Në një deklaratë të Kombeve të Bashkuara bëhen të njohura 14 vende të cilat kanë në kabinetin qeveritar një përfaqësim me 50 përqind apo më shumë gra. E para është Spanja me 66.7 përqind, ndërsa e fundit Guinea me 50 përqind. Shqipëria rreshtohet e 9-ta në këtë listë me 53.3 përqind gra në kabinetin qeveritar.
Përfaqësimi i grave në vendimmarrje politike vazhdon të rritet, por 3/4 e vendeve parlamentare mbahen ende nga burrat, sipas të dhënave të reja të paraqitura në edicionin 2020 të “IPU map” Harta e Grave të Kombeve të Bashkuara për Gratë në Politikë. Publikimi i të dhënave përkon me rishikimin 25-vjeçar të zbatimit të Platformës së Veprimit të Pekinit, e cila mbetet axhenda më e gjithanshme në botë për barazinë gjinore.
Harta “IPU-UN” e Grave paraqet renditjen globale për gratë në pozitat ekzekutive, qeveritare dhe parlamentare që nga 1 janari 2020. Harta tregon nivele të larta për numrin e vendeve me gra Kryetare shtete dhe / ose kryetarë qeverish, dhe për pjesën globale të grave ministra, kryetare parlamentare dhe parlamentare.
Drejtori Ekzekutiv i Grave të Kombeve të Bashkuara, Phumzile Mlambo-Ngcuka tha: “Ne kemi krijuar një botë ku gratë kanë vetëm 25 përqind të hapësirës — në parlamente dhe në hapësira të tjera vendimtare. Megjithatë, ne e dimë që më shumë gra në pozicione të nivelit të lartë vendimmarrës çojnë në politika që sjellin dobi për tërë shoqërinë. Gratë dhe vajzat janë jashtëzakonisht të padurueshëm për ndryshime dhe ne po u bëjmë thirrje udhëheqësve dhe parlamentarëve që të ndërmarrin veprimet e nevojshme për të siguruar që zëri i tyre të dëgjohet dhe të pasqyrohen përparësitë e tyre. ”
Gratë në krye të qeverive
Më pak se 1/10 e vendeve drejtohen nga një grua sot. Njëzet vende tani kanë gra Kryetare shteti dhe qeverie, nga 19 vende në 2019. Që nga 1 janari 2020, 6.6 përqind e kryetarëve të shteteve të zgjedhura janë gra (10 nga 152) dhe 6.2 përqind e kryetarëve të qeverive (12 nga 193); në dy prej këtyre vendeve (Bolivia dhe Zvicra), Shefi i Shtetit dhe i Qeverisë është i njëjtë.
Më shumë se gjysma e grave Kryetarët e shteteve dhe qeverie janë në Evropë. Pothuajse të gjitha qeveritë në vendet nordike (Danimarka, Finlanda, Islanda, Norvegjia) kryesohen nga një grua, me përjashtim të Suedisë.
Tre gra guvernatore po shërbejnë në Amerikë, që është gjysma e numrit që po shërbenin në vitin 2015. Rajoni pësoi një rënie të konsiderueshme të numrit të grave guvernatore midis 2015, kur ishin gjashtë, dhe 2017 kur numri ra ndjeshëm në një.
Tre gra po shërbejnë si presidente apo kryeministre në Azi (Bangladesh, Nepal, Singapor), një në Afrikë (Etiopi) dhe një në Paqësor (Zelanda e Re).
Asnjë vend në rajonin e Shteteve Arabe nuk ka pasur një grua në krye të shtetit.
Gratë në qeveri
Ka pasur një prirje inkurajuese të shumë qeverive me kabinete të ekuilibruar gjinor: gratë tani përbëjnë 50 përqind ose më shumë pozita ministrore në 14 vende, nga nëntë në vitin 2019. Një 16 vende shtesë kanë më shumë se 40 përqind të grave ministra.
Evropa dhe Amerika janë liderët kur bëhet fjalë për barazi gjinore në kabinete. Në dy vende, gratë mbajnë mbi 60 përqind të vendeve të ministrive (Spanja dhe Finlanda). Finlanda qëndron si vendi i vetëm që ka barazi gjinore në kabinet dhe një grua Shef të Qeverisë.
Të 14 vendet me 50 përqind ose më shumë gra në kabinet:
66.7%: Spanjë
61.1%: Finlanda
58.8%: Nikaragua
57.9%: Kolumbi
57.1%: Austri
55.0%: Peru
54.5%: Suedia
53.6%: Ruanda
53.3%: Shqipëri
52.9%: Francë
50.0%: Andorra, Kanada, Kosta Rika, Guinea-Bissau
Burimi: www.unwomen.org
Përgatiti për botim: L.Veizi
