Centrali bërthamor i bombarduar në Ukrainë dhe tani i kontrolluar nga rusët është më i madhi në Evropë: Çfarë ndodhi? A ka rrezik nga rrezatimi?
Ushtria ruse mori kontrollin e termocentralit bërthamor të Zaporizhzhia në Ukrainën juglindore pasi e bombardoi atë në mëngjesin e hershëm të së premtes 4 mars. Sulmi shkaktoi zjarr në një ndërtesë administrative dhe në një laborator jashtë perimetrit të termocentralit, por nuk dëmtoi reaktorët apo strukturat e tjera thelbësore. Flakët janë shuar dhe impianti vazhdon të funksionojë, me vetëm një nga gjashtë njësitë e uzinës aktualisht në funksion.
Autoritetet ukrainase konfirmuan se nuk kishte dëmtime në termocentral dhe se nuk u lëshua asnjë rrezatim. Të njëjtat garanci erdhën nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) në kontakt me menaxherët e energjisë bërthamore të vendit.
Termocentrali bërthamor i Zaporizhzhia, i ndërtuar në mes të viteve 1984 dhe 1995, është termocentrali më i madh bërthamor në Evropë dhe i nënti më i madhi në botë. Termocentrali bërthamor në fjalë, i cili gjendet në Ukrainë dhe së fundmi u bombardua nga forcat ruse, ka gjashtë reaktorë, ku secila gjeneron 950 megavatë energji elektrike, e cila është e mjaftueshme për afërsisht për katër milionë shtëpi. Në kohë normale ajo prodhon një të pestën e energjisë elektrike të Ukrainës dhe pothuajse gjysmën e energjisë së prodhuar nga objektet e energjisë bërthamore të vendit.
Fabrika ndodhet në Ukrainën juglindore në Enerhodar, në brigjet e rezervuarit Kakhovka, në lumin Dnieper. Është rreth 200 km nga rajoni i kontestuar i Donbasit dhe 550 km në jug-lindje të Kievit.
Çfarë rrezikon?
Autoritetet ukrainase të premten në mëngjes thanë se objekti ishte i siguruar dhe “siguria bërthamore tani është e garantuar”.
Më herët, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike tha se rregullatori i Ukrainës i tha agjencisë se nuk kishte “asnjë ndryshim të raportuar në nivelet e rrezatimit në lokacionin e termocentralit bërthamor Zaporizhzhia”. SHBA-të thanë gjithashtu se informacioni i tyre i fundit nuk tregoi nivele të larta të rrezatimit radioaktiv. Sekretarja amerikane e energjisë, Jennifer Granholm, tha se reaktorët “janë të mbrojtur nga struktura të forta kontrolli dhe se ato po mbyllen në mënyrë të sigurt”.
Rusia tashmë ka kapur uzinën e zhdukur të Çernobilit, 100 km në veri të Kievit. Disa analistë vunë në dukje se uzina e Zaporizhzhia është e një lloji të ndryshëm dhe më të sigurt nga Çernobili. Shanset për shpërthim, shkrirje bërthamore ose lëshim radioaktiv janë të ulëta, tha Tony Irwin, një profesor nderi i asociuar në Universitetin Kombëtar Australian. Irwin, i cili operoi termocentralet bërthamore në Mbretërinë e Bashkuar për tre dekada, është një ish-menaxher i reaktorit të ujit të lehtë Australian me pishinë të hapur (OPAL), i vetmi reaktor bërthamor i Australisë.
Ai tha se reaktorët PWR janë “shumë më të sigurt” se reaktorët në Çernobil dhe nuk duket se janë dëmtuar. Reaktorët kanë mure të mëdhenj të betonit dhe sisteme të integruara të mbrojtjes nga zjarri, tha ai, duke shtuar:
“Natyrisht, nuk është një ide e mirë nëse filloni të gjuani raketa masive në reaktorë”, tha ai.
“Lloji PWR (reaktor i ujit nën presion) është një lloj reaktori shumë më i sigurt, sepse është një reaktor i projektuar me dy qarke. Uji që e mban reaktorin të freskët është në një qark të veçantë me qarkun e dytë, i cili në fakt furnizon energjinë për turbinën dhe jashtë”.
“Këta reaktorë kanë gjithashtu sisteme rezervë të ftohjes emergjente. Përveç ftohjes normale të reaktorit, ata kanë një sistem pasiv, kanë sisteme injektimi me presion të lartë, kanë sisteme injektimi me presion të ulët”./ Focus.it
