Komuna e Parisit, është qeveria popullore socialiste revolucionare e punëtorëve, e themeluar nga qytetarët e Parisit në kryeqytetin francez. Revolucioni shpërtheu më 18 mars 1871, pas disfatës së ushtrisë franceze kundër asaj prusiane në Sedan, pas një rrethimi disa-mujor.
Izolimi shkaktoi uri dhe vuajtje mes banorëve. Nga pakënaqësia, u formuan grupe, shoqata dhe gazeta politike radikale kryesisht të majta. Kur Parisi u pushtua nga gjermanët, grupet socialiste u përpoqën dy herë të përmbysim qeverinë e përkohshme. Gjatë luftës, kryeqyteti u zhvendos nga Parisi në Bordo.
Por kur lufta përfundoi me disfatë, qeveria nuk pranoi të rikthehej në Paris, dhe u zhvendos në Versajë. Mëngjesin e 18 marsit, qeveria e stacionuar në Versajë dërgoi forca ushtarake në Paris për të mbledhur topat dhe armatimet rezervë. Detashmenti ishte ende duke mbledhur municionet kur parisienët dolën nëpër rrugë, dhe shumë shpejt ushtarët e panë veten të rrethuar.
Në kaosin që pasoi, ushtarët kaluan në anën e kryengritësve, që tani kontrollonin qytetin, dhe shpallën një qeveri e re të quajtur Komuna e Parisit, e cila zgjati nga 18 marsi deri më 28 maj 1871. Shtatëdhjetë anëtarët e Komunës, i përkisnin rrymave të ndryshme politike. Shumica përbëhej nga jakobinët. Të tjerë ishin pasues të revolucionarit Louis-Auguste Blanqui, apo revolucionarë të pavarur dhe radikalë.
Pakica përbëhej nga ndjekës të Pierre-Joseph Proudhon, dhe anëtarë të degës franceze të Sindikatës Ndërkombëtare të Punëtorëve. Komuna nuk mundi ta zbatonte dot programin e saj socialist, dhe në fund eksperimenti komunist u shtyp me gjak. Mijëra njerëz u larguan jashtë vendit, rreth 20.000 Komunarë u ekzekutuan, dhe 7.500 u burgosën ose u internuan.
Kjo situatë zgjati deri në një amnisti të përgjithshme në vitet 1880, e cila i hapi rrugë lëvizjes proto–komuniste në Republikën e Tretë Franceze (1871-1940). Në pak javë të ekzistencës
së saj, Komuna propozoi masa në dobi të punëtorëve, dhe votoi për masa të tilla si ndarja e Kishës nga shteti, dhe shtetëzimi i fabrikave të braktisura nga sipërmarrësit.
Sidoqoftë, këto masa nuk hynë kurrë në fuqi, pjesërisht për shkak të mosmarrëveshjeve që lindën shumë shpejt në mesin e rrymave të ndryshme të Komunës, por mbi të gjitha për ndërhyrjen e ushtrisë së rregullt të urdhëruar nga Asambleja Kombëtare.
Kalendar
1848 – Revolucioni i Marsit:Në Berlin zhvillohet një përleshje e shkurtër me armë midis qytetarëve dhe ushtrisë, që shkakton vdekjen e rreth 300 njerëzve.
18 Mars 1913 – Mbreti Jorgo I i Greqisë, vritet në një atentat në qytetin e porsa çliruar të Selanikut.
18 Mars 1922 – Magjistratët britanikë në Indi, dënojnë Mahatma Gandin me 6 vjet burg për mosbindje.
18 Mars 1948 – Këshilltarët sovjetikë largohen nga Jugosllavia, shenja e parë e ndarjes Tito – Stalin.
18 Mars 1965 – Kozmonauti rus Aleksei Leonov, del nga anija e tij “Voskhod 2” për 12 minuta, duke u bërë personi i parë që ecën në hapësirë.
18 Mars 1989 – Në Egjipt, zbulohet një mumje 4.400 vjeçare në Piramidën e Keopsit.
18 Mars 1990 – Në Muzeun Isabella Stewart Gardner në Boston, ndodh vjedhja më e madhe e veprave të artit në histori:12 piktura me një vlerë prej mbi 300 milionë dollarë.
