Berlin, kujtimet e luftës dhe çlirimit

113 563 lexime

124,178FansaPëlqeje

Gjermania evokon humbjen e regjimit nazist dhe përfundimin e luftës në Evropë 75 vjet më parë me “Fillimi ishte tek zgjedhjet”, “Zgjedhjet dhe rezultati i tyre”, “Për kë dëshironi të votoni?”… Këto ishin disa nga posterat e shkruara, të ilustruara me fotografi historike bardh e zi të Berlinit të shkatërruar nga bombat, me të cilat kryeqyteti i përkujton këto ditë në 75-vjetorin e humbjes së Gjermanisë naziste dhe përfundimin e Luftës së Dytë Botërore në Evropë.

75 vjet më parë tani, në 2 maj 1945, Berlini u dorëzua tek Ushtria e Kuqe, dy ditë pas vetëvrasjes së Adolf Hitlerit në bunkerin e kancelarisë. Më pak se një javë më vonë, në mesnatën e datave 8-9 maj, Gjermania kapitulloi pa kushte në një ceremoni në një ish-kazino ushtarake në Karlshorst, në Berlinin lindor. Kombi i cili me regjimin nazist kishte filluar një konflikt që shkaktoi më shumë se 55 milion vdekje dhe që përfshinte planin për shfarosjen e hebrenjve të Evropës, u asgjësua. Pandemia e koronavirusit i ka zhvendosur ngjarjet publike, për të cilat Gjermania planifikoi t’i përkujtojë në këtë përvjetor. Ato janë zëvendësuar me nisma në formatin dixhital.

Boshti i ngjarjeve të planifikuara nga strumbullarët e Berlinit, siç tregohet nga parullat dhe pankartat, në faktin se Hitleri ishte zgjedhur për herë të parë në kutinë e votimit (Partia Kombëtare Socialiste fitoi zgjedhjet në korrik 1932), dhe se ai kishte ekzekutuar tashmë kalimin drejt diktaturës. “Ka dy mesazhe që ne duam t’i transmetojmë sot: nga njëra anë dhe logjikisht, kurrë më luftë; dhe nga ana tjetër, duke kujtuar se gjithçka filloi me një zgjedhje demokratike, ajo që këta njerëz donin kur votuan për Hitlerin nuk është ajo që morën më vonë”, thotë historiani Bjoern Weigel, kurator i programit të 75-vjetorit të aktiviteteve në Berlin, hartuar nga entiteti publik Kulturprojekte Berlin.

Koronavirusi detyroi anulimin e ngjarjeve publike të 75-vjetorit

Planet fillestare në Berlin parashikonin një ekspozitë të madhe në natyrë, të cilën koronavirusi ka detyruar ta transferojë në sferën virtuale (75jahrekriegsende.berlin dhe sprechentrotzallem.de), me dëshmi të regjistruara, të njerëzve që jetuan gjatë luftës brenda dhe jashtë Gjermanisë, dhe histori të rëndësishme të vendeve, të gjitha në dispozicion deri më 2 shtator.

Länder-e të tjerë do të mbajnë përkujtime të ngjashme përmes internetit. Në Berlin, ashtu si dhe në qytetet e tjera gjermane, gjurmët fizike të luftës mbijetojnë në peizazhin urban me shkurre të dukshme dhe ndikime nga bombat në disa fasada. Disa ndërtesa u ruajtën qëllimisht në gjendjen e shkatërrimit në të cilën ato mbetën, si një paralajmërim i përhershëm kundër tmerreve të luftës, të tilla si kisha përkujtimore Kaiser Wilhelm, ose mbetjet në hyrjen e stacionit Anhalt (Anhalter Bahnhof, në gjermanisht).

Në Reichstag, selia e Parlamentit ka gjithashtu shenja të predhave, dhe grafitet e gdhendura në mure nga ushtarët sovjetikë që i morën 75 vjet më parë, të ruajtura me qëllim. Reichstag, një ndërtesë e vonë e shekullit XIX e cila është tani ambient sportiv, me kupolën e shkëlqyer të xhamit të projektuar nga arkitekti britanik Norman Foster, ishte skena më 2 maj 1945, dita e rënies së Berlinit, një prej pamjeve më ikonike të shekullit XX.

