Një punonjës ndihmash që foli nga Gaza tha kështu: “Është ruletë ruse: je i dëshpëruar dhe shkon në qendrat e shpërndarjes së ndihmave. Nëse nuk të qëllojnë dhe je me fat, fiton 25 kilogramë miell ose një pako me ushqime. Nëse nuk të shkon mirë, vdes.” Dje (25 Qershor), gjërat shkuan keq për 33 persona, të vrarë ndërsa prisnin në radhë në njërën nga pesë qendrat (katër funksionale, një në ndërtim e sipër) që për një muaj tani kanë qenë pika e vetme e shpërndarjes së ushqimit në Rrip. Në këtë periudhë, sipas Kombeve të Bashkuara, më shumë se 400 persona kanë vdekur në të njëjtën mënyrë. Shumica ndërsa ishin jashtë qendrave të shpërndarjes, të tjerë ndërsa prisnin për disa kamionë me miell me të cilët Programi Botëror i Ushqimit (ËFP) përpiqet t’i mbajë hapur furrat e bukës së Gazës.
Për një muaj tashmë – kështu mendojnë disa punonjësve humanitarë me të cilët foli ‘Repubblica’ për këtë artikull: ushqimi në Gaza ka qenë një armë lufte. Shumica kërkuan të mbeten anonimë në mënyrë që të mos humbasin aksesin. Pasi e pezulloi atë për 12 javë, që përkon me përfundimin e armëpushimit me Hamasin në mars, Izraeli tani po lejon akses në sasi minimale ndihme: rezultati është se popullsia është në prag të urisë dhe grumbullohet në dëshpërim sa herë që pritet të mbërrijë një kamion ose hapet një nga qendrat aktive të shpërndarjes në Rrip.
Shumica e vdekjeve ndodhën pikërisht në afërsi të këtyre objekteve: ato nuk menaxhohen nga Kombet e Bashkuara, as nga organizatat ndërkombëtare humanitare apo OJQ-të e specializuara. Të gjithë kanë refuzuar të bashkëpunojnë me Fondacionin Humanitar të Gazës (GHF), një grup i krijuar ad hoc nga veteranët amerikanë në bashkëpunim me Izraelin. Të gjithëve u ishte kërkuar t’i nënshtroheshin modelit GHF: qendra shpërndarjeje të ruajtura nga ushtria, pothuajse të gjitha të përqëndruara në jug, me orare të kufizuara hapjeje. “Është një mënyrë për të zhvendosur popullsinë”, përmbledh një zyrtar i OKB-së.
Punonjësit e ndihmave kanë argumentuar vazhdimisht se mungesat e ushqimit, pamundësia për të shpërndarë ushqimin siç duhet dhe vendet ku janë ndërtuar qendrat i kanë bërë ato vende të pasigurta. Lajmet e këtij muaji vërtetojnë se ata kishin të drejtë.
Vdekjet filluan ditën kur u nisi të funksiononte sistemi i ri, në një kulm që arriti në dhjetëra viktima në ditë, si 11 dhe 17 qershori. Modeli i këtyre masakrave, sipas dëshmive që kemi mbledhur, është gjithmonë i njëjtë: portat hapen ose mbërrin një kamion, mijëra njerëz futen me nxitim dhe qëllohen për t’i shpërndarë. Ky skenar konfirmohet edhe nga zëdhënësit e ushtrisë izraelite, të cilët kanë pranuar vazhdimisht se “u qëlluan të shtëna paralajmëruese për të shpërndarë turmën”.
“Qendrat janë afër bazave ushtarake. Njerëzit duhet të ecin kilometra të tëra për të shkuar atje. Ato janë në zona luftimesh, ku ekziston rreziku i sulmit. Nga ana arkitekturore, ato duket se janë ndërtuar për të nxitur panikun tek përfituesit dhe për të lehtësuar një përgjigje të dhunshme ndaj atij paniku”, thotë profesori Yakoov Garb, i cili jep mësim sociologjie mjedisore në Universitetin Ben Gurion në Izrael, në një studim të sapobotuar për Universitetin e Harvardit.
«Që kur ky sistem është vendosur, situata humanitare është përkeqësuar në vend që të përmirësohet», i bën jehonë Alessandro Migliorati i Emergjencave nga kampi. «Sa herë që njoftohet një shpërndarje, spitalet mbushen me njerëz të vrarë ose të plagosur ndërsa përpiqen të marrin ushqim».
Mendimi i Migliorati-t nuk është i izoluar. “GHF është një dredhi cinike për të pretenduar se respekton ligjin ndërkombëtar humanitar. Në praktikë, ajo përdor ndihmën si një mjet për të zhvendosur njerëzit, si pjesë e asaj që duket të jetë një strategji më e gjerë e spastrimit etnik”, përmbledh nga Qyteti i Gazës Angelo Rusconi, menaxher projekti për Mjekët pa Kufij. Ne gjithashtu kërkuam përgjigje nga Cogat (zyra e ushtrisë izraelite që koordinon aktivitetet në Territoret Palestineze) dhe vetë Ghf-në mbi funksionimin e qendrave dhe shpërndarjen e ndihmës në përgjithësi: por nuk morëm asnjë përgjigje. Cogat ka pohuar vazhdimisht se sasi të mjaftueshme ushqimi hyjnë në Gaza.
Pavarësisht faktit se në javët e fundit zërat kritikë janë shumëfishuar, modeli Ghf po forcohet. Dje (25 Qershor), Reuters zbuloi se qeveria amerikane ka miratuar një kredi prej 30 milionë dollarësh për Ghf. Fondet përfshihen në kategorinë e “direktivave prioritare” që lejojnë anashkalimin e kontrolleve të cilave normalisht duhet t’u nënshtrohen përfituesit e alokimeve qeveritare.
“Në Gaza,” përfundon një nga të intervistuarit tanë, “ato parime minimale të njerëzimit, ato garanci themelore të përcaktuara nga e drejta ndërkombëtare që i dhamë vetes pas Luftës së Dytë Botërore, po vdesin. Ne thamë ‘kurrë më’, por këtu njerëzit po vriten ndërsa kërkojnë ushqim. Dhe bota po shikon.”/E.T/La Repubblica
