A duhet të vemë të gjithë maska kur dalim ne publik. Kjo pyetje do të vlerësohet nga një panel i këshilltarëve të Organizatës Botërore të Shëndetit (WHO).
Grupi do të peshojë kërkimet nëse virusi mund të parashikohet më tej nga sa mendohej më parë; një studim në SH.B.A. sugjeron që kollitjet mund të arrijnë 6 metra dhe teshtima deri në 8 metra.
Kryetari i panelit, Prof David Heymann, i tha BBC News se hulumtimi i ri mund të çojë në një ndryshim të këshillave për maskat.
Ish drejtori në OBSH shpjegoi: “OBSH po hap diskutimin e saj përsëri duke parë provat e reja për të parë nëse duhet të ketë një ndryshim në mënyrën se si rekomandon maskat.”
Cila është këshillat aktuale?
OBSH rekomandon mbajtjen e një distancë prej të paktën 1 m nga kushdo që kollitet ose teshtin për të shmangur rrezikun e infeksionit.
Ajo thotë se njerëzit që janë të sëmurë dhe tregojnë simptoma duhet të mbajnë maska. Por këshillon që njerëzit e shëndetshëm duhet t’i mbajne ato vetëm nëse kujdesen për të tjerët që dyshohen se janë të infektuar ose nëse ata vetë kolliten ose teshtijnë. Maskat janë efektive vetëm nëse kombinohen me larje të shpeshtë të duarve dhe përdoren dhe hidhen siç duhet.
Hulumtimi i ri sugjeron që kollitjet dhe teshtitjet mund të hedhin lëngje më larg sesa mendohej më parë.
Mbretëria e Bashkuar, së bashku me vendet e tjera përfshirë SHBA, këshillon që distancimi shoqëror duhet të nënkuptojë të qëndrosh të paktën 2 metra larg. Kjo këshillë bazohet në prova që tregojnë se viruset mund të transmetohen vetëm ndërsa mbarten brenda pikave të lëngshme.
Kuptimi është se shumica e këtyre pikave ose do të avullojnë ose do të bien në tokë afër personit që i lëshoi.
Atëherë, çfarë thotë studimi i ri?
Studiuesit në Institutin e Teknologjisë në Masaçusets (MIT) në Kembrixh, SH.B.A., përdorën kamera me shpejtësi të lartë dhe sensorë të tjerë për të vlerësuar saktësisht se çfarë ndodh pas një kolle apo teshtitjeje.
Ata zbuluan se një kollitje gjeneron një re të vogël të shpejtë të gazit që mund të përmbajë pikat e lëngut me madhësi të ndryshme – dhe se më te vogla nga këto mund të bartet në re në distanca të gjata.
Studimi – i kryer në kushte laboratorike – zbuloi që kollitjet mund të projektojnë re të lëngshme deri në 6m larg dhe teshtima, të cilat përfshijnë shpejtësi shumë më të larta, mund të arrijnë deri në 8m larg.
Cilat janë implikimet?
Shkencëtarja që drejtoi studimin, Prof Lydia Bourouiba nga MIT, tha që është e shqetësuar për konceptin aktual të “distancimit të sigurt”.
“Ajo që nxjerrim nga goja e hundet, nepermjet kollitjes ose teshtimës është një re gazi që ka një impuls të lartë që mund të shkojë larg, bllokon pikat e të gjitha madhësive në të dhe i bart ato nëpër dhomë”, tha ajo.
“Pra, të kesh këtë ide të rremë për sigurinë në një deri në dy metra, se disi pika do të bien në tokë në atë distancë nuk bazohet në atë që ne kemi kuantifikuar, matur dhe vizualizuar drejtpërdrejt.”
A ndryshon kjo këshillën për maska?
Mendimi i Prof Bourouiba është se në situata të caktuara, sidomos në ambiente të mbyllura në dhoma me ajër të dobët, veshja e maskave do të zvogëlonte rreziqet.
Për shembull, kur përballeni me dikë që është i infektuar, maska mund të ndihmojë që të largoni rrjedhën e frymës së tyre dhe ngarkesën e tij të virusit larg gojës tuaj.
“Maska jo gjithmone do të mbrojnë nga thithja e grimcave më të vogla në ajër sepse ato nuk sigurojnë filtrim,” tha Prof Bourouiba. “Por ato do të largonin potencialisht renë që po lëshohet me vrull të madh në anën në vend të përpara”.
Sipas Prof Heymann, hulumtimi i ri nga MIT dhe institucionet e tjera do të vlerësohet sepse sugjeron që pikat nga kollitjet dhe teshtitjet mund të projektohen më tej sesa mendohej fillimisht.
Ai tha se nëse provat mbështeten, atëherë “mund të jetë që fakti se do të mbash maskë është po aq efektive ose më efektive sesa distancimi”.
Por ai shton një paralajmërim se maskat duhet të vishen siç duhet, me një vulë mbi hundë. Nëse ato bëhen me lagështi, shpjegoi Prof Heymann, atëherë grimcat mund të kalojnë. Njerëzit duhet t’i heqin ato me kujdes për të mos kontaminuar duart e tyre.
Ai shton se maska duhet të vishen vazhdimisht.
“Nuk është veprimi i duhur të veshësh një maskë dhe më pas të vendosësh ta heqësh atë për të pirë cigare ose për të ngrënë një vakt – duhet të mbahen me kohë të plotë,” tha ai.
Paneli, i njohur si Grupi Këshillues Strategjik dhe Teknik për Rreziqet Infektive, do të zhvillojë takimin e tij të ardhshëm virtual brenda ditëve në vazhdim.
Një zëdhënës për Shëndetin Publik Angli tha që kishte pak prova për përfitime të përhapura nga veshja e maska jashtë ambienteve klinike.
“Maskat duhet të vishen siç duhet, të ndryshohen shpesh, të hiqen siç duhet, të hidhen në mënyrë të sigurt dhe të përdoren në kombinim me sjellje të mirë higjeno-universale në mënyrë që ato të jenë efektive. /BBC/Fjala.al
