Ambasadorja e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Yuri Kim është investuar për aplikimin e sistemit zgjedhor danez në Shqipëri. Në dy takimet që ka zhvilluar së fundmi me kryeministrin Edi Rama, më 19 dhe 20 maj, ambasadorja Kim raportohet se ka kërkuar pikërisht aplikimin e këtij sistemi zgjedhor me lista të hapura.
Ambasadorja i është drejtuar me një e-mail edhe anëtarëve të partive politike në Këshillin Politik, ku diskutohet mbi reformën zgjedhore.
Grupi Nismëtar për Referendumin e Ndryshimit të Sistemit Zgjedhor, i drejtuar nga Kristaq Kume dhe Brizida Gjikondi, i është drejtuar me një letër ambasadores Kim, ku e falenderon për këtë propozim.
“Propozimi që Ju i bëni përgjegjësve për Reformën Zgjedhore për të gjetur konsensusin, për votime me lista të hapura është i njëjtë me aspiratat e shoqërisë tonë për t’u zhvilluar si shoqëri demokratike”, shkruhet ndër të tjera në letër.
Por ndërkohë nga PS dhe PD duket se ka një hezitim për t’i dhënë mbështetje këtij propozimi të amerikanëve.
Sistemi zgjedhor danez, ndryshe nga sistemet e tjera, favorizon partitë e vogla në zgjedhjet parlamentare.
Danimarka aplikon një sistem proporcional rajonal me votim preferencial, i përbërë nga dy lista. E para është lista e hapur ku mund të votohet preferencialisht kandidati për deputet, ndërsa lista e dytë është ajo e mbyllur kombëtare ku votohet partia respektive.
Ja pse favorizohen partitë e vogla
Ndryshe nga sistemi zgjedhor në Shqipëri, i cili favorizon në masë të madhe dy partitë kryesore, sistemi danez i jep avantazh partive të vogla. Që një parti të hyjë në Parlamentin e Danimarkës i mjafton që të sigurojë 2% të votave në rang kombëtar. Ky prag i ulët, ndihmon partitë e vogla apo partitë e reja që të hyjnë në Parlament dhe thyen dominimin e ‘partive të vjetra’.
Nga 175 vende në Parlamentin e Danimarkës, 135 ndahen për fituesit e zgjedhur nëpërmjet sistemit proporcional në 10 distrikte (rrethe), ndërsa 40 vende konsiderohen plotësuese dhe shpërndahen për fitues që përcaktohen nga diferenca e votave të distrikteve dhe votës kombëtare.
Pra nëse një parti që merr në rang kombëtar, 2% të votave, por nuk merr asnjë deputet sipas listës proporcionale në distrikte, me listat plotësuese mund të ketë përfaqësues në Parlament.
Në çdo zgjedhje parlamentare në Shqipëri konkurrojnë parti të reja, të cilat kërkojnë të thyejnë dominimin e PS-PD-LSI, por për shkak të pragut të lartë, që e kalon 3-5% të votave kombëtare, këto parti mbeten jashtë Parlamentit.
/k.s – Fjala.al
