Më 1 nëntor 1972, pesëdhjetë vjet më parë, vdiq Ezra Pound: një poet që sot është frymëzimi i lëvizjes neofashiste CasaPound. Përse artisti amerikan konsiderohet poeti i ultra të djathtës, le ta zbulojmë nga artikulli i marrë nga arkivat e Focus Storia.
SHËRBËTORI I MUSOLINIT. Ka dy Ezra paund. Poeti i madh që revolucionarizoi rregullat poetike të shekullit të njëzetë dhe mbështetësi i fashizmit që e pagoi shtrenjtë besnikërinë ndaj Musolinit, me burgim dhe një internim në azil për shumë kohë. ‘Casapound’ i referohet këtij të fundit.
Ultra e djathta thotë se gjen veten në poetin amerikan, i cili mërgoi në Itali jo vetëm për idealet e tij politike, por sepse ai mbrojti vlerat e bukurisë dhe shpirtit në “një botë që po vdes dhe e plastifikuar“. Dhe mbi të gjitha sepse luftoi kundër “uzurokracisë ”, ekonomisë së letrave të bankave dhe financave: një pushtet që sot, edhe më shumë se dje, akuzohet se rrit pabarazinë duke shumëfishuar numrin e të varfërve.
BETEJA LIGJORE. Vajza e poetit, Mary de Rachewiltz, nuk e pëlqente lidhjen e emrit të babait të saj me sjelljen shpeshherë të dhunshme dhe raciste të partisë neofashiste (“Ishte keqinterpretuar”, deklaroi ajo) dhe u përpoq, disa herë, pa sukses, për të parandaluar ligjërisht keqpërdorimin e mbiemrit.
Një gjë është e sigurt: mendimi i Ezra Pound është kthyer në vëmendje në debatin mbi krizën ekonomike të viteve të fundit.
ITALIA, ATDHEU I DYTË. Pound e kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij duke u endur nëpër Evropë, duke lëvizur vazhdimisht midis Spanjës, Francës, Anglisë dhe Italisë, përpara se të vendosej përfundimisht, në 1924, në Rapallo. Por në realitet ai kurrë nuk e shkëputi lidhjen me Amerikën rurale të paraardhësve të tij puritanë dhe kuakerë, të cilët emigruan jashtë shtetit në shekullin e shtatëmbëdhjetë. Ai, që lindi në vitin 1885 në një fshat të vogël të Ajdahos, Hailey, dhe më pas u rrit në Pensilvani, e kishte lënë atdheun e tij në vitin 1910 vetëm për t’u kthyer atje pas Luftës së Dytë Botërore, me ‘stigmën’ e tradhtarit.
Megjithatë, si poezia e tij, veçanërisht Cantos, ashtu edhe ajo e ekonomistit heretik, u zhvilluan në shenjë nostalgjie për Amerikën e pionierëve dhe fermerëve dhe me ëndrrën e një Rilindjeje.
Dhe shkrimet e tij nuk mund të kuptohen pa kuptuar historinë amerikane.
MES PARAVE TË PISTA DHE POEZISË. Gjenealogjia luajti një rol të rëndësishëm në krijimin e teorive të tij sociale dhe ekonomike. Babai i tij, Homeri, një ish-gjyqtar tokash, kishte qenë edhe nëpunës në Mint në Filadelfia: e ndikoi shumë Ezra-n si fëmijë. Ai u ndikua edhe më shumë nga gjyshi i tij, Thaddeus, zëvendësguvernator dhe senator i Wisconsin, i cili iu shfaq si një lloj pararendës i revoltës “anti-fajde”. Para se të bënte karrierë në politikë, ai kishte drejtuar një kompani druri dhe kishte themeluar një kompani hekurudhore.
Për sa i përket studimeve, Ezra tregoi interes që në vitet e para të universitetit për gjuhët (sidomos ato neolatine) dhe për letërsinë e huaj dhe botën mesjetare. Midis 1910 dhe 1912 ai i kushtoi vëmendje dhe kohë, si studiues dhe përkthyes, Guido Cavalcanti-t dhe Dantes dhe shkoi në jug të Francës për të mësuar rreth trubadurëve provansalë. Midis viteve 1913 dhe 1914 ai zbuloi kulturën mijëvjeçare japoneze dhe kineze dhe u mahnit nga mençuria e Konfucit dhe Menciusit.
