Nga Leonard Veizi
Çfarë modeli po i japim brezit të ri, atij që po bëhet gati për t’u hedhur në jetë por që është ende i brishtë dhe i papërpunuar mirë?
Nuk e kam fjalën për modelet e gatshme që induktojnë programet televizive, ato programe të cilat anatemohen gjithë ditën e ditës por që dhe ndiqen e shikohen tërë natën e natës. E kam fjalën për një realitet të trishtuar. Një realitet që vjen jo përmes thashethemeve të rreme, por lajmeve të vërteta. Një realitet që e kemi para syve, e para hundës tonë. Për ta parë e për ta nuhatur nëse vështrimi na është errur e nuk e shohim dot.
Shoqëria jonë është drejt kalbjes. Dhe do të kalbet e tëra nëse shteti nuk do të vihet në funksion 100 përqind të kapacitetit. Dhe kur flas për shtetin e kam fjalën për levat e tij: jo ato që të dënojnë pasi ke bërë krimin, por ato të cilat të pengojnë të shkosh drejt krimit.
Nuk është e thënë të kalbet e gjitha për të kuptuar se vërtet është kalbur e nuk ke çfarë t’i bësh më. Mjafton të prishet një pjesë e saj, se kalbja nis e përhapet dalëngadalë e pa ndihmën e askujt. Pas kësaj do të duhet të sakrifikosh shumicën e gjësë që të mund të shpëtojë tjetra. Dhe kjo vlen sipas teorisë së doktor Adhamudhit, personazhit të famshëm të Çajupit tek komedia “Pas vdekjes” që thosh: Po të dhëmbi një dorë, prije të shpëtojë tjetra. Të dhëmbi një sy krreje, të shpejtojë tjetri. Po të dhembi koka? – ngriti pyetjen Zeneli. Këtu ngeci dhe teoria e Adhamudhit. Se po të priste dhe kokën nuk mbetej më asgjë.
Në ditët e sotme mund ta presësh dhe kokën, se nuk ka vlerë. Sot vlerë ka barku. I hedh stomakut të shkretë me bindjen se do të ngopet e ti do ta mbarosh “misionin” një ditë. Por ai di vetëm të zgjerohet. Dhe kjo është e keqja e pakontrollueshme.
Jemi kthyer në një shoqëri që nuk po njeh më moral por vetëm paranë. Dhe për hir të saj çfarë nuk bëhet.
Në jetën e përditshme jemi mësuar të njohim pafund raste kur prindi sakrifikon më të mirën e tij për fëmijën. Duke menduar gjithmonë që e ardhmja u përket atyre dhe se ata duhet ta ndërtojnë jetën në baza të forta. Kjo ndodh edhe kur vetë prindi është pis e delenxhi, i cili merret me tërë horrllëqet e mundshme.
Një nënë prostitutë e mban larg vajzën e saj nga rruga dhe mundohet ta edukojë dhe shkollojë që në jetë të bëhet ose mësuese ose ekonomiste. Një baba mashtrues dhe pijanec, që bie të flejë te pragu i derës se nuk e mbajnë këmbët të futet brenda, e mban larg tavolinës së mejhaneve të birin, që të mos bëhet as pijanec e as kodosh si ai, por të shkollohet e të bëhet jurist apo mjek.
Ndërsa rasti i tretë, më i keqi është kur një nënë apo dhe një baba, mundohet t’i transmetojë fëmijës së tij, veset e veta. Pra ose të bëhet “trim” si babai e të hajë ndonjë koqe plumbi bythëve, – se dihet që trimat nuk rrojnë gjatë, – ose të bëhet kurvë si mamaja e të jetojë duke punuar sa “djersa e ballit” t’i rrjedhë çurg nëpër ulluk. Dhe ka raste kur nëna apo babai hajdut, e bëjnë fëmijën si vetja: një tjetër hajdut. Se hajdutllëku, si puna e kurvnillëkut janë zanatet më të vjetra në botë. Faqen ta nxijnë por pa gjë s’të lënë.
Por jo nga ata me shkollë të lartë, por hajdut të rëndomtë, imagjinata e të cilit shkon vetëm pesë metra larg. Dhe fëmija, në vend që të shkollohet e të bëhet për së mbari, vazhdon rrugën si pasardhës i denjë i një babai a nëne të padenjë. Le më kur flitet për profesionistë që ia dinë hiletë punës dhe me një nga këto dy zanate mundohen të bëjnë pasuri.
Çfarë modeli u japim fëmijëve tanë?
Fare pak nga vlerat dhe shumë më tepër nga antivlerat. Ky është fakt, i dukshëm, i përditshëm deri në marrëzi.
Një nënë, kërkon të vjedhë shtëpinë e “padronit” ku punon si pastruese. Por meqenëse nuk flitet për cingla-mingla, por për aq para sa nuk mban dot thesin, kërkon dhe ndihmën e të birit. Dhe jo thjeshtë si hamall ngarkim-shkarkimi. Meqenëse nuk e gënjen dot, i tregon ballazi, se i duhet ndihma e tij për të bërë një hajdutllëk, dhe për ta kryer misionin me sukses të plotë, i jep dhe ca leksione hajdutërimi. Dhe djali, – ndoshta jo me ndonjë ego të shprehur për të mësuar e për t’u bërë o jurist o mjek, – preferon të bëhet hajdut. Sepse në këtë mënyrë fiton shumë më shpejt aq para sa të blejë dhe një orë “Roleks”, një celular “Iphone 14”, madje dhe një “BMW X6” që të bredhë nëpër bllok e t’u marrë mendjen çupave të reja. Kësaj i thonë t’ia hedhësh fukarallëkut një herë e mirë e t’i thuash: ku të kam parë or tungjatjeta. Tjetër gjë se misioni dështoi dhe ai si nxënës bashkë me të ëmën mësuese, përfunduan prapa hekurave të qelisë së burgut.
Kjo është një nga mënyrat e edukimit. Dhe këtu merr vlerë shprehja “Bëmë baba të të ngjaj” që mund të konvertohet më së miri dhe “Bëmë moj nënë të të ngjaj”.
Çfarë modeli do u lëmë atyre që do të vijnë pas nesh?!
Hëm…
