Nga Fejzo Subashi
Në çdo shoqëri që e quan veten demokratike, protesta është një nga mjetet më të fuqishme që qytetari ka në duart e veta. Është zëri i fundit kur të gjitha kanalet e tjera dështojnë; kur politika nuk dëgjon, kur drejtësia vonon ose mungon, kur pushteti harrohet nga vetja. Dhe megjithatë, kjo e drejtë themelore mbetet pikërisht kjo: Një e drejtë, jo një alibi për dhunë. Sepse aty ku përfundon e drejta, fillon e pa drejta dhe dëmtimi, bile dëmton dhe cënon edhe qëllimin e objektin e arsyes përse proteston. E më tragjik akoma, kur protesta kalon në dhunë ndaj vetë shtetit, ndaj simboleve të tij, nuk kemi më reagim qytetar, por veprim armiqësor.
Mund të kesh neveri për një qeveri të korruptuar, mund të ndjesh revoltë për padrejtësitë, për arrogancën, për kapjen e shtetit nga një grup të pashqetësuar pushtetarësh. Por kur kjo revolte shndërrohet në zjarr mbi flamurin kombëtar, në përdhosje të simboleve të republikës, në shkatërrim të institucioneve që nuk i përfaqësojnë vetëm qeveritë e radhës por vetë rendin demokratik kemi kaluar një vijë të kuqe që nuk mund të justifikohet më as me mllef, as me duf, as me dëshpërim.
Po, ka ndodhur edhe në vende që konsiderohen modele të demokracisë në botë , SHBA për shembull, me episodin famëkeq. Në Francë, me djegien e flamurit gjatë protestave. Në Britani, me sulme mbi statujat dhe monumentet historike. Kur kjo ndodh në këto vende me institucione të konsoliduara dhe me shekuj përvojë demokratike, përfytyroni sa më e lehtë është që të degradojë gjithçka në vende me demokraci të brishtë, me institucione të dobëta, me shoqëri të polarizuara si e jona.
Akti i djegies së flamurit apo i përdhosjes së simboleve kombëtare nuk është më vetëm një shprehje e mllefit: është fyerje ndaj historisë, ndaj njerëzve që kanë luftuar për atë shtet, ndaj të ardhmes që ende shpresojmë të ndërtojmë. Është mohimi më brutal i përkatësisë, i shtetformimit, i identitetit kolektiv. Nuk i djeg dot vetëm gabimet e qeverisë – se ato mund të kritikohen, denoncohen, madje dhe rrëzohen – por po dogje flamurin, po përdhos vetë themelet mbi të cilat mund të ndërtojmë çdo përmirësim nesër.
Demokracia ka nevojë për qytetarë të vetëdijshëm, jo për turmat e zemëruara. Ka nevojë për protesta që tronditin ndërgjegjen, jo që përdhosin flamujt. Ka nevojë për opozita që luftojnë për dinjitetin e qytetarit, jo që sulmojnë institucionet si trofe të armikut. Sepse kur e shkatërron shtetin në emër të popullit, e ke braktisur edhe popullin, edhe shtetin njëherazi.
Në fund, po, është legjitime të protestosh kundër një qeverie. Por është kriminale të protestosh kundër vetë shtetit. Dhe kjo ndarje nuk është vetëm ligjore, por morale, njerëzore, qytetare.
Tiranë më 12.06.2025/kb
