Lufta e dhunshme për pushtet hyn në ditën e dytë pasi përleshjet midis ushtrisë dhe paraushtarakëve vranë 56 civilë
Nga Zeinab Mohammed Salih, Jason Burke
Ushtria e Sudanit nisi sulme ajrore në bazën e një force rivale paraushtarake pranë kryeqytetit, në një përpjekje për të rivendosur kontrollin mbi vendin kaotik pasi një luftë për pushtet shpërtheu në përleshje që vranë 56 civilë dhe dhjetëra luftëtarë.
Luftimet në Khartoum vazhduan për të dytën ditë të dielën pas betejave midis paraushtarakëve dhe ushtrisë lanë të paktën 56 persona të vdekur dhe afro 600 të plagosur.
Në orët e para të së dielës, banorët raportuan se kishin dëgjuar të shtëna armësh dhe shpërthime nga artileria e rëndë. Televizioni Al Arabiya transmetoi pamje që tregonin shtëllunga të dendura tymi që ngriheshin mbi disa rrethe në Khartoum.
Shërbimet e internetit në Sudan u bllokuan shkurtimisht me urdhër të rregullatorit qeveritar të telekomunikacionit, i thanë Reuters të dielën dy zyrtarë të kompanisë.
Shpërthime dhe të shtëna armësh mund të dëgjoheshin në rrugët e shkreta të Khartoum, sipas dëshmitarëve, pasi paraushtarakët e Forcave të Mbështetjes së Shpejtë (RSF) thanë se ata kishin nën kontroll territorin presidencial, aeroportin e Khartoum dhe objekte të tjera jetike.
Ushtria mohoi pretendimet dhe të shtunën vonë, forcat ajrore sudaneze nisën sulme ajrore në një bazë RSF në qytetin Omdurman, fare pranë me Khartoum.
Sindikata e mjekëve tha se të paktën 56 njerëz ishin vrarë në luftime, duke përfshirë dy në aeroportin e Khartoum dhe pjesa tjetër në pjesë të tjera të Sudanit. BBC raportoi se tre punonjës të OKB-së ishin në mesin e të vdekurve.
Rreth 595 të tjerë u plagosën në përleshjet, shtoi ajo në një deklaratë herët të dielën.
Huda, një banore e re në Khartoum jugor, i tha Reuters: “Ne jemi të frikësuar, nuk kemi fjetur për 24 orë për shkak të zhurmës dhe dridhjes së shtëpisë. Jemi të shqetësuar për mungesën e ujit, ushqimit dhe ilaçeve për babain tim diabetik.
“Ka shumë informacione të rreme dhe të gjithë gënjejnë. Nuk e dimë se kur do të përfundojë kjo, si do të përfundojë”.
Kriza e dhunshme e frikësuar prej kohësh midis dy fraksioneve kryesore të regjimit ushtarak në pushtet kërcënon të destabilizojë jo vetëm Sudanin, por pjesën më të madhe të rajonit, si dhe të përkeqësojë një betejë për ndikim që përfshin fuqitë e mëdha të Gjirit, si dhe SHBA, BE dhe Rusia.
Forcat e armatosura sudaneze janë gjerësisht besnike ndaj gjeneralit Abdulfatah al-Burhan, sundimtarit aktual de fakto të Sudanit, ndërsa RSF – një koleksion i milicisë – ndjek ish-komandantin kontrovers, gjeneralin Mohamed Hamdan Dagalo, i njohur më mirë si Hemedti.
Dhuna shpërtheu pas javësh të thellimit të tensioneve mbi integrimin e planifikuar të RSF-së në ushtrinë e rregullt.
Integrimi ishte një element kyç i bisedimeve për të finalizuar një marrëveshje që do ta kthente vendin në sundim civil dhe do t’i jepte fund krizës politiko-ekonomike të shkaktuar nga një grusht shteti ushtarak në 2021.
Ushtria tha në një deklaratë të dielën se “ora e fitores është afër”.
