Tektonika e pllakave të Tokës e dallon atë nga planetët e tjerë, por përcaktimi i saktë i fillimit të këtij fenomeni mbetet një mister, me vlerësime që shtrihen nga 700 milionë vjet më parë deri në mbi 4 miliardë vjet më parë.
Dëshmia më e vjetër e qartë për tektonikën e pllakave daton në epokën neoproterozoike (1 miliard deri në 541 milion vjet më parë), ku ofiolitë dhe blushistët e përhapur tregojnë subduksion – një shenjë dalluese e aktivitetit tektonik. Disa ekspertë besojnë se kjo pikëpamje është konservatore, pasi shenjat e tektonikës së mëparshme mund të jenë gërryer. Për shembull, mbetjet nga përplasja Indi-Azi vetëm 55 milionë vjet më parë tashmë po zhduken.
Më tej, disa gjeologë identifikojnë shenja të aktivitetit tektonik rreth 1.8 miliardë vjet më parë, megjithëse të tjerë argumentojnë se ishte i paplotë. Studimet mbi Eon Arkeanin (4 miliardë deri në 2.5 miliardë vjet më parë) sugjerojnë se riciklimi i kores filloi që 3 miliardë vjet më parë, duke shënuar fillimin e mundshëm tektonik. Analiza e zirkonit tregon zhvendosje të kores deri në 3.8 miliardë vjet, që ngjasojnë me modele të ngjashme me subduksionin.
Në mënyrë kontroverse, disa sugjerojnë se tektonika mund të ketë filluar në Hadean (4.5 miliardë deri në 4 miliardë vjet më parë) kur zirkonet e Tokës treguan ngjashmëri me formacionet moderne të subduksionit. Kjo ide, edhe pse e mbështetur nga modelet, mbetet e debatuar, veçanërisht pasi zirkonët më të vjetër vijnë kryesisht nga Jack Hills i Australisë, duke kufizuar potencialisht përfaqësimin e tyre.
Në fund të fundit, ndërsa provat përfshijnë miliarda vjet, fillimi i saktë i tektonikës së pllakave në Tokë mbetet i pazgjidhur./E.Ç
