Nga Shpëtim Luku
Në Shqipëri jemi mësuar të dëgjojmë për konflikt interesi kur flitet për administratën publike, drejtësinë apo funksionarët shtetërorë. Por një fushë ku ky fenomen është po aq i pranishëm, ndoshta edhe më i rrezikshëm, është vetë bota e biznesit. Për fat të keq, kjo mbetet një temë e heshtur, edhe pse pasojat që shkakton janë të dukshme për këdo që e njeh realitetin ekonomik shqiptar.
Në një treg ku shumë aktivitete përqendrohen në pak duar, konflikti i interesit nuk është përjashtim, por përkundrazi rregull. Një sipërmarrës është njëkohësisht bankier, ndërtues, importues, shpërndarës, prodhues e ndonjëherë, edhe pronar mediaje. Dhe kur interesat ndërthuren në mënyrë kaq të thellë, rrënohet vetë konkurrenca.
Le të marrim një rast konkret për ilustrim: një pronar banke i jep kredi një kompanie ndërtimi, një kompanie poste apo një kompanie taksish, por në të njëjtën kohë ka një kompani të vetën që merret me ndërtim, me shpërndarje poste apo shërbim taksish. Si bankier, ai është i interesuar që klienti të ecë mirë e të shlyejë kredinë. Por si konkurrent, do që t’i marrë tregun. Çfarë fiton tregu nga kjo përplasje interesi? Asgjë. Fiton vetëm ai që luan në të dyja anët e fushës.
Ose rasti tjetër: një biznes përfaqëson një markë të huaj si shpërndarës, por ka ndërkohë
edhe një linjë të vetën prodhimi në të njëjtin sektor. Ai zyrtarisht duhet të promovojë markën që përfaqëson. Por realisht, ka interes që ajo të mos shitet shumë, që të rritet marka e vet. Pra, në vend që të zhvillojë tregun, e manipulon atë.
Pasojat janë të dukshme pasi konkurrenca bëhet fiktive e tregu deformohet, ndërmarrjet e reja nuk mbijetojnë dot, investitorët e ndershëm largohen.
Ky është konflikt interesi i pastër, por në biznesin shqiptar shpesh quhet “aftësi menaxheriale”.
Ka ardhur koha që edhe sektori privat të shikohet me të njëjtën sy kritik si sektori publik, kur vjen fjala te përplasja e interesave. Jo për tu demonizuar, por për të ndërtuar një klimë të shëndetshme tregu, ku fitojnë më të zotët, jo më të lidhurit e më “kopilët”.