Në foton e shkrepur nga fotografi ushtarak Sovjetik Evgeny Khaldei, një ushtar i Ushtrisë së Kuqe valëvit flamurin me çekiç dhe drapër në majë të Reichstag kundër një sfondi tymi dhe shkatërrimi. Khaldei më pas preku me atë foto. Stalini dhe Sovjetikët e panë Reichstag-un si një simbol të armikut gjerman që i kishte pushtuar dhe masakruar ata. Paradoksi është se, për regjimin nazist, Reichstag-u ishte simbol i demokracisë, dhe kjo është arsyeja pse ishte praktikisht mbyllur që nga viti 1933, dhe që nga ajo kohë kishte organizuar vetëm disa seanca njëpartiake pseudo parlamentare.

Ardhja e trupave sovjetike në tokën gjermane në 1945 është e fiksuar me intensitet të madh në kujtesën e Berlinit dhe territoreve lindore. “Kishte abuzime, përdhunime të grave dhe vajzave, plaçkitje, por kishte edhe gjëra të mira; por ishte e qartë për gjermanët që Ushtria e Kuqe kishte arsye që të mos e trajtonte Gjermaninë në mënyrë miqësore, për të fshehur ndjenja hakmarrjeje”, thotë historiani Jörg Morré, drejtori i Muzeut Gjermano-Rus në Berlin-Karlshorst, i vendosur në ndërtesën ku u firmos kapitullimi i pakushtëzuari Gjermanisë, më 8 maj 1945.

“E gjitha filloi me zgjedhjet ku Hitleri fitoi,” kujton historiani Bjoern Weigel si një alarm

Projekti përkujtimor për këtë muze përfshinte ekspozitën “Nga Casablanca deri në Karlshorst”, e cila mbulon periudhën e luftës nga konferenca e Kazablankës në janar të vitit 1943 – në të cilën aleatët vendosën veten e tyre me qëllim, dorëzimin e pakushtëzuar të Gjermanisë – deri në kapitullimin përfundimtar nga viti 1945 në Karlshorst. Tani për tani, ekspozita do të shfaqet në internet (muze-karlshorst.de), duke pritur mundësitë e hapjes fizike nëse evolucioni i pandemisë do ta lejojë.

Lexo edhe :  Impresionohet gazetari britanik: Burrat shqiptarë të pashëm e të egër nga mustaqet e zeza

Tani për tani, autoritetet gjermane kanë autorizuar rihapjen e muzeve, gradualisht dhe me rregulla antivirus, duke filluar nga e hëna e katër majit në mëngjes. Pra, në një përpjekje për të shënuar në njëfarë mënyre 75-vjetorin, muzeu gjermano-rus do të hapet javën e ardhshme për publikun me dhomën historike të kapitullimit. Megjithëse Gjermania kishte nënshkruar dokumentin e parë të dorëzimit të Aleatëve Perëndimorë në 7 maj në Reims (Francë), Stalini dëshironte një ceremoni tjetër dorëzimi.

Me siguri, Ushtria e Kuqe e kishte marrë Berlinin, kryeqytetin e Rajhut të Tretë, dhe Bashkimi Sovjetik kishte paguar një kosto të lartë jete gjatë pushtimit gjerman dhe në frontin lindor. Ngjarja u mbajt natën e 8-9 maj në atë dhomë të muzeut të sotëm, një ndërtesë që u zgjodh nga komanda sovjetike, sepse nuk ishte shkatërruar nga bombat.

Gjermanët e mposhtur dhe përfaqësuesit e katër fuqive fitimtare nënshkruan: Bashkimi Sovjetik, Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe Franca. Ishte atëherë kur përfundimisht përfundoi Lufta e Dytë Botërore në Evropë. Koronavirusi ka ndikuar edhe në skemën përkujtimore federale për këtë 75-vjetor, e cila përfshinte një ceremoni me diplomatë të huaj dhe të rinj, si dhe një instilacion artistik i ditëve të fundit të luftës dhe rrugën drejt demokracisë, e cila më në fund do të përfundojë.

Në internet. Të premten e datës 8-të, Presidenti Frank-Walter Steinmeier dhe Kancelarja Angela Merkel do të vendosin kurora në Neue Wache (Garda e Re) në Berlin, memoriali kombëtar për viktimat e luftërave dhe diktaturave. Këtë vit, në mënyrë të veçantë, 8 maji është një festë publike në kryeqytetin e Berlinit, me emrin Dita e Lirisë Kombëtare e Socializmit. “Sot mund të themi se u çliruam nga diktatura naziste, por në realitet shumica e gjermanëve u mundën; ata kishin qenë autorë të krimeve, jo viktima të nazizmit – kujton historiani Bjoern Weigel. Ne duhet të synojmë këtë diferencim për të shmangur mitin se të gjithë gjermanët ishin viktima.

