Nga Valéry Giscard d’Estaing
Prej disa muajsh, bota dhe Evropa janë përballur me pandeminë Covid-19, një krizë globale shëndetësore, menaxhimi i së cilës mbetet tani për tani problemi ynë më i madh.
Ky nuk është një fakt befasues pasi Bashkimi Evropian ka vetëm fuqi mbështetëse në fushën e shëndetit publik dhe pikërisht për këtë arsye vetëm inkurajon bashkëpunimin midis shteteve anëtare. A duhet që Bashkimi Evropian të ketë fuqi më të mëdha në këtë fushë? Çfarë do të na mësojë kjo pandemi?
Situata aktuale na detyron të fillojmë një reflektim më të thellë mbi mënyrën e funksionimit të Unionit: A është përshtatur sistemi ynë në sfidat aktuale?
Javët e fundit, qytetarët në të gjithë Evropën kanë demonstruar forcën e shoqërisë sonë. Rajonet ndërkufitare kanë organizuar transferime të pacientëve nga një vend në tjetrin, personeli shëndetësor ka qenë në gjendje të japë ndihmën në vendet ku ishte më e nevojshme.
Shkencëtarët kanë arritur në disa javë, duke punuar së bashku, rezultate që zakonisht zgjasin muaj. Ky solidaritet konkret tregon se bashkëpunimi evropian ekziston, dhe ne të gjithë e kuptojmë se vetëm nëse bashkojmë përpjekjet mund të dalim nga një krizë që tejkalon kufijtë tanë.
Paradoksi sot është se ne e dimë se kemi nevojë për një Bashkim Evropian më të fortë dhe më elastik, por krizat e dekadës së fundit kanë gjeneruar reagime nacionaliste që ndërlikojnë përpjekjet plotësuese që synojnë zgjidhje reale. Ne jemi të vetëdijshëm që dekadat e fundit kanë gërryer besimin midis qytetarëve evropianë, por shpresojmë që fryma e bashkëpunimit dhe unitetit të mbizotërojë.
Solidariteti është gur-themeli i Unionit tonë, i cili duhet të luajë një rol edhe më të rëndësishëm në kohë krize sesa në periudha normale për të demonstruar se nuk është thjesht një nënshkrim në një copë letër.
Si evropianë, duhet të kuptojmë se nuk jemi në një lojë me shuma zero: do të fitojmë ose humbasim së bashku. Sot, 23 Prill, po mbahet një Këshill Vendimtar Evropian. Nuk është kohë për dyshime ose rezerva.
Ne kërkojmë që liderët evropianë të dëshmojnë guximin dhe të flasin me një zë për të ofruar të gjithë ndihmën e nevojshme për vendet që u goditën më shumë nga koronavirusi.
Ne propozojmë që në të ardhmen, në rast të një pandemie, fuqitë përgjegjëse për koordinimin e veprimeve të shëndetit publik të transferohen në nivelin e komunitetit. Brenda këtij kuadri të koordinuar evropian, niveli kombëtar, rajonal dhe lokal do të kenë përgjegjësitë e tyre.
Në krizën aktuale, duhet të ndërmerren veprime të fuqishme. Nuk është çështje e bashkimit të borxheve të së kaluarës, por borxhi që do të lindë nga përgjegjësia ndaj sfidave të Covid-19. Në fund të fundit, një Thesar i Zonës së Integruar Evropiane duhet të menaxhojë nevojat për kredi të shteteve.
Kuadri financiar për 7 vitet e ardhshme (2021-2027) duhet të rishikohet, në mënyrë që ta shndërrojë atë në një instrument më të fuqishëm të solidaritetit dhe ta adaptojë atë në situata emergjente siç është ai aktual.
Qendra e Koordinimit dhe Reagimit të Emergjencave, e cila drejton ndihmën në formën e njohurive, materialeve të ndihmës ose ekipeve të mbrojtjes civile në vendet e prekura, duhet të jetë plotësisht operacionale. Kërkimet mjekësore duhet të koordinohen më mirë në nivelin Evropian, në rastin konkret siç është mbledhja dhe interpretimi i të dhënave epidemiologjike.
Kur të përfundojë, kjo pandemi do të lërë plagë të rëndësishme në shoqëri. Mijëra njerëz do të kenë humbur të afërmit e tyre, dhe sistemi ynë ekonomik do të përkeqësohet seriozisht. Ne duhet ta shfrytëzojmë këtë mundësi për të riimagjinuar një organizatë ekonomike dhe sociale që është më e drejtë, më e qëndrueshme dhe elastike. Ky është një hap thelbësor.
Kjo do të thotë që ne duhet të promovojmë dhe përmirësojmë aftësinë e fituar në muajt e fundit në vendimmarrje dhe vendosjen e veprimeve. Ne kemi qenë në gjendje të krijojmë spitale dhe ekipe mjekësore brenda dy ditësh kur procedurat burokratike pengojnë në mënyrë rutinë çdo proces krijues. Bashkimi Evropian, me bashkësinë e tij të vlerave të përbërë nga 446 milion qytetarë, mund dhe duhet të jetë një forcë aktive në këtë ndryshim.
Imagjinoni se si do të ishte ekonomia jonë nëse do të ndalonim konkurrencën me njëri-tjetrin. Nëse do të ishim së bashku, kompanitë e mëdha të teknologjisë nuk mund të heqin dorë nga përgjegjësitë e tyre dhe të shmangnin pagimin e taksave. Ne mund të pakënaqësitë e sistemit aktual dhe të riimagjinojmë një sistem ku të gjithë kontribuojnë, pa barrën që deri tani bie në mënyrë të pabarabartë mbi supet e punëtorëve ose bizneseve të vogla. Një sistem që do të rritë punësimin në vend që ta taksojë atë në mënyrë të drejtë. Do të duhet të propozohet një “orar” i saktë për këtë bashkim fiskal evropian.
Në një botë që bie përsëri në tundimin e luftërave për pushtet, në Pekin, Uashington, Moskë, Delhi dhe Ankara, ne Evropianët duhet të mbrojmë vlerat që gjetën bashkimin tonë, përkatësisht, dinjitetin e qenies njerëzore, lirinë, etj. Duke u fokusuar tek demokracia, sundimi i ligjit dhe paqja. Ajo që kanë evropianët është diçka unike në botë. Vetëm duke i siguruar Evropës një dimension të plotë politik, ne mund ta ndërtojmë shoqërinë e së nesërmes dhe të parandalojmë që bota të kthehet përsëri në gabimet tragjike të së kaluarës.
Parlamenti Evropian i sapozgjedhur dhe Komisioni Evropian duhet të jenë të gatshëm për të promovuar këtë ndryshim.
Covid-19 na ka bërë të kuptojmë se kemi nevojë për ide të reja për të kapërcyer sfidat aktuale dhe për t’u përshtatur me botën globale, dixhitale dhe shumë të lëvizshme në të cilën jetojmë sot.
Evropa është një ide dhe një projekt që na përket të gjithëve ne. Për të qenë të suksesshëm, duhet të lëmë mënjanë pikëpamjet negative (partizanizmin, egon personale dhe frikën nga ndryshimi) dhe, duke u mbështetur në themelet e historisë sonë, të besojmë me ambicie me shpresën për të ndërtuar një nga qytetërimet e mëdha të shekullit XXI.
Valéry Giscard d’Estaing është ish-president i Francës, ish-presidenti i Konventës Evropiane, themelues dhe President i “Re-imagine Europe”
Burimi: Lavanguardia, Përshtati: Laert Miraku / Fjala.al
