Nga Paul Krugman
Të enjten Shtëpia e Bardhë publikoi buxhetin e saj të fundit; Republikanët nuk kanë ofruar një kundërpropozim specifik, por ata duket se po bashkohen rreth një plani të publikuar nga Russell Vought, drejtori i fundit i buxhetit të Donald Trump.
Asnjëra nga këto plane nuk do të bëhet ligj. Në vend të kësaj, ata synojnë të pozicionojnë të dy palët për konfrontimin e afërt mbi tavanin e borxhit federal.
Por le të mos përfshihemi në ekuivalencë të rreme. Buxheti i Bidenit mund të jetë teatër politik, por shifrat e tij kanë kuptim. Numrat republikanë jo.
Në disa mënyra ne kemi qenë këtu më parë. Një dekadë më parë, Presidenti Barack Obama u përball gjithashtu me një Dhomë të kontrolluar nga G.O.P., e cila u përpoq të përdorte shantazhin mbi tavanin e borxhit për të nxjerrë ndryshimet e politikave që nuk mund t’i kishte miratuar përmes procesit normal të buxhetit. Dhe plani i Vought ka një ngjashmëri të madhe familjare me planin e avancuar në atë kohë nga Paul Ryan, i cili do të bëhej kryetar i Dhomës në 2015.
Por ambienti politik dhe intelektual është ndryshe këtë herë. Në vitin 2013 Uashingtoni ishte plot me Njerëz Shumë Serioz që ishin të fiksuar pas deficitit buxhetor dhe besonin republikanët që pretendonin se ishin skifterët e deficitit.
Ryan, në veçanti, ishte subjekt i shumë zhurmës së mediave, edhe pse kushdo që shikonte detajet e propozimit të tij e kuptoi se ishte flamflam.
Këto ditë qortimet e deficitit janë shumë më pak me ndikim se sa ishin. Mediat e lajmeve, në përgjithësi, po trajtojnë pretendimet republikane se ata kanë një plan për të balancuar buxhetin me talljen që meritojnë. Dhe vetë partitë kanë ndryshuar: Demokratët janë bërë më përparimtarë pa falje, ndërsa G.O.P. duket shumë më pak e interesuar për politikën fiskale, apo politikën në përgjithësi, sesa në të kaluarën.
Pra, në lidhje me buxhetin e Presidentit Biden: Pika fillestare për këtë buxhet është se njerëzit e Biden dukshëm i shohin deficitet si një burim shqetësimi, por jo një krizë. Në përgjithësi, buxheti i Bidenit propozon rritjen e përfitimeve sociale në një numër frontesh, edhe përballë rritjes së borxhit.
Megjithatë, ajo propozon të reduktojë deficitin buxhetor, por vetëm në mënyrë modeste – po, ajo pretendon të zvogëlojë deficitin gjatë dekadës së ardhshme me pothuajse 3 trilion dollarë, por kjo është më pak se 1 përqind e PBB-së.
Si mund të zvogëlojë Biden deficitet ndërkohë që zgjeron programet sociale?
Kryesisht duke rritur taksat për korporatat dhe individët e pasur, me ndihmën e masave për uljen e kostove në kujdesin shëndetësor, veçanërisht duke përdorur fuqinë negociuese të Medicare për të reduktuar shpenzimet për barnat me recetë.
A janë të besueshëm numrat e Bidenit?
Po. Veçanërisht, parashikimet ekonomike në bazë të buxhetit janë të arsyeshme, jo shumë të ndryshme nga ato të Zyrës së Buxhetit të Kongresit. Parashikimet madje supozojnë një rritje të konsiderueshme, por të përkohshme të papunësisë gjatë vitit të ardhshëm apo më shumë.
Tani, edhe ekonomistët si ju me të vërtetë, të cilët kanë qenë mjaft të qetë në lidhje me deficitet buxhetore, përgjithësisht besojnë se në një moment ne do të duhet të bëjmë më shumë se kaq. Ne do të kemi nevojë për një përpjekje shumë më të gjerë për të ulur kostot e kujdesit shëndetësor, dhe gjithashtu do të kemi nevojë për më shumë të ardhura se sa ju mund të mblidhni vetëm duke taksuar amerikanët me të ardhura shumë të larta. Por plani i Bidenit është një hap në drejtimin e duhur.
Po republikanët?
Ata pretendojnë se besojnë se rritja e borxhit federal është një krizë e madhe. Por nëse do ta besonin vërtet këtë, do të ishin të gatshëm të pranonin të paktën disa dhimbje – të pranonin disa politika që nuk i pëlqejnë, të ndërmarrin programe të njohura të shpenzimeve – në emër të reduktimit të deficitit. Ata nuk janë. Propozimi i Vought bën thirrje për ruajtjen e plotë të shkurtimeve të taksave të Trump, duke shmangur gjithashtu çdo shkurtim politikisht të rrezikshëm në mbrojtje, Sigurime Sociale ose Medicare.
Megjithatë, ajo pretendon gjithashtu të balancojë buxhetin, gjë që është në thelb e pamundur nën këto kufizime. Në fakt, edhe me shkurtime të egra të Medicaid dhe reduktim drastik të financimit për funksionet bazë të qeverisë, Vought është në gjendje të pretendojë një buxhet përfundimisht të balancuar vetëm duke premtuar se shkurtimet e taksave dhe derregullimi do të shkaktojnë një rritje të madhe në normën e rritjes së ekonomisë. Shkurtuesit e taksave shpesh bëjnë pretendime të tilla; ata kurrë, dhe dua të them kurrë, nuk i zbatojnë premtimet e tyre.
Ajo që më duket pak e çuditshme është arsyeja pse republikanët janë ende duke u mbledhur rreth këtyre gjërave. G.O.P moderne. e merr energjinë e saj nga lufta kulturore dhe armiqësia racore, jo besimi në fuqinë e mrekullueshme të shkurtimeve të taksave dhe qeverisë së vogël.
Pra, pse të mos hiqni dorë nga fantazma e Reaganomics? Pse të mos dilni për një rrjet të fortë sigurie sociale, por vetëm për njerëzit e bardhë?
Një pjesë e përgjigjes mund të jetë se partia ka ende nevojë për para nga miliarderët që duan të mbajnë taksat e tyre të ulëta. Por më duket gjithashtu se shitësit e ekonomisë së krahut të djathtë kanë bërë një punë jashtëzakonisht të mirë për t’i tregtuar mallrat e tyre politikanëve që nuk dinë ose nuk kujdesen shumë për thelbin e politikës.
Ai propozim i Vought, siç thashë, ngjan shumë me planet e Paul Ryan një dekadë më parë – por titullohet “Angazhimi për t’i dhënë fund zgjimit dhe qeverisë së armatosur” dhe disi arrin të përmendë teorinë kritike të racës – e cila nuk është saktësisht një artikull në buxheti – jo një herë, jo dy herë, por 16 herë.
Në çdo rast, aty ku jemi tani është se Biden po ofron një plan fiskal në thelb të arsyeshëm, ndërsa republikanët po flasin marrëzira të paarsyeshme.
Burimi: The New Yorktimes / Përgatiti për botim: L.Veizi
