Politikëbërësit shpesh mirëpresin një monedhë më të dobët si një mjet për të stimuluar rritjen ekonomike, sepse i bën eksportet më konkurruese – megjithëse ky ndikim pozitiv mund të zvogëlohet
Evropa është një nga rajonet më të cënueshme ndaj kërcënimeve të Presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump, për të rritur tarifat ndaj importeve.
SHBA është një blerës i madh i eksporteve të Bashkimit Evropian, nga makinat tek kimikatet e deri te çantat luksoze dhe rritja e tarifave do të rëndonte mbi ekonominë tashmë të dobësuar të tregut.
Rritja ka qenë anemike në zonën e euros dhe normat e interesit atje janë më të ulëta se në ekonomitë e tjera të zhvilluara. (Normat më të ulëta të interesit do të thotë se aktivet në euro fitojnë më pak interes, duke reduktuar kërkesën për monedhën.)
Përveç kësaj, pasiguria politike në Francë dhe Gjermani – dy ekonomitë më të mëdha në BE – ka rritur rreziqet e investimit në ato vende dhe e ka bërë më të vështirë për qeveritë e tyre të rregullojnë çështjet strukturore që pengojnë rritjen.
Pse po bie euro?
Dobësia e euros lidhet edhe me fuqinë e gjerë të dollarit amerikan. Kërkesa për aktive të shprehura në monedhën amerikane është rritur me pritshmëritë që politikat e administratës Trump do të nxisin rritjen ekonomike dhe fitimet e korporatave në SHBA. Performanca relative e aseteve të SHBA-së është një prirje që peshoi në shumicën e monedhave kryesore në 2024, me Indeksin e Dollar Spot të Bloomberg që u rrit më shumë se 7%, fitimi i tij më i madh vjetor që nga viti 2015.
Sa i mundshëm është barazia euro-dollar?
Në vazhdën e zgjedhjeve në SHBA, të paktën 10 banka lëvizën për të parashikuar një euro më të dobët, me disa që parashikonin një lëvizje nën pragun 1:1 në 2025. Por pritshmëria për barazi nuk është unanime. Ka ende shumë pasiguri në lidhje me përmasat dhe shpejtësinë me të cilën mund të zbatohen propozimet e politikave të Trump. Dhe ka njëfarë optimizmi se ato do të përmbushen me masa për të stimuluar rritjen ekonomike në Evropë. Bloomberg Intelligence e sheh raportin Dollar-Euro në rrugën e duhur për të arritur barazinë këtë vit, megjithëse identifikon katër faktorë kyç që mund të kthejnë trajektoren.
Pse është i rëndësishëm niveli 1:1?
Goditja e barazisë është psikologjikisht e rëndësishme për investitorët dhe politikëbërësit dhe mund të nxisë një periudhë paqëndrueshmërie për euron. Rreziku që një vend mund të largohet nga euro mbetet evident, nëse është i largët, dhe një rënie në barazi mund të inkurajojë politikanët populistë që kundërshtojnë monedhën e përbashkët. Tashmë partia e krahut të djathtë të Gjermanisë AfD po planifikon një fushatë zgjedhore duke mbrojtur daljen e vendit nga BE dhe euro.
Si do të ndikonte një euro më e dobët në ekonominë evropiane?
Politikëbërësit shpesh mirëpresin një monedhë më të dobët si një mjet për të stimuluar rritjen ekonomike, sepse i bën eksportet më konkurruese – megjithëse ky ndikim pozitiv mund të zvogëlohet nëse SHBA vendos tarifa për ato mallra. Një euro më e dobët gjithashtu e bën më të shtrenjtë importin e lëndëve të para dhe mund të rindezë presionet e çmimeve. Kjo do të ishte një dhimbje koke për Bankën Qendrore Evropiane, e cila kishte shpresuar se inflacioni pas pandemisë ishte më në fund nën kontroll. Anëtarja e bordit ekzekutiv të BQE-së, Isabel Schnabel, paralajmëroi se një “zhvlerësim material” i kursit të këmbimit të euros do të kishte ndikim në inflacion. Për konsumatorët, një euro më e dobët e bën më të kushtueshme pagesën për mallrat e importuara dhe pushimet jashtë eurozonës. Anasjelltas, vetë sektori i turizmit të Evropës mund të përfitojë nga një fluks vizitorësh nga SHBA.
A mund të ndërhyjë BQE për të mbështetur euron?
Kursi i këmbimit nuk është një objektiv i politikës për BQE-në dhe nuk ka një nivel të caktuar të fuqisë apo dobësisë së euros ndaj të cilit do të reagonin politikëbërësit. Ata marrin parasysh lëvizjet e kursit të këmbimit kur vendosin normat e interesit, por ndërhyrja e drejtpërdrejtë për të mbështetur euron është jashtëzakonisht e rrallë. Deri më tani, banka qendrore ka ndërhyrë në tregjet valutore vetëm disa herë: për të mbështetur euron në vitin 2000 dhe si pjesë e një përpjekjeje të koordinuar nga G-7 , një grup joformal i demokracive të përparuara, për të dobësuar jenin japonez në 2011. / S,M