“Ka një debat të brendshëm në Gjermani për kuptimin e 8 majit”, thotë kreu i Muzeut Gjermano-Rus

Debati mbi rënien e Gjermanisë naziste në 1945 shihet si një çlirim për vetë gjermanët e gjallë në këtë vend. Pas tronditjes morale të periudhës së parë të pasluftës, kjo ide e shpëtimit kombëtar u desh dyzet vjet për të hyrë në ndërgjegjen gjermane, derisa u shpall në mënyrë solemne nga presidenti i atëhershëm federal, Richard von Weizsäcker, në një fjalim të famshëm në Parlament në vitin 1985, i cili ishte akoma me qendër në Bon. Von Weizsäcker tha se 8 maji i vitit 1945 “ishte një ditë çlirimi”, sepse “ajo na çliroi të gjithëve ne nga sistemi i tiranisë Kombëtare Socialiste”.

Megjithëse koncepti nuk ishte plotësisht i ri, ishte hera e parë që një pozicion kaq i lartë institucional thoshte në publik se nuk bëhej fjalë për humbjen e një vendi, por humbjen e një diktature “që përbuzte dinjitetin njerëzor”. Por padyshim që përvoja e shumicës së gjermanëve në pranverën e vitit 1945 nuk kishte atë karakter.

“Nuk mund të thuhet se në vitin 1945 të gjithë gjermanët ishin të lumtur ose ndjeheshin të çliruar; për shumë ishte një moment pa shpresë, një katastrofë, një hiç, dhe në të vërtetë ekziston shprehja Stunde Null (orë zero)”, thotë historiani Morré, nga Muzeu Gjermano-Rus në Berlin-Karlshorst. “Tani, 75 vjet më vonë, ende kemi një debat të madh të brendshëm në Gjermani se si t’i qasemi kuptimit të 8 majit”, vazhdon Morré.

Aty ku ishin dy Gjermani, debati u zhvillua në dy shoqëri, perëndimore dhe lindore; dhe kjo vërehet edhe sot, termi çlirim nuk është standard për të gjithë”. Në dekadën e fundit, në disa zona të këtij vendi, është theksuar më shumë çështja e vuajtjeve të vetë gjermanëve në luftë. Dhe së fundmi, anëtarët kryesorë të partisë së ekstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë (AfD) kanë bërë thirrje të rishikojnë librat e historisë.

Siç tha e majta e Klaus Lederer, kreu i Kulturës së Tokës së Berlinit, këtë javë në një konferencë virtuale për shtyp, “tani koronavirusi shënon punët tona aktuale dhe disa lajme kanë kaluar në sfond; por rreziku i së djathtës ekstreme ekziston dhe, si në të kaluarën, ka njerëz që e votojnë atë. “Për këtë arsye, theksoi Lederer, kryeqyteti i Gjermanisë përkujton 75-vjetorin e rënies së nazizmit, duke kujtuar ato tmerre dhe duke paralajmëruar se si erdhën.

Burimi: lavanguardia.com

Përgatiti: L.Veizi

Të fundit

Aktorja thotë se e ka humbur virgjërinë në moshën 35-vjeçare: Prisni derisa të jeni gati

Rebel Wilson, në një intervistë për People, i tregoi botës e e ka humbur virgjërinë në moshën 35-vjeçare. Ajo...

“Ema, babi yt i heq jorganin vajzave…”/ Egla ngacmon Jetmirin, ja si reagon ai

Ditët në shtëpinë më të ndjekur të ‘BBV3’, vazhdojnë të jenë të zhurmshme. Pasditen e sotme, teksa qëndronin në oborr, Egla ka sulmuar Jetmirin...

Detaje të reja nga vrasja e Pëllumb Metës/ Arma u ble 1 ditë para krimit, tjetër person..

Rreth një muaj më parë, opinioni publik u shokua nga një ngjarje e rëndë e ndodhur në Shënavlash të Durrësit, ku Pëllumb Meta u...

Porositi ekzekutimin e ish-bashkëshortes, jepet pretenca për avokatin Alban Bengasi

Prokuroria ka kërkuar këtë të enjte 6 vite e 6 muaj burg për avokatin Alban Bengasi i cili akuzohet se ka porositur eliminimin e...

Gazetarja Anduena Llabani: Jam ngacmuar nga politikanë dhe personazhe të botës së krimit

Flirtet dhe ngacmimet në sferën politike, e kudo, kundrejt personazheve vajza dhe gra, kanë ndodhur dhe mesa duket ende vazhdojnë të bëhen nga persona...

Lajme të tjera

Web TV