NJË TEORI E LËKUNDUR. Themelet e ndërtimit të teorive të tij ekonomike u bazuan në studimet e dy ekonomistëve heretikë perëndimorë: Major Douglas , një ish-inxhinier oficer i RAF dhe Silvio Gesell , një ekonomist gjerman i cili në 1919 kishte drejtuar Ministrinë e Financave të Republikës së përkohshme Sovjetike të Bavarisë . Pound bashkëpunoi rregullisht, midis gazetave të tjera, me të përjavshmen New Age , një mbështetëse e socializmit guildist, një lëvizje që mbronte një kthim në sistemin e esnafit, repartet e lashta të arteve dhe zanateve.
EKONOMISTË HERETIKË. Pound, i cili tashmë iu përmbahej këtyre ideve, u bë edhe më i pasionuar pas teorive të Kreditit Social të Douglas. Në thelb, sipas tij, ishte e nevojshme të rivendosej një marrëdhënie më e drejtë midis ofertës dhe kërkesës, çmimeve të konsumit dhe fuqisë blerëse të punëtorëve dhe, për ta bërë këtë, ishte e nevojshme t’i kthehej popullit kontrolli i financave.
Pound përqafoi të dyja teoritë dhe i bëri ato qendrën e mendimeve të tij. Në Rapallo ai jetonte me të ardhurat e gruas së tij, piktores angleze Dorothy Shakespear, shijonte klimën e butë dhe mund t’i përkushtohej tenisit të tij të dashur.
Por Italia i kishte “rrëmbyer zemrën” mbi të gjitha, sepse në politikën fashiste Pound pa realizimin e modelit që ai admironte: ekonomia nën kontrollin e shtetit, korporatizmi, autarkia. Shkurtimisht, një shembull i një shteti që luftoi pasurinë e përqendruar në duart e disave: një mrekulli në sytë e tij, sepse, sipas tij, i detyrohej vetëm gjeniut të Musolinit.
NË PËRPUTHJE ME REGJIMIN. Pound e asimiloi Duçen me artistët dhe udhëheqësit e mëdhenj italianë të Rilindjes, si Sigismondo Malatesta, dhe me presidentët amerikanë si Thomas Jefferson dhe Abraham Lincoln, të cilët kishin kundërshtuar bankat qendrore dhe monopolin e financave.Ai u prit vetëm një herë, më 30 janar 1933 dhe u trajtua si një i çmendur.
PERSEKUTIMI. Gjatë luftës, deri në korrik të vitit 1943, ai përsëriti anatemimet kundër sistemit “uzrokratik” në Radio Roma: 125 fjalime nga një orë secila, në anglisht, drejtuar bashkatdhetarëve të tij. Një aktivitet propagandistik që nxiti arrestimin për tradhti të lartë më 3 maj 1945.
Ai kishte pohuar se lufta nuk ishte një ‘trillim’ i Hitlerit apo Musolinit , por rezultat i luftës mijëravjeçare midis fajdexhinjve dhe fshatarëve. Ai u burgos në një kamp ndëshkimi afër Pizës, i mbyllur si një bishë në një kafaz çeliku.
NJË “I ÇMENDUR”. Më pas ai u ndoq penalisht në Shtetet e Bashkuara, u konsideruar se ishte i sëmurë mendordhe u internua në repartin psikiatrik të spitalit St. Elisabeths në Uashington. Ai qëndroi aty për dymbëdhjetë vjet dhe doli prej saj falë një mobilizimi të përgjithshëm të intelektualëve amerikanë dhe evropianë, pasi Canti Pisani i tij ishte vlerësuar me çmime prestigjioze dhe pati një moment historik në poezinë moderne.
Kur u lirua, nga shkalla e avionit që e kishte kthyer në Itali, ai para fotografëve bëri përshëndetjen tipike romake. Parashikues i pagabueshëm në letërsi, ai mbeti kokëfortë i verbër në planin politik, edhe nëse deri në fund mund të pretendonte se ishte antimilitarist. Ai vdiq në Venecia në vitin 1972, i lavdëruar dhe i keqardhur, i heshtur dhe i pakuptueshëm.
Burimi: Focus.it
