Hasan Bello
Kryengritjet që shpërthyen në Vilajet Shqiptare pas vitit 1908 për shkak të politikës centralizuese të regjimit xhonturk, krijuan një situatë politike tepër të veshtirë për shtetin osman. Kjo u shoqërua me levizje dhe kryengritje edhe në zonat arabe ku nacionalizmat e këtyre popujve, me nxitjen e Britanise, po perplaseshin fuqishëm me nacionalizmin xhonturk. Kulmi i këtyre rebelimeve arriti në vitin 1911, një vit para shpërthimit të Luftërave Ballkanike.
Rëndesinë politike të Shqipërise dhe të vilajeteve arabe për shtetin osman më së miri e pasqyron kjo karikaturë e botuar ne revisten “Kalem” me 6 prill 1911. Ajo e paraqet Perandorine Osmane si një njeri të shëndoshë, të plakur, të zhveshur dhe me organet e brendshme, ku Shqiperia kishte numrin 1 dhe perfaqësonte zemrën, Bagdadi numrin 2 (mëlcine e bardhë), Jemeni numrin 3 (mëlcinë e zezë) dhe Siria numrin 4 (zorrët). Sipas kësaj reviste, zemra ishte organi më i rëndesishëm, simbol i trimërisë dhe ndershmërisë.
Prandaj shteti osman duhej të tregonte vemendjen e duhur politike, ekonomike dhe sociale për stabilizimin e situatës në Shqipëri, e cila konsiderohej si vilajeti kryesor. Në të kundërt, kriza “kardiake” do të vinte në rrezik shëndetin dhe jetën e perandorisë.
Pavaresisht vleresimit që shtypi osman i bënte shqiptarëve, qeveria xhonturke ndoqi një politike të gabuar. Kjo solli shperthimin e Lufterave Ballkanike dhe dëmtimin si të shqiptarëve ashtu dhe të vetë shtetit osman./Jo.Be/Fjala.al
