Në vitin 1997, një ekip shkencëtarësh ndërkombëtarë njoftoi për herë të parë analizën e ADN-së së një skeleti Neandertal, duke shënuar një hap të jashtëzakonshëm në kërkimet për origjinën e njeriut modern. Këto zbulime, të publikuara në Londër, dhanë prova të fuqishme në favor të asaj që quhet “teoria jashtë Afrikës” (Out of Africa theory), e cila mbështet idenë se Homo sapiens – njeriu modern – ka origjinën nga Afrika, rreth 100,000 deri në 200,000 vjet më parë.
Çfarë u zbulua?
Shkencëtarët, të udhëhequr nga genetisti Svante Pääbo, arritën të izolonin një segment të ADN-së mitokondriale nga një skelet Neandertali 40,000-vjeçar të gjetur në Gjermani. Kjo ishte hera e parë që ADN-ja e një hominidi të zhdukur analizohëj në këtë nivel.
Rezultatet treguan se ADN-ja e Neandertalit ishte mjaft e ndryshme nga ajo e njeriut modern, duke sugjeruar se Neandertalët nuk janë paraardhësit tanë të drejtpërdrejtë, por një degë anësore e pemës evolutive. Ky zbulim përforcoi idenë se Homo sapiens u shfaq në Afrikë dhe më pas u përhap në pjesët e tjera të botës, duke zëvendësuar popullsitë e tjera të hominidëve, përfshirë Neandertalët.
“Eva Afrikane”
Ky hulumtim mbështeti edhe konceptin e “Evës mitokondriale”, një term simbolik për gruan e përbashkët përmes linjës amnore, nga e cila rrjedh ADN-ja mitokondriale e të gjithë njerëzve modernë. Ajo besohet të ketë jetuar në Afrikën Lindore rreth 150,000 deri 200,000 vjet më parë.
Teoria “Jashtë Afrikës” në thelb
Njerëzit modernë (Homo sapiens) u shfaqën fillimisht në Afrikë.
Ata u përhapën nëpër botë duke zëvendësuar hominidët lokalë, si Neandertalët në Evropë dhe Denisovanët në Azi.
Ndërveprimet mes Homo sapiens dhe këtyre hominidëve ishin të kufizuara, ndonëse studimet më të vona tregojnë për pak përzierje gjenetike, sidomos me Neandertalët.
Rëndësia shkencore dhe kulturore
Ky zbulim i vitit 1997 shënoi fillimin e epokës së ADN-së së lashtë, që më vonë do të revolucionarizonte antropologjinë, arkeologjinë dhe kuptimin tonë për prejardhjen. Ai jo vetëm përforcoi rrënjët afrikane të njerëzimit, por sfidoi gjithashtu teoritë më të vjetra si ajo e shfaqjes së shumëfishtë, që pretendonte se njeriu modern evoluoi paralelisht në rajone të ndryshme të botës.
Përgatiti: L.Veizi
