Pashka (ose edhe Pashkët) është festa (e kremtja) më e madhe e kalendarit liturgjik të Kishës Katolike dhe të kishave të tjera të krishtera, të cilat kremtojnë Ringjalljen e Jezusit të Nazaretit ndodhur, sipas Dhjatës së Re, tri ditë pas vdekjes së tij në kryq.
Pashkët e krishtera janë në lidhje të ngushtë me ato hebraike, në të cilat festohet çlirimi i hebrejve nga Egjipti prej Moisiut. Fjala “Pashkë” do të thotë kalim; për hebrenjtë është kalimi nga robëria në liri, ndërsa për të krishterët nga vdekja trupore dhe frymore në jetën e re të amshuar.
Ka shumë hamendësime për vitin e vdekjes së Jezusit.
Festimi fetar përbëhet nga Agjërimi, e Premtja e Zezë, dita e diel. Pashkët paraprihen nga një kohë parapërgatitore e agjërimit dhe përkorimit, që zgjat 40 ditë, të quajtura Kreshmë dhe fillon nga e “Mërkura e Përhimtë” dhe mbaron të “Dielën e Palmave” (e fundmja para Pashkëve). Kjo përkujton 40 ditët e Jezusit të kaluara në shkretëtirë në lutje e agjërim, kur ai sprovohet nga Djalli. Gjatë kësaj kohe, besimtarët që agjërojnë heqin dorë nga çdo lloj ushqimi me origjinë shtazore, duke pasur një menu më të thjeshtë dhe të lehtë.
Vezët e Pashkëve
Pashkët janë vërtet një festë fetare, por disa nga zakonet e saj i kanë rrënjët në traditat pagane, gjë që ndodh edhe me vezët e Pashkës. Veza, një simbol i lashtë i jetës së re, ka qenë e pranishme në festat pagane të festimit të pranverës. Parë nga këndvështrimi i krishterë, vezët e Pashkës përdoren për të simbolizuar ringjalljen e Jezusit.
Vezët e dekoruara për Pashkë janë një traditë që daton të paktën që nga shekulli i 13-ë, sipas disa burimeve. Meqenëse vezët ishin një ushqim i ndaluar gjatë periudhës së Kreshmës, njerëzit i pikturonin dhe i dekoronin ato për të shënuar fundin e periudhës së pendesës. Në ditën e Pashkës ato vinin me bollëk, duke u kthyer kështu në simbol të mirëfilltë të festës.
A e dini se…?
Embëlsirat e Pashkës
Karamele në formë fasulesh dhe vezë e lepurusha Pashke prej çokollate. Më e njohura në këtë grupim është veza prej çokollate, e cila daton në fillim të shekullit të 19-ë dhe e ka origjinën në Europë. Karamelet në formë fasuleje u prodhuan së pari në vitin 1930 dhe sipas të dhënave, çdo vit prodhohen mbi 16 miliardë të tilla.
Menuja e festës
Për të gjithë të krishterët nëpër botë, festa e Pashkës është festa e parë dhe më e madhe e pranverës. Në qendër të gjthçkaje është lindja e jetës së re. Vezë, perime të gjelbra, mish qengji dhe pranvera zë vend dukshëm në kuzhinë.
Përbërësit, të cilët ndalohen në periudhën e Kreshmës, si gjalpi, vezët, kremi etj., rishfaqen në një recetë të ndryshme, por që ka të njëjtin emër në gjithë botën dhe kjo është…
Buka e Pashkës
Tradicionalisht, buka e ëmbël e Pash¬kës e ka origjinën nga Bizanti dhe kisha ortodokse. Receta e bukës së ëmbël është hasur që në periudhën homerike dhe ajo njihej gjithashtu edhe në Romën e lashtë.
Lepuri i Pashkës
Bibla nuk përmend një krijesë të vogël që sjell vezë të dekoruara për fëmijët e sjellshëm të dielën e Pashkëve e megjithatë, lepuri i Pashkës është bërë një simbol i mirëfilltë i festës më të rëndësishme të krishtërimit.
Origjina e saktë e gjitarit mitik nuk dihet, por lepujt janë të njohur që në lashtësi si simbol i pjellorisë dhe jetës së re. Sipas disa burimeve, lepuri i Pashkës u çua në Amerikë në vitin 1700 nga emigrantët gjermanë që u vendosën në Pensilvani. Fëmijët e tyre bënin folenë, ku “Osterhase” do të vinte vezët e tij me ngjyrë. Si përfundim, kjo traditë u përhap në gjithë botën, ku përveç vezëve, lepuri sjell çokollata e lloj-lloj kara¬melesh e dhuratash, ndërsa shporta e dekoruar u zë vendin foleve./ S,M
