Dhjetorin e vitit 1943 gjenerali amerikan Dwight Eisenhower (Duajt Ajzenhauer) merr detyrën e Komandantit të Lartë të forcave Aleate në Evropë. Synimi i zbarkimit të 6 qershorit të vitit 1944 në Normandi ishte çlirimi i Francës nga pushtimi nazist. Trupat udhëhiqeshin nga komandanti suprem i forcave aleate, Duajt Ajzenhauer, i cili më pas shërbeu për dy mandate në postin e presidentit të Shteteve të Bashkuara. Ai ishte përgjegjës për planifikimin dhe mbikëqyrjen e pushtimit të Afrikës së Veriut në Operacionin Torch më 1942-43) dhe pushtimin e suksesshëm të Francës dhe Gjermanisë (1944-45).
Gradimi
Pas sulmit japonez në Pearl Harbor, Eisenhower u caktua në Shtabin e Përgjithshëm në Uashington, ku shërbeu deri në qershor 1942 me përgjegjësinë për krijimin e planeve kryesore të luftës për të mposhtur Japoninë dhe Gjermaninë. Ai u emërua Zëvendës Shef i ngarkuar për Mbrojtjen e Paqësorit nën Shefin e Divizionit të Planeve të Luftës (WPD), Gjeneral Leonard T. Gerow, dhe më pas pasoi Gerow si Shef i Divizionit të Planeve të Luftës. Më pas, ai u emërua Ndihmës Shefi i Shtabit i ngarkuar me Divizionin e ri të Operacioneve (i cili zëvendësoi WPD) nën Shefin e Shtabit Gjeneral George C. Marshall, i cili dalloi talentin dhe u promovua në përputhje me rrethanat. Në fund të majit 1942, Eisenhower shoqëroi gjenerallejtënant Henry H. Arnold, gjeneral komandues i Forcave Ajrore të Ushtrisë, në Londër për të vlerësuar efektivitetin e komandantit të teatrit në Angli, gjeneralmajor James E. Chaney. Ai u kthye në Uashington më 3 qershor me një vlerësim pesimist, duke deklaruar se kishte një “ndjenjë të pakëndshme” për Chaney dhe stafin e tij. Më 23 qershor 1942, ai u kthye në Londër si gjeneral komandues, Teatri Evropian i Operacioneve (ETOUSA), me qendër në Londër dhe me një shtëpi në Coombe, Kingston upon Thames, dhe mori komandën e ETOUSA nga Chaney. Ai u gradua gjeneral-lejtnant më 7 korrik. Në dhjetor 1943, Presidenti Roosevelt vendosi që Eisenhower – jo Marshall – do të ishte Komandanti Suprem i Aleatëve në Evropë. Ai u ngarkua në këto pozicione për planifikimin dhe kryerjen e sulmit aleat në brigjet e Normandisë në qershor 1944 me emrin e koduar Operacioni Overlord, çlirimi i Evropës Perëndimore dhe pushtimi i Gjermanisë.
Aksioni
Normandi, Franca e Veriut. Gazetari Raymond Daniell, i dërguari i gazetës amerikane “New York Times” në selinë e Forcave të ekspeditës aleate, rrëfen: “Pushtimi i Europës nga perëndimi filloi. Në dritën gri të një mëngjesi vere, Gjenerali i Përgjithshëm Duajt D. Ajzenhauer dha urdhër për nisjen aksionit të forcave amerikane dhe britanike për çlirimin e kontinentit. E kryeson sulmin një grup i komanduar nga gjenerali anglez Bernard L. Montgomeri, që përfshin trupa amerikane, britanike dhe kanadeze”. Ky mëngjes, shkruan gazeta simbol e botës së lirë, e cila në këto ditë përkujtimore – risjell disa fjalë të presidentit Ajzenhauer. Disa nga më të rëndësishmet janë drejtuar ushtarëve: “Ne nuk do të pranojë asgjë tjetër, pos fitores të plotë. Paçi fat -Good luck”. Të tjera fjalë, megjithatë, u drejtohet të gjithë europianëve: “Ky veprim është pjesë e planit të OKB-së për çlirimin e Europës, të hartuar së bashku me aleatët tanë rusë. Unë kam një mesazh për ju të gjithë. Edhe pse sulmi fillestar nuk mund të mbulojë vendin tuaj, ora e çlirimit është afër”. Operacioni i udhëhequr nga Ajzenhauer dhe Montgomeri ngjalli reagime të jashtëzakonshme, duke nisur nga fjalët e Stalinit: “Historia e luftërave nuk ka parë ndërmarrje të ngjashme për gjerësi të planit, me dinjitet të shkallës më të lartë dhe aftësi të ekzekutimit të planeve”. Historia është e njohur: nga fillimi i qershorit dhe fillimi i gushtit të 1944 zbarkuan në Normandi më shumë se 2 milionë ushtarë aleatë, të cilët – së bashku me rusët nga Lindja – i dhanë një goditje përfundimtare Hitlerit. Kostoja, në llogaritje të jetëve njerëzore ishin shkatërruese: por njerëzit, siç kujton Ajzenhauer para se të fillonin fushatën e operacioneve, dinë të luftojnë “për të eliminuar tiraninë naziste mbi popujve e shtypur të Europës” dhe për “sigurinë e të gjithë neve në një botë sa më të lirë”.
