Në vitin 1955, u publikua një nga veprat më të bukura e të diskutueshme në gjuhën angleze. I quajtur “i pështirë”, “i neveritshëm” dhe “i degjeneruar”, libri u shkrua nga një profesor nga Cornell-i, i cili jepte mësim në një klasë të “Masterpieces of European Fiction”.
Profesori, Vladimir Nabokov, kishte botuar edhe më parë disa libra në Amerikë, por të gjithë ishin dështim financiar. I frikësuar prej faktit se mos ndoshta publikimi i “Lolitës” do ta shkarkonte atë nga pozicioni në Cornell, Nabokovi, më parë ia dërgoi dorëshkrimet e tij fshehurazi miqve në Amerikë, për ta publikuar, duke e quajtur atë “bombë me sahat”.
Dorëshkrimi u refuzua botues pas botuesi. “Viking Press” në atë kohë dha sqarimin se, “ne të gjithë mund të futemi në burg, nëse kjo vepër publikohet”. Ndërkohë, një botues tjetër tha se: “Ne mendojmë se kjo është një letërsi e rendit më të lartë dhe se ajo duhet të publikohet, por të gjithë jemi të shqetësuar në lidhje me pasojat e mundshme që mund të prekin të dyja palët, botuesin dhe autorin. Ndoshta aspekti më frustrues i atyre kundërshtimeve ishte miratimi i redaktorëve që e lexuan dorëshkrimin. Edhe pse reagimet ishin të ndryshme, shumë prej këtyre lexuesve të parë e njohën vlerën letrare të “Lolitës”.
Madje një redaktor, Jason Epstein, dha dorëheqjen nga Doubleday, për shkak se kjo shtëpi botuese e refuzoi publikimin e këtij romani. Por atëherë ishte epoka kur censura dhe kualifikimet e turpshme të literaturave përcaktoheshin fuqishëm. Sipas Edward de Grazia, “Rreth muajit qershor të vitit 1959 Gjykata e Lartë bëri të qartë se një vepër nuk mund të ndalohet për imoralitetin e saj seksual”. Gjithashtu, i rëndësishëm është edhe konteksti i McCarthyism gjatë atyre viteve, i cili solli si pasojë ndjekjen penale të botuesve dhe shkrimtarëve./Jo.Be/Fjala.al
