësaj iniciative ishte të vlerësojë risqet dhe faktorët kryesorë të radikalizmit potencial, të adresojë sfidat socio-ekonomike dhe të parandalojë risqet e radikalizmit (me bazë fetare) midis të rinjve dhe familjeve të reja që përballen me sfida të vështira socio-ekonomike. Studimi i parë për ekstremizmin dhe radikalizmin në Shqipëri është kryer në vitin 2015. Pas katër vitesh është publikuar edhe studimi i dyte i kryer nga IDM me të njejtin qëllim.
Më poshtë kemi disa të dhëna krahasuese ndërmjet këtyre dy studimeve, për të parë si ka ndryshuar gjatë këtyre viteve perceptimi mbi këtë temë.
Krahas studimeve të kryera, IDM në kuadër të këtij projekti ka mbajtur edhe takime të shumta informuese me stafeve pedagogjike të shkollave të mesme, drejtorive arsimore rajonale dhe zyrave arsimore.
Takime të tjera kanë përfshirë edhe përfaqësues të ministrive të ndryshme dhe institucioneve në varësi si dhe të rinj, përfaqësues të komuniteteve fetare, , prindër, pedagogë, artistë, gazetarë, aktivistë të shoqërisë civile. Këto takime janë kryer në kuadër të projektit të IDM “Zëra të Besueshëm në Parandalimin e Ekstremizmit të Dhunshëm” i mbështetur nga Ambasada e SHBA-ve në Tiranë.
Qendra Kundër Ekstremizmit të Dhunshëm -CVE
Qendra Kundër Ekstremizmit të Dhunshëm u krijua si rezultat i një sërë masash që Qeveria Shqiptare ka ndërmarrë për të trajtuar shfaqjen e ekstremizmit të dhunshëm tek shtetasit shqiptarë që u bashkuan në radhët e organizatave ekstremiste në konfliktet në Lindjen e Mesme vitet e fundit, duke përfshirë të ashtuquajturin Shtet Islamik në Siri dhe Irak
CVE po ndihmon përmes projektve komunitetet në mbarë vendin duke trajnuar deri tani 28 mijë mësues, mbi 2 mijë policë, psikologë dhe punonjës socialë të konsideruar si të vijës së parë në parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm dhe radikalizimit që çon në terrorizëm.
Kjo qendër ka luajtur gjithashtu nje rol të rëndësishëm në mbështetje të ri-integrimit dhe ri-kthimit të shtetasve shqiptarë nga Siria, duke bashkëpunuar me Zyrën Ndërkombëtare të Migracionit (IOM) .
Qendra CVE synon të bashkëpunojë me aktorët e sektorit publik dhe privat për të ruajtur dhe promovuar vlerat e tolerancës dhe harmonisë fetare, mbrojtjen e të drejtave të njeriut, sundimin e ligjit dhe demokracinë, si dhe ruajtjen e shoqërisë shqiptare nga ekstremizmi i dhunshëm.
Fondacioni Shqiptar”Zgjidhja e Konflikteve dhe Pajtimi i Mosmarrëveshjeve”
Qëllimi i këtij projekti është rritja e pjesëmarrjes aktive të aktorëve të komunitetit lokal përmes forumeve dhe debateve të hapura për parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm dhe radikalizmit; Informimi dhe shkëmbimi i ideve, njohurive, praktikave të mira dhe përvojave në parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm dhe radikalizmit nëpërmjet forumeve dhe tryezave të rrumbullakëta.
