“Sytë janë pasqyrë e shpirtit”, thotë një shprehje shumë e njohur. Edhe pse kjo nuk mund të provohet shkencërisht, nuk ka dyshim që shikimi përcjell shumë informacion për personalitetin dhe emocionet tona. Disa studime madje flasin për informacionin që mund të transmetojë edhe ngjyra e syve.
Shikimi është pjesë e gjuhës joverbale. Nëpërmjet syve mund të kuptojmë nëse një person është i sëmurë, të dallojmë ndonjë aspekt të personalitetit të tij apo të vlerësojmë nëse është i besueshëm. Është mbresëlënëse sa shumë informacion mund të përçojnë sytë dhe ngjyra e tyre.
“Shpirti, për fat të mirë, ka një përkthyes — shpesh të pavetëdijshëm, por besnik: shikimin.”
Çfarë informacioni përcjell ngjyra e syve sipas shkencës
Elementi i parë që përmendim është besimi dhe lidhja e tij me sytë. Sipas një studimi të kryer në Universitetin Charles të Pragës, ngjyra e syve ngjall ndjesi të caktuara. Sipas Dr. Antony Fallone, sytë e zinj ngjallin mister, ndërsa ata kafe zakonisht përcjellin ndjenjë besnikërie. Ndërsa ngjyra blu lidhet me mungesë besimi. Megjithatë, kjo nuk varet vetëm nga ngjyra e syve, por edhe nga tiparet e fytyrës.
Një shpjegim interesant për këtë fenomen kthehet tek zanafilla e njerëzimit. Personat me sy blu kanë një paraardhës të përbashkët — një individ me një mutacion gjenetik të rrallë që jetoi mbi 6000 vite më parë. Para tij, të gjithë njerëzit kishin vetëm sy kafe. Sipas kësaj teorie, kjo është një nga arsyet pse sot njerëzit me sy blu mund të perceptohen si më pak të besueshëm.
Studime të tjera të kryera në Australi tregojnë se njerëzit me sy të çelët perceptohen si “më pak të këndshëm” dhe kanë prirje më të madhe për konkurrencë në krahasim me ata me sy të errët. Me fjalë të tjera, syri kafe shoqërohet me bujari, empati, dhembshuri dhe mirësjellje. Edhe ky perceptim mund të lidhet me gjenin që dikur shkaktoi ndryshimin në ngjyrën e syve.
Ngjyra e syve dhe sëmundjet
Cila është lidhja mes shëndetit dhe ngjyrës së syve? Ngjyra e syve mund të tregojë nëse një person ka rrezik më të lartë për disa sëmundje serioze të lëkurës. Universiteti i Kolorados në SHBA zhvilloi një studim ku zbulohet se individët me sy të çelët kanë më shumë gjasa të preken nga vitiligo — një sëmundje që shkakton humbje graduale të pigmentit të lëkurës, duke krijuar njolla të bardha ose rozë në zona të ndryshme të trupit.
Gjithashtu, ngjyra blu e syve lidhet me rrezik më të lartë për kancer të lëkurës (melanomë). Kjo sepse shumica e personave me sy të çelët kanë edhe lëkurë të çelët, e cila është më e ndjeshme ndaj rrezeve UV. Ka një shpjegim shkencor për këtë: njerëzit me lëkurë të çelët kanë më pak pigment për t’u mbrojtur nga dielli.
Alkooli dhe drita e diellit
Edhe pse sot gjithnjë e më shumë njerëz përdorin syze, personat me sy të çelët kanë më shumë gjasa të vuajnë nga miopia ose astigmatizmi. Por jo gjithçka është negative për ta. Sipas disa kërkimeve, ngjyrat e çelëta të syve ndihmojnë për të parë më mirë në ambiente me ndriçim të ulët, për shembull gjatë natës.
Kjo nuk është për t’u habitur, mjafton të mendojmë që shumica e popullsisë me sy blu jeton në vendet e Europës Veriore, ku dielli mungon për disa muaj dhe ditët janë shumë të shkurtra. Sytë e çelët ndihmojnë për të parë më mirë në errësirë.
E njëjta logjikë vlen edhe për sytë kafe, të zakonshëm tek popullsitë pranë ekuatorit — më rezistentë ndaj nxehtësisë dhe rrezeve të diellit. Nga ana tjetër, një studim i kryer nga Dr. Jonathan F. Bassett tregon se ngjyra e syve mund të parashikojë edhe prirjen për të konsumuar alkool. Edhe këtu, ngjyra blu lidhet me një tendencë më të madhe ndaj këtij zakoni.
Përfundime
Shkenca ka treguar se ngjyra e syve ndonjëherë mund të japë informacione të ndryshme për një person. Duket se një pjesë e sjelljes sonë reflektohet përmes shikimit tonë./E.Ç
