12 Korrik 1817
Më 12 korrik 1817, në qytetin Concord të Masaçusetsit, lindi Henry David Thoreau – një nga mendimtarët më të thellë të Amerikës dhe një zë që do të sfidonte jo vetëm qeverinë e kohës së tij, por çdo pushtet që cenonte lirinë dhe ndërgjegjen e njeriut.
I njohur si eseist, filozof transcendentalist, natyralist dhe kritik i shoqërisë, Thoreau arriti kulmin e formimit të tij intelektual dhe moral gjatë viteve që kaloi në Walden Pond – një periudhë reflektimi dhe vetmie që do të lindte kryeveprën e tij letrare Walden.
Por një ngjarje e vogël në dukje – një natë në burg për shkak se refuzoi të paguante një taksë që financonte Luftën meksikano-amerikane dhe institucionin e skllavërisë – do të mbetej si një nga gjestet më të rëndësishme të mosbindjes civile në histori. Ishte kjo përvojë që e frymëzoi të shkruante esenë e tij të pavdekshme: “Mosbindja Civile ndaj Qeverisë” (Civil Disobedience), botuar më 1849.
Në atë ese, Thoreau shpalli me qartësi se ndërgjegjja morale e individit qëndron përpara bindjes ndaj ligjeve të padrejta:
“Detyrimi i vetëm që kam është të bëj atë që mendoj se është e drejtë.”
Ai besonte se një shtet që lejon skllavërinë apo pushtimet e padrejta nuk ka të drejtë të kërkojë bindje nga qytetarët e tij. Dhe se heshtja përballë së keqes është bashkëfajësi.
Ndikimi i këtij qëndrimi nuk mbeti vetëm në faqet e librit. Qasja e tij jo e dhunshme, por e qëndrueshme dhe parimore ndaj autoritetit frymëzoi disa nga figurat më të mëdha të shekujve pasues:
Mohandas Gandhi, që e zbatoi këtë filozofi në luftën për pavarësinë e Indisë nga Britania;
Martin Luther King Jr., që udhëhoqi lëvizjen për të drejtat civile në SHBA;
Ibrahim Rugova, që zgjodhi rrugën e rezistencës paqësore për çlirimin e Kosovës.
Thoreau vdiq në moshën 44-vjeçare, më 1862, por ideja e tij se qytetari i ndershëm nuk është ai që bindet verbërisht, por ai që vepron me ndërgjegje, mbetet më aktuale se kurrë.
Përgatiti: L.Veizi