Kujtimet
Vitet e luftës të gjeneralit Ajzenhauer janë tema e një libri kujtimesh, shkruar nga djali i tij, Xhon Ajzenhauer, vetë gjeneral në pension, i cili ka shërbyer edhe si ambasador. John Eisenhawer, i kaloi vitet e fëmijërisë nën ndikimin e disa njerëzve të njohur. Mes miqve të familjes ishin gjeneralë të famshëm si George Patten. Mes historive të familjes përfshiheshin takime me kryeministrin britanik, Uinston Çërçill, dhe udhëheqës të tjerë botërorë. Dhe ndërsa po përgatitej për karierën e vet ushtarake, ai i mori mësimet e para nga shembulli i babait të tij: “Gjëja që më çudiste më tepër, ishte aftësia e tij për të ruajtur gjakftohtësinë edhe në rrethanat më ekstreme. Babai më merrte në takimet e tij me njerëz të shquar. Në këto takime merreshin vendime të rëndësishme, por ai nuk shprehte kurrë shqetësim. Më vonë kur ai u bë President, punova pranë tij duke shkruar kujtimet e tij presidenciale. Ishte kënaqësi të punoje pranë tij. Ai kishte aftësinë të dëgjonte dhe të pranonte 90 për qind të propozimeve të bëra,” është shprehur autori.
Në librin ”Gjenerali Aik” John zbulon personalitetin e të atit lidhur me marrëdhëniet e tij me udhëheqës shtetesh dhe drejtues ushtarakë. Xhoni veçon miqësinë e veçantë që i ati kishte me gjeneralin Xhorxh Marshall, Shef i Shtabit i ushtrisë amerikane gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe hartues i asaj që më pas do të njihej si Plani Mrshall për rindërtimin e Evropës së pas luftës.
“Babai im u thirr në Washington një javë pas sulmit japonez në Pearl Harbor me datë 7 dhjetor 1941. Babai im nuk e njihte gjeneralin Marshall, pavarësisht nga disa takime të rastësishme. Ai kishte shërbyer në Filipine nën komandën e gjeneralit Daglas MacArthur. Gjenerali Marshall ndërmori një veprim kurajoz. Ai caktoi babain tim gjeneral. Kështu, 15 muaj pasi babai kishte shërbyer si Kolonel, ai u caktua në drejtimin e një fushate të madhe ushtarake. Babai e vlerësonte shumë lart gjeneralin Marshall dhe ishte gjithmonë besnik ndaj tij,”.
Epilogu
Në vitin 1951, u bë komandanti i parë i lartë i NATO-s. Eisenhower ishte nga Pensilvania; të parët e tij kishin emigruar nga Holanda për arsye fetare. Eisenhower u diplomua nga akademia ushtarake West Point; pas Luftës së Dytë Botërore, shërbeu si Shefi i Shtabit të Ushtrisë nën Presidentin Harry S. Truman; pastaj mori postin e Presidentit të Universitetit Kolumbia; u zgjodh president i 34 i Shteteve të Bashkuara; shërbeu për dy mandate (1953 – ‘61); vdiq në vitin 1968, në moshën 79 vjeçare.
