Përdorimi i nyjeve limfatike të pacientëve të gjallë si bioreaktorë të vegjël, pra mjedise në të cilat rriten sa më shumë mëlçi në miniaturë. Tingëllon si fantashkencë, por është objektivi shumë konkret i LyGenesis, një kompani bioteknologjike në Pensilvani që synon të lehtësojë listat e pritjes për transplantet e mëlçisë me një trajtim revolucionar, i testuar tani për herë të parë tek njerëzit.
PAK QELIZA TË DHURUARA. Terapia u zhvillua një dekadë më parë dhe konsiston në marrjen e një lloji të qelizave të mëlçisë ( hepatocitet ) nga një dhurues dhe injektimin e tyre në disa nyje limfatike – organe të vogla në formë fasule të vendosura përgjatë rrugëve limfatike – të pacientit që ka nevojë për një transplant. Nyjet limfatike janë “filtra biologjikë” në të cilët organizohet përgjigja imune e trupit ndaj patogjenëve. Secili prej nesh ka rreth 600 të tilla: ato furnizohen nga enë të vogla gjaku dhe janë të shpërndara në pika strategjike si sqetullat, ijët, barku, qafa.
MJEDISI I DUHUR. Shkencëtarët e LyGenesis kanë zbuluar se brenda nyjeve limfatike, qelizat e mëlçisë janë në gjendje të shumohen, ndahen dhe zhvillojnë enët e tyre të gjakut. Procesi zgjat disa muaj: me kalimin e kohës dhe me organizimin e hepatociteve, nyja limfatike zhduket dhe në vend të saj mbetet një mëlçi në miniaturë. Ideja është që nyjet limfatike, të mbushura me qeliza imune, ofrojnë mjedisin ideal për mbijetesën e qelizave; dhe se, duke pasur shumë prej tyre, nuk është problem nëse disa humbasin në proces.
ZBULIM I RASTËSISHËM. Kjo mundësi u shfaq pothuajse rastësisht, kur studiuesit nga kompania amerikane transplantuan qeliza të shëndetshme të mëlçisë në mëlçitë e minjve me sëmundje të mëlçisë pa rezultat. Duke mos pasur sukses, ata u përpoqën t’i injektonin qelizat në vende të tjera në trupin e minjve, me shpresën se diku tjetër ata mund të mbijetonin. Shumica e brejtësve vdiqën, por ata që morën injeksione të qelizave të mëlçisë në bark mbijetuan. Autopsitë më vonë treguan se 20 deri në 30 mini-mëlçia ishin formuar në nyjet limfatike të barkut.
PROVAT NJERËZORE. Më pas, shkencëtarët injektuan qelizat e mëlçisë direkt në nyjet limfatike të minjve, derrave dhe qenve, duke i shndërruar organet e vogla në mëlçi miniaturë funksionale. Tani eksperimenti në një duzinë pacientësh me sëmundje të mëlçisë në fazën përfundimtare: i pari prej tyre u operua më 25 mars 2024 me një procedurë që përfshinte futjen e një tubi përmes trakesë për të gjetur një nyje limfatike me ultratinguj dhe për të injektuar një sasi të vogël dhuruesi. hepatocitet në të.
Operacioni shkoi mirë, por do të duhen disa muaj për të kuptuar nëse hepatocitet janë riorganizuar në një mini-organ funksional. Për momentin, pacienti nuk ka treguar shenja të përmirësimit të aktivitetit të mëlçisë.
SHPRESAT DHE KUFIJTË. Nëse do të funksiononte, terapia do të kishte potencialin (që tani për tani duket utopike) për të reduktuar shumë listat e pritjes për një transplant, sepse, shpjegon Michael Hufford, bashkëthemelues i LyGenesis, «një organ i dhuruar sot shëron një pacient. Duke përdorur këtë qasje, një organ mund të trajtojë 75 ose më shumë pacientë, secili prej të cilëve do të merrte një pjesë të vogël të qelizave të mëlçisë.
Megjithatë, nuk dihet se sa mini-organe dhe qeliza nevojiten për të trajtuar një person me një mëlçi plotësisht të dështuar, as sa kohë zgjasin mëlçitë e reja të formuara në nyjet limfatike. Nëse do të kishin një funksionalitet të përkohshëm, ato mund të shërbenin ende si një “urë” për të fituar pak kohë duke pritur për transplantin aktual.Përshtatur nga Fokus.It/O.S
