Nga Leonard Veizi
Loja shkon në kufijtë e marrëzisë dhe padyshim që atu në mes ndihet fort se ëshstë një obsesion seksual në mos shfaqet ethshëm nga të dy lojtarët e fortë, të paktën shpaloset tek njërit prej tyre, thellësisht
Drama
“Sleuth” është një shfaqje e vitit 1970 e shkruar nga Antoni Shafer. Produksioni i Broadway mori çmimin Tony për shfaqjen më të mirë, dhe AntoniKuell dhe Keit Bakster morën çmimin “Drama Desk” për Performancën e Shquar. Shfaqja u përshtat edhe për filma artistikë.“Sleuth” ka të gjithë përbërësit e një thrilleri të klasit të lartë, i cili padyshim është – një komplot, kthesat e të cilit janë jashtëzakonisht të guximshme dhe djallëzore. Është një studim dramatik i konfliktit seksual dhe xhelozisë midis një burri të moshuar dhe një burri më të ri; si dhe një portret delikat psikologjik të një mesoburri joadekuat dhe të fiksuar seksualisht.Shafer bëri të ditur se shfaqja ishte frymëzuar pjesërisht nga një prej miqve të tij, kompozitori Stiven Sontajm, interesi intensiv i të cilit për lojën pasqyrohet nga personazhi i Andre Uajk.
Përmbledhja
Shfaqja zhvillohet në shtëpinë Andre Uajk, një shkrimtar misterioz jashtëzakonisht i suksesshëm. Shtëpia e Uajk pasqyron obsesionin e tij me shpikjet dhe mashtrimet e trillimeve dhe magjepsjen e tij me lojërat. Ai josh të dashurin e gruas së tij Majllo Tindëll në shtëpi dhe e bind atë të organizojë një grabitje të bizhuterive të saj. Ky propozim nis një zinxhir ngjarjesh që e lë audiencën të përpiqet të deshifrojë ku mbaron imagjinata e Uajk dhe ku fillon realiteti.
Versioni i vitit 1972
“Sleuth” i cili në shqip vjen si “Dedektivi” është një film thriller misterioz i vitit 1972 me regji të Xhozef L. Mankeviç dhe me aktorë Lorenc Olivier dhe Majkëll Kein. Skenari i dramaturgut Antoni Shafer u bazua në shfaqjen e tij të vitit 1970. Të dy Olivier dhe Kein u nominuan për “Academy Awards” për performancat e tyre. Ky ishte filmi i fundit i Mankeviç. Kritikët i dhanë filmit vlerësime jashtëzakonisht pozitive
Versioni i vitit 2007
“Sleuth” i vitit 2007 është një film thriller, me regji të Kenneth Branagh dhe me lojë interpretative nga Xhud Lov dhe Majkëll Kaine. Skenari i Harold Pinter është adaptim i dramës së Antoni Shafer, “Sleuth”. Ndërkohë Kein kishte luajtur më parë në versionin e vitit 1972, përballë Lorenc Oliviert.
Ngjarja
Dy britanikë jashtëzakonisht inteligjent janë zhytur në një lojë mashtrimesh. Andre Uajk, një shkrimtar i famshëm i moshuar që jeton vetëm në një rezidencë të teknologjisë së lartë, pasi gruaja e tij Megi e ka lënë për një burrë më të ri; dhe Majllo Tindëll, një aktor aspirant, i pajisur me sharm dhe zgjuarsi, i cili i tregon edhe një herë të dyja cilësitë. Kur Uajk fton Tindëll në rezidencën e tij, Majllo kërkon të bindë fillimisht që ta lërë gruan e tij duke nënshkruar letrën e divorcit. Sidoqoftë, Uajk duket shumë më i interesuar të luajë lojëra mendore me të dashurin e ri të gruas së tij dhe e josh atë në një seri veprimesh që ai kishte planifikuar plotësisht për të kërkuar hakmarrje ndaj bashkëshortes së tij jobesnike.
Analiza
“Sleuth” sjell një përballje të fuqishme psikologjike dhe emocionale ndërmjet dy protagonistëve. Filmi përqendrohet te rivaliteti i brendshëm, mashtrimet dhe loja mendore që zhvillohet midis tyre.
Filmi është një duel mendimesh dhe emocionesh midis një burri të moshuar dhe një të riu që ka një marrëdhënie me gruan e tij. Nga ana psikologjike, kjo situatë përfaqëson një krizë të identitetit dhe egos mashkullore. Protagonisti i vjetër, një shkrimtar i suksesshëm dhe manipulues, ndihet i kërcënuar nga rinia dhe vitaliteti i rivalit të tij më të ri. Kjo sjell një nevojë për të dëshmuar superioritetin e tij intelektual dhe për të përballuar frikën e vjetërsisë dhe humbjes së kontrollit.
Të dy personazhet janë të përfshirë në një lojë të vazhdueshme mashtrimi, që shkakton një lëkundje të vazhdueshme të fuqisë psikologjike dhe emocionale. Emocionalisht, loja është një përpjekje për të kontrolluar dhe poshtëruar tjetrin. Kjo përballje çon në tension emocional të thellë, pasi secili prej tyre përpiqet të manipulojë dhe shkatërrojë mendërisht tjetrin përmes skemave të ndërlikuara.
Një nga aspektet më të fuqishme psikologjike është zbulimi gradual i motiveve të vërteta. Ndërsa situatat përkeqësohen dhe manipulimi arrin kulmin, ndjesia e pasigurisë dhe paranoia fillon të përfshijë të dy personazhet. Ndjenja e humbjes së kontrollit dhe përballja me të panjohurën krijon një frikë të brendshme që ata nuk e përballojnë lehtë. Ky lloj frike psiko-emocionale është thelbësor në dinamikën e filmit, duke e mbajtur shikuesin në tension të vazhdueshëm.
Egoja është një komponent kyç në veprimet dhe emocionet e personazheve. Njeriu i vjetër përpiqet të mbrojë imazhin e tij si superior, ndërsa i riu kërkon të dëshmojë vlerën e tij. Ndërsa identitetet e tyre sfidohen nga kjo përplasje, të dy përjetojnë një krizë të thellë emocionale që i detyron të përballen me pasiguritë e tyre të brendshme.
Sleuth është një përmbledhje e ndërlikuar e dominancës, mashtrimeve, pasigurisë dhe rivalitetit, ku lojërat mendore shërbejnë për të nxjerrë në pah më të thellat emocione njerëzore.
Epilogu
Në filmin “Sleuth”, vrasja në fund e personazhit aktor nga shkrimtari mund të interpretohet nga disa këndvështrime psiko-emocionale dhe filozofike:
Vrasja mund të shihet si një shfaqje ekstreme e pafuqisë dhe dëshpërimit të shkrimtarit, Andre Uajk. Gjatë gjithë filmit, ai përpiqet të mbajë kontrollin përmes lojërave mendore, manipulimeve dhe dominancës intelektuale. Megjithatë, me kalimin e kohës, shkrimtari e kupton se i riu, Majllo Tindëll, nuk është thjesht një viktimë e thjeshtë, por një rival i denjë. Pasi nuk arrin ta poshtërojë atë plotësisht, vrasja bëhet një akt final i kontrollit absolut mbi një situatë që po i ikën nga duart.
Andre përfaqëson një burrë që ka ndërtuar gjithë identitetin e tij rreth suksesit, dominimit intelektual dhe kontrollit social. Kur Majllo sfidon këtë autoritet dhe i kërcënon jetën e tij të ndërtuar, ndjenja e humbjes së statusit social dhe personal shtyn Andre -n të kryejë vrasjen. Akti përfundimtar i vrasjes është një përpjekje për të mbrojtur identitetin e tij nga një kërcënim që ai e sheh si shkatërrues.
Gjatë gjithë filmit, të dy protagonistët përfshihen në një lojë të vazhdueshme mashtrimi dhe manipulimi. Çdo lëvizje është e menduar për të poshtëruar dhe triumfuar mbi tjetrin. Në fund, kur Majllo sfidon autoritetin e Andre-it dhe i prish planet e tij, loja del nga kontrolli dhe Andre humb distancën intelektuale që kishte krijuar. Vrasja është rezultati i kësaj loje të rrezikshme, ku tensioni arrin kulmin dhe shkrimtari e sheh dhunën si zgjidhjen e vetme.
Andrew është një figurë narcisiste që beson se mund të manipulojë të gjithë rreth tij për të përmbushur dëshirat e tij. Kur përballë një kundërshtari të aftë si Milo, ai përjeton një rënie të rëndë emocionale dhe egoja e tij nuk mund ta përballojë humbjen. Vrasja e Milo-s justifikohet për Andrew-n si një akt për të mbrojtur krenarinë dhe statusin e tij, duke qenë se nuk mund të pranojë se dikush tjetër ka fituar në lojën që ai vetë ka krijuar.
Nga një perspektivë më simbolike, vrasja e Milo-s mund të përfaqësojë shkatërrimin e një pjese të brendshme të vetë Andrew-t – pjesën e tij të rinisë, aftësisë për të dashur, ose aftësinë për të qenë spontan. Milo përfaqëson të gjithë ato cilësi që Andrew ndoshta ka humbur me kalimin e viteve, dhe duke e vrarë atë, shkrimtari shkatërron pjesën e tij të fundit të ndjeshmërisë njerëzore dhe spontaneitetit të rinisë.
