Norman Morrison, 31-vjeçar nga shteti Maryland, i vë zjarrin vetes, duke u lyer me lëndë djegëse në hyrje të Pentagonit, në shenjë proteste kundër përdorimit të napalmit në Luftën e Vietnamit. Në qytetin vietnamez Da Nang, një rrugë mban emrin “Norman Morrison” në kujtim të aktit të tij kundër konfliktit Vietnam -SHBA.
Por kundërshtimet për luftën në Vietnam as do të nisnin e as do të përfundonin me vetëflijimin e Norman Morrisonit. Por emri i tij pati më shumë jehonë për shkak të vendndodhjes ku ai e kreu aktin.
Personi i parë në Shtetet e Bashkuara që vdiq duke kundërshtuar luftën e Vietnamit ishte 82-vjeçarja Quaker Alice Herz, e cila jetonte në Detroit të Miçiganit. Ajo i vuri flakën vetes në një rrugë Detroit në Mars 16, 1965.
Gjashtë muaj më vonë, në 2 nëntor 1965, Norman Morrison, një 31-vjeçar nga Baltimore, baba i tre fëmijëve të vegjël, vdiq nga vetë-sakrificimi përballë ndërtesës së Pentagonit.
Morrison mendoi se protesta tradicionale kundër luftës kishte bërë pak për t’i dhënë fund luftës, ndaj vendosi që të vetësakrifikohej duke i vënë vetes zjarrin gjë mund të mobilizonte njerëz të mjaftueshëm për të detyruar qeverinë e Shteteve të Bashkuara të braktiste përfshirjen e saj në Vietnam.
Zgjedhja e Morrison për të vetëshpallur ishte veçanërisht simbolike në atë që ndoqi vendimin e debatueshëm të Presidentit Johnson për të autorizuar përdorimin e napalmit në Vietnam, një lëndë që digjet dhe që shkrihet në lëkurë dhe shkrin mishin.
Morrison, ai zgjodhi të vetëflijohej në zjarr poshtë dritareve të Pentagonit ku kishte zyrat Sekretari i Mbrojtjes Robert McNamara.
Tridhjetë vjet më vonë në kujtesën e tij 1995, Në Retrospektiva: Tragjedia në Mësimet e Vietnamit, Sekretari i Mbrojtjes Robert McNamara kujtoi vdekjen e Morrison:
“Protestat kundër luftës kanë qenë sporadike dhe të kufizuara deri në këtë kohë dhe nuk kishin detyruar vëmendjen. Pastaj erdhi pasdita e nëntorit 2, 1965.
Në muzg atë ditë, një i ri me emrin Norman R. Morrison, babai i tre dhe një oficer nga Baltimore, flijoi veten me vdekje 40 këmbë larg dritares sime në Pentagoni.
Vdekja e Morrisonit ishte një tragjedi jo vetëm për familjen e tij, por edhe për mua. Ishte një protestë kundër vrasjes që po shkatërronte jetën e shumë të rinjve vietnamezë dhe amerikanë.”.
Një javë pas vdekjes së Norman Morrison, Roger La Porte, një punëtor 22 vjeçar u bë protestuesi i tretë i luftës duke u vetëflijuar.
Ai vdiq nga djegiet në 9nëntor, 1965 në Plaza të Kombeve të Bashkuara në New York City. Ai la këtë shënim: “Unë jam kundër luftës, kundër të gjitha luftërave”.
la.mi/Fjala.al
