Në fund të Luftës së Dytë Botërore, një patrullë e ushtarëve amerikanë të ndihmuar nga një grup ushtarësh gjermanë mbrojti Itter, një fortesë në zemër të Austrisë dhe shpëtoi jetën e të burgosurve më të shquar të Francës
Tre ditë para rënies së Berlinit dhe kapitullimit të Gjermanisë, të privuar nga “udhëzuesi” i fyhrer-it Adolf Hitler, një grup ushtarësh amerikanë të udhëhequr nga disa anëtarë të Rezistencës dhe të mbështetur nga një grup ushtarësh gjermanë të Wehrmacht, luftuan “krah përkrah” në një nga betejat më të jashtëzakonshme dhe më të veçanta të të gjithë Luftës së Dytë Botërore: beteja për çlirimin e kështjellës Itter.
Është 4 maj i vitit 1945. Në Austri, në luginën e Tirolit që u aneksua gjatë Anschluss, mbizotëron kështjella Itter, me betejat dhe kullat e saj që datojnë në shekullin e 11-të. Siç ka ndodhur me pothuajse të gjitha fortesat e Evropës, në 1943 u shndërrua në një burg dhe një seli të vogël nga gjermanët. Sidoqoftë, birucat e saj ishin të destinuara për armiqtë “e shquar” të Rajhut të Tretë: në veçanti të burgosurit politikë francezë, të tillë si ish-kryeministrat Édouard Daladier dhe Paul Reynaud, dhe personalitete të tjera me ndikim, të tilla si motra e gjeneralit De Gaulle, njeriu në krye të Francës së Lirë, si oficerë të tjerë të rangut të lartë që pas dorëzimit mohuan besnikërinë e tyre ndaj qeverisë kolaboracioniste të Vichy. Nuk mungonin, mes të ftuarve të Itter, figura të shquara të shoqërisë civile dhe sportive, të tilla si kampioni i tenisit Robert Borotra. Të gjithë burrat që kishin rezerva në përballje me nazistët që me hapin e patës parakaluan në Vjenë ashtu si në Paris.
Kur edhe në Austri, një nga bastionet e fundit të Rajhut, filloi të përhapej lajmi se Berlini ishte nën rrethim dhe gati po binte, garnizoni që pushtoi kështjellën Itter, me oficerët e SS Totenkopfverbände – departamentet që kornizuan torturuesit duke ruajtur burgjet dhe kampet e përqendrimit nën emblemën e “kokës së vdekjes” – braktisi pozicionet. Të vetëdijshëm për fatin që i priste: gjykimi dhe ndoshta varja për krime lufte.
Ushtarët e Wehrmacht që pushtuan vendin, njerëz besnikë të ushtrisë gjermane që i kishin paraprirë nazizmit, vendosën të qëndronin në postin e tyre dhe të ndiqnin urdhrat nga majori Josef “Sepp” Gangl, por të bashkëpunonin me rezistencën lokale në këmbimin të favorit të tyre kur të mbërrinin amerikanët. Vazhdimi i luftës në atë luginë pa ndonjë peshë strategjike do të kishte qenë fanatizëm i pastër dhe i padobishëm. Dhe vrasja e të rinjve austriakë që nuk ofruan të luftonin për Hitlerin, i cili ndërkohë ishte i vdekur, një vrasje.
Duken premisa për një dorëzim që nuk dëshiron më gjakderdhje. Liria e shumëpritur e të burgosurve ishte një frymë larg. I priti atje, pak jashtë harkut ku jepet hyrja për në fortesë ku kaploi heshtja, për dy vjet, në shëtitjet e rojeve të armatosura, natën dhe ditën, pasi askush, ose më mirë, pothuajse askush, nuk kishte provuar kurrë asnjë “arratisje e madhe”. Megjithatë, nuk ishte rasti.
Nuk kishte mbaruar akoma. Si në filmat më intensivë, u shfaq një grup i vogël kryengritësish Waffen-SS, pasuesit e Hitlerit që ishin betuar në moton “Nderi im është besnikëria”. Ata ishin pjesë e Divizionit të 17-të SS-Panzergrenadier “Götz von Berlichingen” dhe nuk donin të hiqnin dorë për asnjë arsye.
As nuk kishin ndërmend t’u jepnin leje civilëve që shfaqnin flamurin e bardhë në dritare duke pritur për aleatët. Sipas SS, të burgosurit nuk duhej të liheshin të lirë, por të mbaheshin si peng për t’u shkëmbyer. Dhe për ta bërë të mundur, ata duhej të merrnin kontrollin e kalasë. Nga ana tjetër, tradhtarët mund të ekzekutoheshin menjëherë.
Një anëtar i rezistencës jugosllave i internuar në Itter, Zvonimir Čučković, ndryshe André, ishte arratisur disa ditë më parë: i vetmi guximtar dhe i vendosur që kishte kapur momentin, ndërsa rrëmbyesit e tij e lanë rojen dhe komandantin e tyre e kishte dërguar për të kryer një ekzskutim në emër të tij. Kështu që, duke hasur një patrullë të ushtarëve Aleatë kur arriti në afërsi të Innsbruk, ai ilustroi situatën dhe vendosi të drejtojë pararojët e Ushtrisë Amerikane në kështjellë për t’i lejuar ata të lirojnë të burgosurit, dhe pse jo, mbase të fitonte një medalje.
