Për njëzet vitet e fundit, Dita Botërore Kundër Punës së Fëmijëve festohet çdo vit, e nisur për herë të parë në vitin 2002 nga Organizata Ndërkombëtare e Punës ( ILO ) për të nxjerrë në pah një problem që, dy dekada më vonë, ende nuk është zgjidhur. Tema e këtij viti është krijimi i mbrojtjes universale sociale për t’i dhënë fund punës së fëmijëve në mbarë botën: është bërë përparim që nga viti 2002 për reduktimin e shfrytëzimit të fëmijëve (vlerësohet se puna e fëmijëve ra me 30% midis 2000 dhe 2012), por përpjekjet janë ndalur midis 2016 dhe 2020 dhe situata është regresuar me Covid. Sot, ILO vlerëson se 170 milionë fëmijë (11% e të gjithë fëmijëve në botë) janë të përfshirë në punën e përcaktuar si “punë për të cilën një fëmijë është shumë i vogël, ose konsiderohet e papranueshme dhe e ndaluar për fëmijët për shkak të natyrës së saj të dëmshme. .
Pandemia e Covid-it ka kontribuar në përkeqësimin e situatës së punës së fëmijëve: sipas New York Times , shumë fëmijë që lanë shkollën gjatë pandemisë për të shkuar në punë dhe për të ndihmuar familjet në vështirësi financiare mund të mos kthehen kurrë në shkollë. Në fund të vitit 2020, Kombet e Bashkuara vlerësuan se 24 milionë fëmijë ndoshta nuk do të ktheheshin më kurrë në shkollë.
Në vendet më pak të zhvilluara , më shumë se një në pesë fëmijë midis moshës 5 dhe 17 vjeç kryen punë që konsiderohen të dëmshme për shëndetin dhe zhvillimin e tyre. Situata më e keqe është në Afrikë, ku punojnë një e katërta e fëmijëve (baraz me 72 milionë); ndjekur nga Azia ku punojnë 62 milionë fëmijë. Në përgjithësi, 88% e fëmijëve të punësuar në botë jetojnë në Afrikë dhe Azi. Pjesa e mbetur prej 12% është e ndarë midis kontinentit amerikan (5%), Evropës dhe Azisë Qendrore (4%) dhe Shteteve Arabe (3%).
Shumë nga fëmijët e punësuar janë të përfshirë në prodhimin e rrobave që blejmë në zinxhirë të mëdhenj të modës së shpejtë (ata janë markat që prodhojnë veshje shpejt dhe me çmim të ulët, etj.) nga mbledhja e pambukut, te tjerrja, te qepja e veshjeve, fëmijët shpesh preferohen ndaj të rriturve sepse janë të bindur dhe paguhen më pak. Në vjeljen e pambukut, për shembull, duart e tyre të vogla preferohen nga ato të të rriturve, sepse nuk dëmtojnë të korrat: në ara punojnë shumë orë në ditë dhe marrin paga nën minimumin e lejuar me ligj.
Çfarë mund të bëjmë për të reduktuar shfrytëzimin e punës së fëmijëve? Ndaloni blerjen e veshjeve të modës së shpejtë. Nëse duam t’i japim fund shfrytëzimit të padrejtë të miliona fëmijëve, edhe ne duhet të bëjmë pjesën tonë dhe të lexojmë etiketën e veshjeve që blejmë: Made in Bangladesh, Made in India … ndonjëherë vendi i prodhimit, e bashkuar me një çmim tepër tërheqës, tregon se diku janë ulur kostot e prodhimit – dhe shpesh ato të punës.