“Ne lutemi për mëshirë për jetët e pafajshme të marra nga kjo aventurë e pamatur e ndërmarrë nga milicia rebele e Mbështetjes së Shpejtë … Ne do të kemi lajme të mira për njerëzit tanë të durueshëm dhe krenarë së shpejti, me dëshirën e Zotit,” thuhet në deklaratë.
Detajet e sakta të ngjarjeve të së shtunës janë të paqarta, por raportet sugjerojnë se ushtria mund të ketë sulmuar një bazë ushtarake për RSF në Khartoum jugor në mëngjes, duke shkaktuar luftime diku tjetër në qytet. Deri në mesditë, betejat po shpërthyen rreth aeroportit ndërkombëtar të Khartoum-it në qendër të kryeqytetit, ku fluturimet u ndaluan pasi u goditën dy avionë sauditë.
Të dielën, një zëdhënës i Departamentit Amerikan të Shtetit tha se sekretari Antony Blinken ishte angazhuar me vendet me ndikim në Sudan për të ndalur luftimet.
“Duket se ka pasur armë të rëndësishme të përfshira në disa prej këtyre sulmeve,” tha zyrtari.
Të shtunën mbrëma, sekretari i përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, bëri thirrje për një fund të menjëhershëm të dhunës.
Guterres foli me udhëheqësit e ushtrisë sudane dhe RSF-së, presidentin e Egjiptit dhe kryetarin e Komisionit të Bashkimit Afrikan, tha zëdhënësi i tij.
“Ka shumë propagandë lufte dhe dezinformata nga të dyja palët … por shumë vende në rajon e shohin këtë në termat e një ushtrie në fund të lojës me forcat e armatosura sudaneze që ia kalojnë RSF-së,” tha Kholood Khair, një analist në Khartoum. “Hemedti gjithashtu mund të ketë mbivlerësuar mbështetjen e tij popullore. Njerëzit në Sudan duan të shohin demokracinë, por nuk besojnë se asnjëri prej këtyre aktorëve do ta sjellë atë.”
Yassir al-Awad, baba i katër vajzave dhe banor i Khartoum, tha për Observer se qyteti po përjetonte një “luftë për pushtet midis liderëve ushtarakë”.
“Populli sudanez nuk duhet të marrë pjesë, por fatkeqësisht ne jemi tërhequr zvarrë në të, si sudanez nuk kemi asnjë interes për këtë. Cilido që të fitojë, ne jemi humbës në fund”, tha ai.
Liga Arabe, pas një kërkese të Egjiptit dhe Arabisë Saudite, është planifikuar të mbajë një takim urgjent të dielën për të diskutuar situatën.
Në një telefonatë të përbashkët, ministrat e jashtëm saudit dhe të Emirateve të Bashkuara Arabe, së bashku me sekretarin amerikan të shtetit, theksuan “rëndësinë e ndalimit të përshkallëzimit ushtarak”, tha ministria saudite.
Në një intervistë për Sky News Arabia me bazë në Emiratet e Bashkuara Arabe, Hemeti tha: “Krimineli Burhan duhet të dorëzohet”.
Ai mohoi që RSF-ja kishte filluar luftën, pasi Burhan tha në një deklaratë të mëparshme se ai “u befasua nga RSF që sulmoi shtëpinë e tij në orën 9 të mëngjesit”.
Ushtria, në faqen e saj në Facebook, e shpalli Hemetin një “kriminel të kërkuar” dhe RSF një “milici rebele”, duke thënë se “nuk do të ketë negociata apo bisedime deri në shpërbërjen” e grupit.
Ushtria tha se kreu sulme ajrore dhe shkatërroi dy baza të RSF në Khartoum. Ai tha se aeroporti dhe bazat e tjera mbetën nën “kontrollin e plotë” të tij dhe publikoi një fotografi të tymit të zi që dilte nga ajo që tha se ishte selia e RSF.
Reuters dhe Agence France-Presse kontribuan në këtë raport
Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi
