Uji është thelbësor për jetën. Ai përbën rreth 60% të trupit të njeriut dhe luan një rol vendimtar në funksione të ndryshme fiziologjike, duke përfshirë rregullimin e temperaturës, lubrifikimin e kyçeve dhe transportin e lëndëve ushqyese. Megjithatë, ndërsa qëndrimi i hidratuar është i rëndësishëm, konsumimi i sasive të tepërta të ujit mund të jetë i rrezikshëm dhe madje fatal. Kjo gjendje njihet si dehje uji ose hiponatremia.
Çfarë është intoksikimi me ujë?
Intoksikimi me ujë ndodh kur ekuilibri i elektroliteve në trup prishet nga marrja e shpejtë e një sasie të madhe uji. Veshkat, të cilat zakonisht filtrojnë lëngjet e tepërta, mund të përpunojnë vetëm një sasi të caktuar uji në orë. Kur tejkalohet ky prag, uji i tepërt hollon natriumin në qarkullimin e gjakut, duke çuar në një gjendje të njohur si hiponatremia.
Roli i natriumit në trup
Natriumi është një elektrolit thelbësor që ndihmon në rregullimin e ekuilibrit të ujit brenda dhe rreth qelizave, dhe është jetik për funksionin e muskujve dhe nervave. Në një gjendje normale, përqendrimi i natriumit në gjak mbahet brenda një intervali të ngushtë. Kur ky ekuilibër prishet nga marrja e tepërt e ujit, natriumi i holluar mund të shkaktojë fryrjen e qelizave, duke çuar në simptoma të ndryshme dhe komplikime potencialisht të rënda.
Sasia e ujit që duhet të pihet
Sasia e ujit që mund të shkaktojë “dehje” ndryshon në varësi të disa faktorëve, duke përfshirë madhësinë e një individi, moshën dhe shëndetin e përgjithshëm. Në përgjithësi, veshkat mund të nxjerrin rreth 0,8 deri në 1,0 litra ujë në orë. Konsumimi i ujit në një shkallë dukshëm më të lartë se kjo mund të mposhtë aftësinë e trupit për të mbajtur ekuilibrin elektrolit.
Faktorët e rrezikut
-Atletët e qëndrueshmërisë: Vrapuesit në distanca të gjata, çiklistët dhe triatletët që konsumojnë sasi të mëdha uji gjatë dhe pas ngjarjeve janë në një rrezik më të lartë.
-Disa kushte mjekësore: Individët me probleme të veshkave ose ata që marrin medikamente që rrisin mbajtjen e ujit (të tilla si ilaçet anti-inflamatore jo-steroide ose disa antidepresivë) janë më të ndjeshëm.
-Faktorët psikologjikë: Kushtet si polidipsia psikogjenike, ku individët kanë një dëshirë të pakontrollueshme për të pirë ujë, mund të çojnë në konsum të tepruar.
-Faktorët mjedisorë: Temperaturat e larta dhe kushtet e lagështa mund t’i shtyjnë individët të pinë më shumë ujë, duke çuar potencialisht në një marrje të tepërt.
Shenjat e hershme të “dehjes” me ujë mund të jenë jo specifike dhe mund të përfshijnë:
-Nauze dhe të vjella
-Dhimbje koke
-Konfuzion dhe çorientim
-Ënjtje në duar, këmbë ose buzë
-Simptoma të rënda
Ndërsa gjendja përparon dhe nivelet e natriumit bien më tej, mund të shfaqen simptoma më të rënda:
-Dobësi muskulore, ngërçe ose spazma
-Konvulsionet
-Pavetëdija
-Koma
-Vdekja, në raste ekstreme
-Diagnoza
Intoksikimi me ujë zakonisht diagnostikohet bazuar në një kombinim të simptomave, historisë mjekësore dhe testeve laboratorike. Testet e gjakut përdoren për të matur përqendrimin e natriumit dhe elektroliteve të tjera. Në rastet e hiponatremisë, nivelet e natriumit janë zakonisht nën 135 miliekuivalente për litër (mEq/L).
-Trajtimi dhe Parandalimi
-Mjekimi
-Kujdes i menjëhershëm mjekësor: Rastet e rënda të dehjes nga uji kërkojnë kujdes urgjent mjekësor për të parandaluar komplikimet kërcënuese për jetën.
-Kufizimi i lëngjeve: Pacientëve mund t’u këshillohet të kufizojnë marrjen e lëngjeve derisa nivelet e natriumit të normalizohen.
-Zëvendësimi i elektroliteve: Administrimi intravenoz (IV) i solucioneve të kripura mund të ndihmojë në rivendosjen e ekuilibrit të elektroliteve në trup.
-Medikamentet: Në disa raste, mund të përshkruhen medikamente që rrisin prodhimin e urinës ose korrigjojnë çekuilibrat e elektroliteve.
Parandalimi
-Njihni kufijtë tuaj: Jini të vetëdijshëm se sa ujë mund të përballojë trupi juaj, veçanërisht gjatë aktivitetit fizik.
-Hidratim i ekuilibruar: Pini ujë me një ritëm të qëndrueshëm dhe merrni parasysh konsumimin e pijeve që përmbajnë elektrolite, si pijet sportive, gjatë ushtrimeve të zgjatura.
-Dëgjoni trupin tuaj: Kushtojini vëmendje shenjave të mbihidrimit dhe ndaloni të pini ujë nëse filloni të ndiheni të fryrë ose të përzier.
-Konsultohuni me një profesionist: Nëse keni kushte themelore shëndetësore ose merrni medikamente që ndikojnë në ekuilibrin e ujit, konsultohuni me një ofrues të kujdesit shëndetësor për këshilla të personalizuara. S.B
