Shtatëdhjetë vjet më parë vdiq Stalini. Një diktator i pamëshirshëm që kishte vrarë edhe bashkëluftëtarët që kishin bërë Revolucionin Rus me të.
Diktatura e Stalinit, ngritja dhe rënia e njerëzve të revolucionit sovjetik, na dhanë mundësinë – në 70 vjetorin e vdekjes së diktatorit – të vëmë re paralelizmin e terrorit dhe kundërterrorit që bashkoi dy revolucionet më të mëdha të historisë, atë francez. dhe atë ruse: grindjet e brendshme të revolucionarëve dhe trekëmbëshat vëllavrasëse që panë parakalimin e atyre që më parë ishin shokë në luftë dhe më pas armiq për t’u eliminuar.
“SPASTRIMI STALIAN” – Udhëheqësi sovjetik Iosif Stalin, duke filluar nga viti 1924, ndërtoi një sistem pushteti të bazuar në informimin, për të mbajtur nën thembër jo vetëm kundërshtarët e tij politikë, por edhe aleatët e tij. Ajo klimë denoncimi kontaminoi të gjithë shoqërinë ruse dhe kulmoi me “spastrimin” e viteve 1937-1938, akte persekutimi që do të eliminonin çdo kundërshtar. Stalini ishte i aftë për çdo gjë, madje edhe të shkaktonte zinë e bukës, e cila midis 1932 dhe 1933 shkaktoi miliona vdekje midis ukrainasve (Holodomor).
E VERDHA E VDEKJES – Mekanizmi i pamëshirshëm që ai kishte krijuar rezultoi i kundërt në fund të jetës së tij. Në fakt, ndërsa Stalini vuante nga një goditje në tru, askush nuk bëri asgjë për ta ndihmuar. Dhe ndihma u dha vonë. Të gjithë kishin frikë t’i afroheshin apo po përgatitnin pasardhjen? Ishte një zgjedhje e saktë apo thjesht frika për të marrë një vendim për jetën e një njeriu që vendosi fatin e të gjithëve?
TERRORI DHE BURIMET HISTORIKE – Përfundimisht Stalini, “Babai i Vogël” i kombit Sovjetik – i lindur nga Revolucioni Bolshevik i vitit 1917, i cili e kishte mbytur në gjak perandorinë e carëve – ishte bërë nga ana e tij më i pamëshirshmi i diktatorëve duke vendosur Terrorin e Madh. Tingëllon e njohur, apo jo? Kishte vërtet një Terror tjetër, në kapërcyellin e shekujve 18 dhe 19, në Francën republikane, i cili doli nga Revolucioni Jakobin i vitit 1789. Revolucionarët si Robespieri dhe Dantoni kishin përmbysur regjimin e lashtë dhe monarkinë e Monsieur le Roi për të çliruar fuqia e jetës dhe e vdekjes për Madame Guillotine.
NGA REVOLUCIONI NË EKZEKUTIM – Me sulmin e Bastiljes, monarkia absolute kishte rënë, por shumë sovranë, fisnikë, gra e burra dhe në fund vetë revolucionarët kishin përfunduar në skelë. Midis 1793 dhe 1794 Robespieri dhe pasuesit e tij kishin krijuar Terrorin, një tirani e verbër me pezullimin e kushtetutës dhe vdekjen për kundërshtarët. Pushteti i popullit fillimisht ishte bërë pushtet i disave, më pas i një të vetmi. Por është e vërtetë që ata që plagosen nga tehu vdesin: në fakt, më i pamëshirshmi i jakobinëve, Robespieri, përfundoi në gijotinë. Dhe në shoqëri të mirë. Këtu janë protagonistët e dy revolucioneve të aftë për të krijuar njerëz të rinj… dhe për t’i shkatërruar ata.
TË DYSHIMTËT – Në sistemin sovjetik, informimi ishte një detyrë. Mjaftoi një gjykim kritik për t’u arrestuar dhe për të përfunduar në gulag, kampet famëkeqe të punës së detyruar: armiku u identifikua dhe më pas filloi fushata kundër tij, e mbështetur nga denoncimet e një shoku partie, një fqinji, nga spiuni i një djalë i vogël. Midis 1928 dhe 1953, viti i vdekjes së Stalinit, 25 milionë qytetarë sovjetikë përfunduan në këmisha të policisë politike.
