Çfarë kanë të përbashkët albatrosët që kërkojnë ushqim, luhatjet e bursës dhe lëvizja e ekipeve të futbollit ?
Mund të duket si një kombinim i çuditshëm, por ekziston një element matematikor që lidh këto fenomene: i ashtuquajturi Lévy Walk , një model lëvizjeje që kombinon lëvizje të shkurtra e të shpeshta me kërcime të herëpashershme më të gjata . Një studim i fundit i kryer nga Instituti i Shkencës dhe Teknologjisë në Okinawa (OIST) zbuloi se ekipet e futbollit lëvizin sipas kësaj dinamike, sikur të ishin një organizëm i vetëm i koordinuar.
Nga lëngjet në terrenet e lojërave: Udhëtimi i Lévy Walk
Koncepti i Lévy Walk e ka origjinën nga matematika dhe fizika . Ishte matematikani francez Paul Lévy i cili përshkroi i pari këtë model, i cili që atëherë është aplikuar në shumë fusha shkencore , nga dinamika e lëngjeve deri te sjellja e kafshëve që kërkojnë ushqim .
Shkencëtarët kanë zbuluar se kjo strategji lëvizjeje është optimale për të balancuar eksplorimin e zonave të reja dhe shfrytëzimin e burimeve tashmë të njohura.
Për shembull, një albatros në fluturim nuk lëviz rastësisht, por alternon segmente fluturimi më të shkurtra me ato të gjata në kërkim të burimeve të reja ushqimore. Një parim i ngjashëm vlen për sjelljen e grimcave në lëngjet e turbullta dhe madje edhe për zgjedhjet e investimeve në bursë.
Futbollistët si gjuetarë topash
Zbulimi novator i OIST ka treguar se edhe lojtarët profesionistë të futbollit ndjekin një model Lévy Walk . Duke analizuar një ndeshje në J-League , liga më e mirë e Japonisë, studiuesit gjurmuan lëvizjet e lojtarëve dhe topin me saktësi milimetrike . Kështu ata vunë re se lojtarët , kur kërkojnë të zotërojnë topin, adoptojnë një sjellje të ngjashme me atë të kafshëve që kërkojnë ushqim: ata lëvizin me lëvizje të shpejta në një zonë dhe më pas nisin në sprinte të papritura më të gjata.
Pasi ata kanë topin , lëvizja e tyre ndryshon rrënjësisht , duke braktisur modelin Lévy Walk dhe duke iu përshtatur dinamikës së lojës dhe nevojave taktike . Por gjetja më befasuese është se e njëjta dinamikë vërehet jo vetëm tek lojtarët individualë, por në të gjithë ekipin. Centroidi , ose pika e mesit midis të gjithë lojtarëve në ekip , ndjek të njëjtin model, duke sugjeruar që skuadra të lëvizë si një entitet i vetëm dhe i koordinuar.
Kjo sjellje sugjeron që skuadrat nuk janë thjesht shuma e lojtarëve individualë, por veprojnë si një organizëm i vetëm .
Ky fenomen mund të shpjegohet me sinkronizimin ndërtrunor , një mekanizëm i vërejtur tashmë në çifte individësh që bashkëpunojnë ngushtë: kur dy njerëz bashkëpunojnë, valët e tyre të trurit priren të sinkronizohen, duke krijuar një lidhje mendore që lehtëson veprimin e përbashkët.
Ideja që një ekip mund të funksionojë si një tru kolektiv hap perspektiva të reja në studimin e njohjes dhe bashkëpunimit njerëzor. Ka mundësi që futbollistët, edhe pa e kuptuar, të sinkronizohen me njëri-tjetrin në nivel nervor, duke e bërë veprimin e tyre në fushë më fluid dhe harmonik.
Pra, a është kjo arsyeja pse ne jemi kaq të pasionuar pas sporteve ekipore?
Ky zbulim mund të shpjegojë gjithashtu pse sportet ekipore, dhe futbolli në veçanti , kanë një tërheqje universale. Aftësia e lojtarëve për t’u përshtatur dhe për të lëvizur si një entitet i vetëm mund të evokojë modele sjelljeje ataviste , të rrënjosura në evolucionin tonë.
Në fakt, modeli Lévy Walk është vërejtur tek gjuetarët-mbledhës parahistorikë dhe madje edhe në fosilet e iriqit të detit që datojnë 50 milionë vjet më parë. Ndoshta tërheqja jonë ndaj futbollit është e lidhur me një instinkt primar: ne shohim te lojtarët pasqyrimin e strategjive të lashta të mbijetesës dhe bashkëpunimit.
Ky hulumtim jo vetëm që hedh dritë të re mbi dinamikën e lojërave të futbollit, por gjithashtu hap horizonte të reja në studimin e sjelljes kolektive: ne mund t’i zbatojmë këto zbulime në fusha të tilla si robotika, menaxhimi i burimeve dhe madje edhe dizajni i inteligjencës artificiale të aftë për bashkëpunim të avancuar./e.t/focus.it
