A mund të zgjedhim nëse mund të hamë supë me bishtajore ose një hamburger me patate të skuqura që gjithashtu mund të ndikojnë në mjedis, si dhe në shëndetin tonë? Përgjigja për këtë pyetje vjen nga një artikull i fundit i botuar në revistën The Nutrition, udhëzuesi shkencor i Departamentit të Ushqyerit të Universitetit Harvard, dhe po.
“Në të njëjtën mënyrë që ushqime të ndryshme mund të kenë një ndikim të ndryshëm në shëndetin e njeriut, ato mund të kenë një ndikim të ndryshëm në mjedis.
“Fokusi tek ushqimi, dhe gjithashtu në ekologji, po rritet në mënyrë eksponenciale, por sipas studimit: “modeli ushqimor akoma karakterizohet nga prania e produkteve të pasura shumë të përpunuara dhe shumë kalorike e karbohidrateve të rafinuara, sheqernave dhe yndyrave të shtuara. Një model diete jo e qëndrueshme, jo vetëm për shëndetin, por edhe nga këndvështrimi i prodhimit”.
Dieta universale për planetin
Qëllimi është ambicioz. Në Janar 2019, komisioni Eat Lancet (midis anëtarëve: Profesori Walter Willett nga Universiteti i Harvardit, dhe Tim Lang profesor i Politikës Ushqimore në Universitetin e Londrës dhe shpikësi i konceptit të kilometrit zero), paraqiti një model të “Dietës universale për planetin “jashtëzakonisht fleksibël dhe për këtë arsye i përshtatshëm për popullata me zakone dhe stile shumë të ndryshme të ngrënies, për një dietë të shëndetshme dhe të qëndrueshme, me qëllim, deri në vitin 2050 të dyfishojë konsumin e frutave, perimeve, bishtajoreve dhe përgjysmimin e konsumit të mishit, sidomos mishi i kuq. Në të vërtetë, sipas studimeve të komisionit, duke adoptuar këtë lloj diete, numri i vdekjeve të parakohshme tek të rriturit mund të ulet nga 19 në 23%.
Si të përgatiteni për dietën për planetin
Dieta universale e përgatitur nga Komisioni Eat Lancet, siguron një konsum të përditshëm, për një të rritur 30 vjeç dhe 70 kg peshë, me 2500 kalori dhe 5 vakte në ditë (mëngjes, zemra, drekë, zemra dhe darkë ). Për vaktin kryesor, për të kuptuar se çfarë duhet të përmbajë përsa i përket sasisë, imagjinoni një pjatë të ndarë në dysh.
Në njërën gjysmë gjejmë fruta dhe perime, gjysma tjetër në vend të kësaj duhet të përmbajë, në mënyrë që të zvogëlohet rendi i sasive: burime të proteinave bimore (për shembull bishtajore dhe arra), vajra bimore të pangopura, produkte të qumështit, proteina shtazore (mish i kuq, qengji, etj. mish pule, peshk dhe vezë), shtohen sheqer dhe perime niseshte (patate). Këtu janë disa këshilla të hartuara direkt nga studiuesit e Harvardit për t’u përgatitur për këtë lloj të re diete.
1.Futja ditore e kalorive e rekomanduar nga komisioni Eat Lancet është 2500 kalori (llogaritur në një të rritur me moshë mesatare). Natyrisht, ata shpjegojnë nga Harvard, do të duhet të marrim parasysh moshën, peshën dhe aktivitetin fizik.
2.Modeli dietik është mjaft fleksibël dhe përshtatet me llojet e ndryshme të zakoneve. Konsumi i mishit zvogëlohet në minimum, por nuk është plotësisht zero dhe ekzistojnë disa mundësi për të gjithë banorët, dhe vegjetarianët.
3.Edhe nëse disa ushqime tregohen në gram dhe mund të jetë e vështirë ti peshoni ato (për shembull vezët), vetëm merrni parasysh konsumin javor dhe mos e tejkaloni./Bl.Ba/Fjala.al