Patrulla e Yankees, xhaketa me ngjyra të lehta dhe helmeta M1, të rrumbullakëta dhe jeshile, iu përgjigjën komandave të kapitenit John Lee Jr. Kur mësoi detajet e dhëna nga partizani Andres, kapiteni planifikoi shpejt një grusht shteti për të marrë kontrollin e kalasë dhe të lironte të burgosurit.
E gjithë kjo do të kishte ndodhur me mbështetjen e papritur të disa pushkatuesve të Wehrmacht që kishin mbetur nën urdhrat e Major Gangl. Ata e njihnin qytetin – ku SS, sipas urdhrave të Himmler, vriste çdo mashkull që nuk donte të luftonte – dhe ata gjithashtu e njihnin fort fortesën.
Nën mbrojtjen e tankeve Sherman të Divizionit 12 të SHBA, kolona e vogël e përbërë nga një kamion dhe një xhip gjerman – një kübelwagen i njohur – një duzinë ushtarësh gjermanë dhe një duzinë këmbësorësh amerikanë që synonin me shpejtësi të plotë në kështjellën Itter. Kryqëzuan dhe eliminuan një grup ushtarësh SS të cilët kishin ndërmend të vendosnin një bllokim rrugor për të vënë nën zjarr rrugwn e kryqëzuar që të çon në kështjellë, Lee, kreu i ekspeditës, urdhëroi tankistët të vendosnin tankun e parë, me nofkën “Boche Buster”, në grykë të urës, dhe e dyta, e cila mban pseudonimin e “Besotten Jenny”, në hyrje të kalasë; ku ndërkohë disa SS të mbetur u shpartalluan nga të burgosurit.
Në të gdhirë, rreth njëqind Waffen-SS sulmuan atë që ishte bërë posta e Itterit. Tanku që ruante urën u rrethua dhe u nokautua nga goditja e qëllimtë e një Panzerfaust-i të frikshëm (bazooka gjermane). Pastaj u drejtuan për në fortesë, të mbrojtur nga njerëzit e paktë të garnizonit të “aleatëve të çuditshëm”, së bashku me të burgosurit e armatosur dhe disa anëtarë të rezistencës austriake që kishin arritur në kështjellë “për të luftuar” kundër gjermanëve.
Ushtarët e Wehrmacht – të cilët mund të konsiderohen për të gjitha qëllimet dezertorë, por në të njëjtën kohë burra me mend, që nuk dëshironin të shihnin therjen e popullsisë lokale – luftuan kundër “shokëve” të tyre të vjetër; dhe major Gangl u vra nga një snajper SS, i cili ndoshta e vendosi në teleskopin e tij për hakmarrje. Gangl, një bavarez i qeshur, që kishte fituar dy herë Kryqin e Hekurt të vlerave, i kishte thënë udhëheqësit lokal të rezistencës, Alois Mayr, se duheshin përforcime në Itter për të liruar të burgosurit. Do të ishte një informacion vërtet i rëndësishëm, së bashku me atë të siguruar nga “arratisja” e musketierit Borotra, kampioni i tenisit, që në arrati gjeti përforcime amerikane dhe i paralajmëroi ata për atë që po ndodhte në Itter: të atyre “aleatëve të çuditshëm”, gjermanë dhe amerikanë, të cilët së bashku me të burgosurit francezë, po mbanin kryet kundër më shumë se njëqind Waffen-SS dhe asgjë nuk kishte për të humbur.
Beteja u zhvillua për më shumë se pesë orë në 5 maj 1945. SS, të barrikaduar midis kalasë dhe rrethinës së saj, ia mbaruan municionet si amerikanët dhe u dorëzuan kur mbërriti kalorësia. Veteranët u bënë të gjithë të burgosur. Nga ana tjetër, midis Wehrmacht, ushtria gjermane që kishte gdhendur moton “Gott Mit Uns” (Zoti është me ne, red.), do të gjejë të vdekur vetëm Majorin Sepp Gangl. Medalja e fundit nga Reich u mbërthye në gjoksin e tij në 8 Mars të atij viti të fundit të luftës. Ai do të hyjë në histori si një hero lufte për Austrinë.
Nga ana tjetër, kapitenit Jack Lee Jr, iu dha Kryqi i Shërbimit të Dalluar, nderi i dytë më i lartë i dhënë nga Ushtria e Shteteve të Bashkuara, për të përfunduar rezistencën e fuqishme të kalasë Itter dhe për të shpëtuar, së bashku me shokun e tij gjerman, të burgosurit më të rëndësishëm në Francë. Duke i lënë historisë dëshminë e vetme të një veprimi gjatë Luftës së Dytë Botërore, gjatë së cilës dy oficerë kundërshtarë, një gjerman dhe një amerikan, luftuan për vdekje, krah për krah.
Burimi: ilgiornale.it
