Partia Socialiste kërkon afrim të afatit për dorëzimin e listave të kandidatëve, ndërsa Partia Demokratike synon ndryshime në Kodin Zgjedhor për të mundësuar pjesëmarrjen e plotë të diasporës në zgjedhjet e 11 majit, përfshirë ata me pasaporta të skaduara dhe dokumente të pavlefshme. Palët po diskutojnë mes tyre por për çdo ndryshim në Kodin Zgjedhor janë të destinuara të bashkojnë votat.
Ndërsa fushata për zgjedhjet parlamentare të 11 majit është duke hyrë në fazat e fundit të përgatitjeve, partitë politike janë duke kërkuar modifikime të rëndësishme që mund të ndikojnë në afatet dhe kushtet e procesit zgjedhor.
Në këtë kuadër, Partia Socialiste ka propozuar që afati për dorëzimin e listave të kandidatëve të afrojë më shumë me datën 13 mars, duke argumentuar se kjo është e nevojshme për të mundësuar një seleksionim më të mirë dhe të kujdesshëm të kandidatëve.
Sipas PS, ky afrim do të sigurojë që figurat e rëndësishme politike dhe ekonomike të kalojnë në një proces verifikimi të plotë, duke garantuar një përfaqësim më të balancuar dhe të denjë. Nga ana tjetër, Partia Demokratike ka ngritur shqetësime të tjera, duke kërkuar ndryshime të mundshme në Kodin Zgjedhor, të cilat do të mundësonin një pjesëmarrje më të gjerë të diasporës në zgjedhje.
PD ka kërkuar që emigrantët shqiptarë që kanë pasaporta të skaduara ose që nuk disponojnë dokumente biometrike të mund të votojnë. Sipas kësaj partie, rreth 600 mijë qytetarë shqiptarë që jetojnë jashtë vendit janë të përjashtuar nga mundësia e regjistrimit dhe votimit për shkak të skadimit të dokumenteve të identifikimit, dhe kjo po krijon një padrejtësi për ata që duan të ushtrojnë të drejtën e tyre të votës.
Përveç kësaj, PD ka kërkuar që të mund të votojnë edhe ata emigrantë që kanë nënshtetësi shqiptare, por që nuk kanë dokumente biometrike. Partia argumenton se një numër i madh qytetarësh që jetojnë jashtë vendit do të përfshiheshin në procesin zgjedhor, nëse këto ndryshime do të miratoheshin.
PD ka kushtëzuar pranimin e afatit të kërkuar nga PS për dorëzimin e listave të kandidatëve me pranimin e kërkesave të saj për ndryshime në Kodin Zgjedhor. Kjo e bën të qartë se disa nga kërkesat për ndryshime ligjore janë të ndërlidhura me procesin e regjistrimit të diasporës dhe pjesëmarrjen e saj në zgjedhje.
Ky debat, që ka të bëjë me afatet e dorëzimit të listave të kandidatëve dhe mundësinë e ndryshimit të ligjeve zgjedhore për të mundësuar pjesëmarrjen e plotë të diasporës, ka krijuar “kërkesë-ofertë” mes dy partive të mëdha dhe mund të ndikojë në mënyrën se si do të zhvillohen zgjedhjet e ardhshme.
Përfshirja e diasporës, e cila ka qenë një temë e nxehtë në vitet e fundit, do të jetë gjithashtu një test i rëndësishëm për sistemin zgjedhor dhe angazhimin e institucioneve për të siguruar një pjesëmarrje të plotë të qytetarëve shqiptarë, pa marrë parasysh vendndodhjen e tyre.
Kërkesa e PD
Partia Demokratike ka bërë të qartë se do të kushtëzojë votimin në Parlament të paketës për ndryshimin e Kodit Zgjedhor nëse nuk pranohen kërkesat e saj për zgjatjen e afatit të përdorimit të dokumenteve të skaduara dhe për mundësimin e votimit për emigrantët që disponojnë pasaporta të huaja.
Sipas PD, shumë shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vendit dhe kanë pasaporta të huaja janë të përjashtuar nga e drejta e votës, për shkak të mungesës së dokumenteve biometrike shqiptare. Ekspertët zgjedhorë në Partinë Demokratike theksojnë se nuk mund të jetë Kryeministri Edi Rama ai që përcakton cilët emigrantë kanë të drejtën e votës, duke i lënë jashtë ata që nuk kanë dokumente të vlefshme shqiptare.
Deputeti i PD-së, Oerd Bylykbashi, shprehet se kjo çështje duhet të jetë një prioritet i menjëhershëm në Parlament dhe se është një detyrim për deputetët ta trajtojnë këtë temë me seriozitet. Për të ilustruar këtë shqetësim, një shqiptar nga Australia ka dërguar një mesazh, ku përshkruan situatën e tij dhe të 37 bashkëatdhetarëve të tjerë që përballen me të njëjtin problem.
Ai tregon se, pavarësisht se ka pasaportë të lëshuar nga Australia dhe është i regjistruar në listat e zgjedhësve, nuk ka mundësi të votojë për shkak të skadimit të pasaportës shqiptare që ka pasur më parë. Ky shembull është përdorur nga PD për të argumentuar se ka një numër të madh emigrantësh që janë të privuar nga e drejta e votës, dhe ky problem duhet të adresohen urgjentisht për të siguruar një përfshirje të plotë të diasporës në zgjedhje.
Përfaqësuesit e PD-së theksojnë se kjo nuk është një çështje që duhet të vendoset nga individë, por duhet të garantohet nga ligji. Ata kërkojnë që çdo shqiptar, pa marrë parasysh se cilat dokumente ka, të ketë mundësinë të votojë në zgjedhjet e ardhshme. Sipas tyre, duhet të jetë e njëjta vlerë ligjore për ata që kanë pasaportë biometrike dhe për ata që kanë pasaporta të huaja ose dokumente të skaduara.
“Ka të paktën dhjetëra probleme që lidhen me votimin e diasporës, kryesorja është vlefshmëria e dokumenteve të identifikimit të shtetasve shqiptarë. Dhe kjo çështje nuk mund të lëshohet në duar të individëve si Rama, por duhet të zgjidhet me një ndryshim të Kodit Zgjedhor, për t’i dhënë mundësi të gjithëve të votojnë,” tha Kaso, një tjetër përfaqësues i PD-së për çështjet zgjedhore.
Pak ditë më parë, PD depozitoi një kërkesë zyrtare në Parlament për dy ndryshime të tjera në Kodin Zgjedhor, të cilat kërkojnë nënshkrimin e 11 deputetëve, përfshirë ish-kryeministrin Sali Berisha. Ndryshimet që kërkohen janë për të garantuar që emigrantët shqiptarë, pavarësisht nëse kanë pasaportë të skaduar ose nuk kanë dokumente biometrike, të mund të votojnë dhe të kenë të njëjtën mundësi për pjesëmarrje në procesin zgjedhor si çdo shtetas tjetër shqiptar.
