E marta, data 13, konsiderohet nga shumë njerëz si dita më… e pafat e vitit. Për supersticiozët, është një ditë plot ndalime, plot “jo” dhe “mos”, pasi besohet se sjell fatkeqësi dhe ngjarje të pakëndshme.
Besimet që rrethojnë këtë ditë specifike bazohen në supersticione, ndonjëherë me themele historike dhe ndonjëherë pa ndonjë lidhje logjike me realitetin. Për shembull, shumë njerëz shmangin fillimin e diçkaje të re, udhëtimet, apo edhe… largimin nga shtëpia. Për supersticiozët më ekstremë, është një ditë abstenimi nga çdo veprim të rëndësishëm.
Ndërsa në botën anglo-saksone dita “e pafat” është e premtja, data 13, në Greqi reputacioni i keq përkatës i përket të martës, data 13. Në disa raste, thuhet se fati i keq mund të shmanget me një… hudhër, për të larguar të keqen!
Lidhja historike me rënien e Kostandinopojës
Arsyeja kryesore për ngarkesën negative të ditës lidhet me historinë. Konkretisht, më maj 1453 – një të martë – filloi Rënia e Kostandinopojës nga osmanët, një ngjarje që për grekët shënoi fillimin e një periudhe të gjatë dhe të errët. Në fakt, disa madje shkojnë aq larg sa e lidhin vetë vitin 1453 me numrin 13, duke pretenduar – matematikisht të pasaktë – se shuma e shifrave jep numrin “Grusuz”.
Rëndësia simbolike e numrit 13
Në kulturën greke, 13 bie ndesh me përsosmërinë e numrit 12. Numri 12 konsiderohet i plotë dhe i shenjtë: 12 janë perënditë e Olimpit, 12 janë punët e Herkulit, 12 janë muajt e vitit, 12 janë orët e ditës dhe të natës, 12 janë dishepujt e Krishtit, madje edhe Ungjijtë e së Enjtes së Madhe janë 12. Kështu, 13 vjen për ta “prishur” këtë përfundim, për ta kapërcyer atë dhe për të shkaktuar simbolikisht një çarje.
E marta “fatale”
Lidhur me vetë të martën si ditë, tradita jonë gjuhësore e ka “ngarkuar” atë negativisht. Kur duam të përfundojmë diçka, numërojmë: “një nga një, dy nga dy, tre nga tre!” Triniteti shënon fundin. Për më tepër, kur ndodh diçka e keqe, ne shpesh themi se “e keqja do të vijë përsëri”, duke i dhënë të martës një simbolikë të fatkeqësisë ose përfundimit të ngjarjeve negative.
Nëse i shohim të gjitha këto së bashku – kujtesën historike, interpretimet simbolike të numrave dhe traditën gjuhësore – e marta e datës 13 duket vërtet se mbart një energji “të errët”. Për ata më pak supersticiozët, sigurisht, është thjesht një ditë tjetër në kalendar./e.s
