Banka e Shqipërisë, nga janari deri në tetor 2019, ka blerë rreth 100 milionë euro nga bankat e nivelit të dytë. Arsyeja lidhet me krijimin e rezervës valutore dhe mungesën e parasë. Sasia e madhe e eurove të blera tregon koston e lartë me të cilën po ndalon BSH pikiatën e euros.
Veprime me bankat e nivelit të dytë
Sipas raportit të bërë publik nga BSH, në përputhje me vendimin e Komitetit të Zbatimit dhe Këshillimit të Politikës Monetare të datës 18.12.2018 për të blerë valutë nga bankat e nivelit të dytë gjatë vitit 2019, me objektiv rritjen e rezervës valutore, Banka e Shqipërisë, gjatë periudhës, ka organizuar 5 ankande të blerjes së valutës në përputhje me kalendarin e publikuar si më poshtë:
Në ankandet e organizuara nga Banka e Shqipërisë janë blerë 42.10 mln euro pas 39.20 mln eurove dhe 18 mln eurove të blera në dy 3-mujorët e mëparshëm, duke çuar totalin e blerjeve për vitin 2019 në 99.30 mln euro. Në të gjithë rastet, Banka e Shqipërisë ka përdorur opsionin e blerjeve në raundin e dytë, sikurse parashikohet në rregullore.
Tregu i parasë
Gjatë tremujorit të tretë 201,9 ndërhyrjet e BSH-së në tregun e parasë konsistuan në operacionet e tregut të hapur për injektim likuiditeti. Injektimi mesatar ditor nëpërmjet operacioneve injektuese të likuiditetit me maturim 1-13 javë është rritur në 33.61 mld lekë, kundrejt përkatësisht 26.88 mld lekëve dhe 22.16 mld lekëve në 3-mujorët e mëparshëm.
Mungesa e likuiditetit ka qenë 29.30 mld lekë në fillim të periudhës dhe ka rënë në fund të muajit gusht në 25.80 mld lekë. Në pjesën e mbetur të periudhës, mungesa e likuiditetit është rritur gradualisht në 32.70 mld lekë në fund të periudhës.
Ndërhyrjet në tregun e brendshëm të këmbimeve valutore kanë ndikuar në rritjen e likuiditetit të përhershëm në sistemin bankar me 5.15 mld lekë. Duke marrë në konsideratë edhe rritjen në portofolin e bonove të thesarit të Bankës së Shqipërisë me 0.65 mld lekë, efekti total i faktorëve që ulën mungesën e likuiditetit shkoi në 21.70 mld lekë.
Faktorë që kanë ndikuar në rritjen e mungesës së likuiditetit gjatë periudhës ka qenë rritja e parasë në qarkullim me 9 mld lekë, si dhe rritja e likuiditetit në llogaritë e qeverisë me 15.31 mld lekë. Maturimi i marrëveshjes SËAP të BSH-së me Ministrinë e Financave dhe Ekonomisë ka ndikuar në uljen e likuiditetit në llogarinë e qeverisë për 3.73 mld lekë.
Në funksion të operacioneve për administrimin e likuiditetit të sistemit bankar, Banka e Shqipërisë ka përdorur instrumentin e saj kryesor, marrëveshjen e anasjelltë të riblerjes me maturim njëjavor, për mesatarisht 22.06 mld lekë ose afër 66% të injektimeve totale kundrejt 76% në 3-mujorin e mëparshëm. Pesha e injektimeve të gjata është luhatur gjatë periudhës në 30-40%.
Operacioni rregullues për tërheqje njëditore nuk është përdorur as gjatë këtij 3-mujori, ndërsa operacionet e injektimit njëditor të likuiditetit janë përdorur në 4 raste, për mesatarisht 2.40 mld lekë, 3 prej të cilëve në ditët e fundit të rezervës së detyrueshme të muajit shtator.
Përdorimi i operacioneve lehtësuese nga sistemi bankar
Sistemi bankar ka përdorur depozitën në BSH për mesatarisht 6.49 mld lekë, kundrejt 7.10 mld lekë në pjesën e parë të vitit dhe 5.43 mld lekë në pjesën e dytë të vitit 2018. Instrumenti i kredisë njëditore është përdorur në 3 raste për shuma 0.6-1.1 mld lekë.
Operacionet për menaxhimin e portofolit të Bankës së Shqipërisë
Gjatë 3-mujorit të tretë të vitit 2019, portofoli i Bankës së Shqipërisë është rritur me 0.65 mld lekë. Gjatë periudhës ka pasur ulje të pjesëmarrjes së BSH-së në ankande për 2.05 mld lekë bono thesari 12-mujore dhe janë blerë në tregun sekondar 2.70 mld lekë bono thesari 12-mujore. Me poshtë ecuria e vlerës së portofolit të BSH-së në vite.
Veprime me institucione të tjera
Gjatë 3-mujorit të tretë të vitit 2019 është maturuar marrëveshja e vetme SËAP e pamaturuar, për shumën 3.73 mld lekë. Blerjet e zakonshme të valutës nga institucionet e huaja kanë qenë 1,365.29 mijë USD, ndërkohë që nuk ka pasur asnjë veprim të shitjes së valutës.