SHOKËT E EKZEKUTUAR – I pari ishte Kirov, mik i Stalinit dhe kreu i partisë në Leningrad. Ai u vra në vitin 1934, me sa duket nga një kundërshtar. Në realitet supozohet se ishte Yagoda, kreu i policisë politike dhe i NKVD, Komisariati Popullor për Punët e Brendshme, ai që organizoi përfundimin e parakohshëm të tij. Në vitin 1936 ishte ai që mori në pyetje dhe urdhëroi të parin nga gjyqet e Moskës, i cili përfundoi me dënimin dhe pushkatimin e dy kundërshtarëve të Stalinit, eksponentët kryesorë të së majtës së partisë komuniste: Kamenev, ish-drejtor i Pravda (rusi më i madh gazetë) dhe më pas president i Sovjetit të Moskës dhe Zinov’ev, një nga politikanët më të fuqishëm të Bashkimit Sovjetik, president i Kominternit (International Komuniste) pas vdekjes së Leninit. Ekzekutimi i tyre, i tallur në një banket përballë Stalinit, shkaktoi një zemërim të jashtëzakonshëm, por nuk bëri asgjë për të parandaluar ekzekutimet në shkallë të gjerë gjatë spastrimeve dyvjeçare.
TESTAMENTI I LENINIT – Lev Trotsky, i cili kishte mbështetur Leninin në Revolucionin e Tetorit dhe udhëhoqi Ushtrinë e Kuqe gjatë luftës civile, u përjashtua nga partia në 1927 dhe u detyrua në mërgim. Midis invektiveve të tij të shumta kundër Stalinit, ai shkroi një broshurë ku tregoi fundin e “çuditshëm” të Leninit (në vitin 1924, në moshën 54-vjeçare), që ndodhi për shkak të sëmundjes, sigurisht, por ndoshta i përshpejtuar nga një helm imagjinar, prej të cilit Stalini i përmendur Trockit. Nga ana tjetër, dihej se babai i revolucionit, në shtratin e vdekjes, në letrën-testamentin e tij drejtuar kongresit të Partisë Bolshevike kishte shkruar se Stalini ishte “shumë i trashë” dhe u kishte propozuar shokëve të tij që ta hiqnin nga posti i sekretarit të përgjithshëm. Pavarësisht nëse këto dyshime ishin të vërteta apo jo, Trotsky u dënua me vdekje në mungesë dhe u vra në Meksikë në vitin 1940 nga Ramón Mercader, një agjent sekret spanjoll që punonte për NKVD-në sovjetike.
SHKOLLA E GJENOCIDIT – E njëjta gjakderdhje, aq e neveritshme sikur të mos ishte më shumë se spastrimet e Stalinit, kishte ndodhur në Francë në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë. Faza e parë e revolucionit përfundoi me ekzekutimin e mijëra të burgosurve, duke përfshirë qindra klerikë dhe karmelitë. Luigji XVI ishte vënë në gijotinë më 21 janar 1793. Në tetor, Marie Antoinette ishte ngjitur në skelë. Në verën e atij viti, represioni kishte filluar edhe në Vendee, ku popullsia besnike e mbretit ra viktimë e gjenocidit të parë në historinë bashkëkohore. Në qershor, Montagnards (emri i ri që iu dhanë vetes nga jakobinët më të zjarrtë) i kishin përjashtuar nga Konventa Kombëtare Girondinët, të cilët më kot ishin përpjekur t’i shpëtonin jetën sovranit.
Në korrik, Marat, doktor, gazetar dhe ideolog i revolucionit, së bashku me Danton, Saint-Just, Desmoulins dhe Robespierre, u vra nga pro-Girondine Carlotta Corday. Danton, i dyshuar për marrëdhënie të dyfishta, u përjashtua nga Komiteti i Sigurisë Publike, i cili ishte organi drejtues i Konventës. Robespieri hyri dhe vendosi një linjë shumë të ashpër.
GJUHET PËR TË DYSHME – Në shtator u miratua “ligji i të dyshuarve”, i cili lejonte burgosjen dhe ekzekutimin e armiqve të revolucionit. Ishte fillimi i Terrorit. Radikalët hapën gjuetinë për më të moderuarit: Gjenerali Lafayet, protagonist i madh i Gjeneralit të Shteteve të vitit 1789 dhe komandant i një ushtrie, iku nga Parisi, ndërsa Robespieri e quajti atë tradhtar dhe turma i dogji portretin. Matematikani Bailly, kryebashkiak i Parisit dhe presidenti i parë i Asamblesë Kombëtare, u detyrua të jepte dorëheqjen dhe u dënua me vdekje. Danton dhe gazetari Desmoulins, të cilët ndërkohë kishin themeluar klubin Indulgent, duke denoncuar instrumentin e Terrorit, u gjykuan dhe u dënuan. Desmoulins u ekzekutua në gijotinë një javë para gruas së tij. Dantoni u ekzekutua më 5 prill 1974. Para prerjes ai i tha xhelatit: “Mos harro t’i tregosh kokën time njerëzve – ia vlen”. Më 27 korrik, Robespieri u fajësua. I dënuar pa gjyq, të nesërmen edhe ai u përkul para Madame Guillotine, së bashku me vëllain e tij Augustin, me mikun e tij Saint-Just, i cili ishte përpjekur ta lironte dhe me njëzet jakobinë të tjerë. Dhe turma brohoriti.
Burimi: fokus.it/ nga Lidia Di Simone/ përgatiti për botim: L.Veizi
