Vullneti ynë nuk mund të lëkundet. Unë kam parë guximin dhe qëndrueshmërinë e popullit ukrainas. Në asamblenë e përgjithshme të OKB-së të kësaj jave, liderët botërorë duhet t’i ndihmojnë ata
Nga David Miliband
Kohët e fundit, Michael Kofman, bashkëpunëtor i lartë në Carnegie Endowment for International Peace dhe një nga analistët më kryesorë të luftës në Ukrainë, kërkoi që perëndimi të “planifikojë për një luftë të gjatë”. Ai po fliste për sfidat ushtarake me të cilat përballet vendi: municioni, mbrojtja ajrore, mundësitë kryesore dhe rritja e trajnimit.
Kofman ka të drejtë – shkalla masive e operacionit përpara nuk mund të mbivlerësohet. Një udhëtim i fundit që bëra në Kiev konfirmon guximin, qëndrueshmërinë dhe përkushtimin e jashtëzakonshëm të popullatës ukrainase. Por ajo gjithashtu shpalosi koston civile të luftës, të dukshme dhe të padukshme. Pa fund të luftës në horizont, duhet të planifikohen nevojat civile dhe humanitare, jo vetëm ato ushtarake.
Shenjat në këtë pikë janë shqetësuese. Flukset e ndihmave humanitare nga burimet qeveritare po bien. Oreksi i publikut për të dhuruar është ulur ndërsa lufta është zvarritur dhe financat e donatorëve janë shtrirë gjithnjë e më shumë nga kriza e kostos së jetesës. Angazhimet prej 60 miliardë dollarësh (48 miliardë £) të bëra në konferencën e Rimëkëmbjes së Ukrainës në Londër në qershor u përqendruan shumë në rindërtimin e infrastrukturës fizike. Po në lidhje me infrastrukturën njerëzore?
Rreziku është që anormalja të normalizohet. Popullsia civile ukrainase përballet me strese monstruoze: humbja e njerëzve të dashur, ose frika e humbjes së tyre; ndërprerja e shkollimit; alarme për sulm ajror në mes të natës; një numër i madh i refugjatëve dhe personave të zhvendosur brenda vendit; ujërat e vërshuara nga diga e Kakhovkës që transporton mina tokësore të pashpërthyera në zonat e banuara; dhe viktimat civile vlerësohen në mënyrë konservative në 27,000.
Por trimëria dhe qëndrueshmëria nuk mbahen në vakum. Aktualisht 18 milionë ukrainas janë në nevojë humanitare në të gjithë vendin, veçanërisht në zonat më afër vijës së frontit dhe në zonat nën kontrollin e përkohshëm ushtarak rus. Gati 6 milionë njerëz janë të zhvendosur brenda vendit. Teksa beteja është ndezur, ekipet e Komitetit Ndërkombëtar të Shpëtimit që ndjekin pas luftimeve gjejnë nivele shumë të larta nevoje në mesin e popullatës.
Përvoja e Komitetit Ndërkombëtar të Shpëtimit, veçanërisht në lindje, por në të vërtetë në të gjithë vendin, është se nivelet e traumave janë shumë të larta. Përveç kësaj, ata që nuk mund të ikin nga luftimet, veçanërisht të moshuarit dhe personat me aftësi të kufizuara, kanë nevojë të madhe për ndihmë.
Ndërkohë dimri po afron dhe kështu “dimrimi” bëhet një prioritet i ri. Vitin e kaluar ukrainasit u përballën me temperatura të ulëta dhe shënjestrim të qëllimshëm të infrastrukturës së ujit dhe energjisë elektrike nga forcat ruse që synonin të komprometonin nevojat bazë për mbijetesë. Kjo strategji ushtarake është plotësisht në kundërshtim me ligjet e luftës dhe është dëshmi e mëtejshme e një moshe në rritje të mosndëshkimit në mbarë botën për sulmet ndaj civilëve.
Planifikimi për luftën e gjatë në frontin civil nënkupton gjithashtu vënien e shëndetit mendor në të njëjtin nivel me shëndetin fizik. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për popullatat më të cenueshme, siç janë fëmijët dhe të moshuarit.
Do të thotë gjithashtu mbështetje e veprimit humanitar të bazuar në prova dhe me kosto efektive. Mbështetja e synuar në para për popullsinë e prekur duhet të jetë një përparësi kryesore duke pasur parasysh ekonominë e tregut të punës, së bashku me sigurimin që shërbimet shëndetësore dhe arsimore të mbeten të disponueshme. Ka pasur disa punë pioniere në krizën e Ukrainës, veçanërisht në edukimin online të koordinuar nga ministria e arsimit e Ukrainës, por edhe nga OJQ-të, për shembull në përdorimin e ekipeve të lëvizshme shëndetësore për të arritur afër vijës së parë.
Ekziston gjithashtu një nevojë jetike për të mbështetur aktorët e shoqërisë civile në Ukrainë, një komponent i gjallë i reagimit humanitar dhe shpesh i pari në skenë kur godet fatkeqësia.
Në vitin 2022, Ukraina dha një shembull të mirë të përgjigjes ndërkombëtare ndaj nevojës humanitare. Më shumë se 80% e apelit të OKB-së u financua; shifrat tregojnë se popullatat e tjera të prekura nga konflikti, si ato në Jemen apo Siri, morën një të katërtën e kësaj. Këtë vit, shifra për Ukrainën ka më shumë gjasa të jetë 50%.
Këto nevoja urgjente shumë larg janë përkeqësuar nga bllokada ndaj eksportit të drithit ukrainas, i cili ka pasur një efekt katastrofik në çmimin global të produkteve ushqimore bazë. Nëntë vende janë në listën e OKB-së për urinë dhe 50 milionë njerëz në Afrikën Lindore po shkojnë në shtrat të uritur. Ata gjithashtu kanë nevojë për ndihmë.
Këto probleme do të përkeqësohen nëse nuk trajtohen. Tani është koha që liderët tanë të sillen si të tillë. Asambleja e përgjithshme e OKB-së mblidhet këtë javë. Nëse Ukraina është lufta përcaktuese që kaq shumë kanë thënë se është, ajo duhet të luftohet në të gjitha frontet.
*David Miliband është CEO i Komitetit Ndërkombëtar të Shpëtimit. Ai ishte deputet i Punës për South Shields nga 2001 deri në 2013
Përgatiti për botim: L.Veizi
