Nga Rudina Koromani
…..nën këtë moto, gazetari Charles McCabe botoi për 25 vjet në të përditshmen San Francisco Chronicle.
Jetojmë në një botë të zhurmshme: ekranet që vibrojnë vazhdimisht e njoftime që shpërthejnë si fishekzjarre çdo sekondë. Shqetësime pafund të raportuara që lexojmë bashkëshoqërohen me mijëra klikime tendencash e lajmesh të rreme që tërheqin vëmëndjen e kuptohet që shpërqëndrimi i individit sot, edhe në distancë, është aq i lehtë sa era që fryn e të prek gjithkund.
Përtej dëshirës për të qënë të mirëinformuar vazhdimisht, sot është e vështirë të qëndrosh në krye të të gjithëve e praktikisht të kesh një mendim për gjithçka dhe për të gjithë është e pamundur.
Si rezultat, pasoja logjike duket se është: të kesh një opinion të mirëinformuar për pak tema dhe të mos kesh mendim apo opinion për një shumicë të tyre.
Opinionet nuk duhet të ngatërrohen me faktet e nuk mund të quhen të tilla kur shkelen të drejtat e njeriut apo kur vlerësojnë një abuzim, një dhunë apo urrejtje ndaj dikujt apo një grupi. Gjithashtu nuk mund të quhet opinion një shkrim apo deklaratë që shkakton apo çon në dhunë emocionale/ fizike.
Kur flasim për politikën apo këshillat për jetën, nuk mund të pretendojmë për fakte më shumë se mendime dhe opinione mbi çështje që janë të vështira për tu interpretuar siç është fjala vjen kuptimi për jetën apo vlerësimi i një vendimarrjeje politike.
Përveç politikës, fushë e cila dominon përsa i përket “ekspertizës” opiniondhënëse, psikologjia është një nga ato fusha ku pothuajse të gjithë ndihen sikur kanë një njohuri.
Në mjekësi apo matematikë, ne kemi më shumë gjasa të mbështetemi verbërisht tek ekspertët. Por kur flitet për problematika psikologjike, për shumë arsye, shumkush mendon se përvojat personale ofrojnë disi një dritare të drejtpërdrejtë në funksionimin e psikikës njerëzore, duke i bërë të ndihen se janë eksperte në vetvete.
Prej nje shekulli kryhen studime në këtë fushë, që nga studimet e rasteve klinike, eksperimenteve psikologjike e deri në studimin e popullatave për problematika të ndryshme, ku qindra teori janë munduar të shpjegojnë arsyet se pse ndodhin këto çrregullime… e në fund të del dikush që të thotë: “hë mo se pallavra bla bla bla kjo puna juaj, apo halla ime thoshte…”
Përtej diskutimit se deri ku mund të përgjithësohen gjetjet psikologjike teksa flasim për individin subjektiv, faktet e gjetjeve empirike të një fushe, e të fushës së psikologjisë në veçanti, nuk janë opinione studjuesish që mund t’i injorosh me një mendim nga halla, gjyshja apo shoku.
Më së shumti, opinionet në përtgjithësi ofrojnë këndvështrime për tema të ndryshme, të cilat në vetvete konsiderohen thelbësore në shoqëritë aktuale. Disa syresh, ato profesionale, si rasti i opinioneve editoriale Op Ed, vlerësohen e ndiqen më së shumti për arsyet se lidhen me parashikime të ngjarjeve që mund të ndodhin por edhe si modele tipike që promovojnë ndryshimin e mendimit kundrejt mendimeve fanatike të palëvizshme ekstreme.
Shpesh opinionet e pakontrolluara, të ushqyera nga keqinformimi, gjykimi, narcisizmi dhe urrejtja janë ato që ngatërrojnë gjithë panoramën duke e bërë individin të humbasi qëllimin e informimit.
Gjithnjë e më shumë debatet televizive dhe ato virtuale në mediat sociale po shfaqen agresive vetëm për tu fituar, për të qenë më të mirët dhe për të “shkatërruar” kundërshtarin, ku ‘Fitorja’
duket se është një nga kënaqësitë më të larta për egon tonë. Nevoja për të fituar me opinione të pakonrolluara është si të derdhësh benzinë mbi një zjarri cili del jashtë kontrollit e ku rreziku të djegësh veten dhe të tjerët që të ndjekin është gjithnjë dëmtues.
Cila do ishte një zgjedhje më e mençur në këto raste?
Për temat për të cilat nuk jemi të informuar, të mos kesh opinion është vetëm fillimi. Thuhet se: nëse zgjedh të mos kesh një mendim për asgjë, bëhesh një artist dembel.
Të praktikosh artin e të paturit mendim është një proces i gjatë e që kërkon shumë impenjim intelektual por dhe një vete të mirëpërgatitur me ego të kapërcyer. Individët që e kapërcejnë këtë prag e që kanë pranuar brënda vetes së tyre se debatet nuk lidhen me fitoren e vetkënaqësinë, që janë mëndjehapur për të ndryshuar mendim e që kanë guximin dhe ndershmërinë në atë që thonë, arrijnë të ngrihen në nivelin e një Opinionisti.
Sjellja e një zëri të vërtetë dhe të vëmendshëm në tryezë, gatishmëria për të qenë të hapur, për të bërë gabime dhe për të lënë egon jashtë është po aq e rëndësishme sa vetë opinioni që duam të japim. Mes guximit për të patur e thënë një mendim për temat që kanë rëndësi dhe guximit për të mos patur mendim për gjërat që nuk dimë ekziston vetja jonë ekspert dhe diletant. Askush nuk mund të jetë kopetent në gjithçka.
Është e lehtë për të riun e zgjuar të mësojë rregullat e lojës sot, e të bërtasë mendimet e tij, por kjo nuk është njësoj si mençuria e një të vjetri, eksperienca e të cilit e bën të dijë si t’i zbatojë këto rregulla dhe se kur t’i shmangë ato. Pa dyshim që mendimet duhen thënë, e sot të gjithë kanë një zë për ta thënë falë mediave sociale, por kur ky zë bazohet mbi fakte ngrihet një stad më lart që arrin të bëj dhe ndryshimin që synojmë.
“Njeriu që nuk e ndryshon kurrë mendimin e tij është si uji që nuk lëviz që rrit zvarranikë të mendjes.” – William Blake
Përgatiti Rudina Koromani
Psikologe Klinike
