Garat tragjike të Dakar-it
Të jetosh e të vdesësh me shpejtësinë e erës, kështu e shohin jetën pilotët e garave me motor e të Formula 1. Adrenalina dhe emocioni që të jep shpejtësia e garave të F1 apo atyre me motor nuk mund të gjendet në asnjë sport tjetër, të paktën për ata që garojnë në këto sporte dhe për ndjekësit e tyre kjo gjë nuk mund të diskutohet. Megjithatë, ashtu siç dihet shpejtësia e madhe ka marrë shumë jetë, ku përjashtim nuk bëjnë as personat që marrin pjesë në këto gara.
Që prej 18 qershorit të vitit 1952 e deri më tani janë regjistruar plot 52 pilotë që kanë ndërruar jetën në garat e Formula 1 si pasojë e aksidenteve. Rasti i parë i regjistruar është ai i anglezit Cameron Earl, i cili u aksidentuar gjatë provave garuese të makinës R14B në shinën Shoqatës së Kërkimeve të Industrisë Motor (MIRA) në Nuneaton, Warwickshire kur makina e tij u përmbys. Earl ndërroi jetë në moshën 29-vjeçare duke u bërë kështu shoferi i parë që humb jetën në gara.
Ndërsa, në garat e Rally Dakar kanë ndërruar jetën plot 29 pilotë ku i pari është rasti i francezit Patrice Dodin në janar të vitit 1978. Dodin humbi kontrollin mbi Yamaha-in e tij ndërsa po rregullonte kokoren u rrëzua duke iu afruar fillimit të skenës në Agadez-Tahoua dhe më pas goditi kokën mbi një gur, duke marrë një frakturë në kafkë. Ai u transferua në një spital në Paris, ku më vonë vdiq.
Megjithatë vitet e fundit u duk se këto gara ishin bërë paksa më të sigurta dhe ishin rralluar rastet e aksidenteve me pasojë vdekjen e garuesve. Madje rasti i fundit ishte regjistruar në 6 janar të viti 2015-të, ditë kur trupi i 35-vjeçarit Michal Henrik u gjet nga autoritet që merreshin me garën pasi nuk arriti kurrë ta mbaronte atë. Që prej vitit 2015-të nuk kishin ndodhur më aksidente të përmasave të tilla ku garues humbën jetën.
Mirëpo 12 janari i vitit 2020 do të sillte sërish një ngjarje tragjike për garat e Rally Dakar. 40-vjeçari portugez, Paulo Gonçalvez ndërroi jetën pak ditë më parë, pasi pësoi atak kardiak pas një përplasjeje tragjike teksa ishte duke garuar. Një helikopter u dërgua në vendin e ngjarjes, ku mjekët gjetën Gonçalves pa ndjenja. Ai u nis menjëherë për në Spitalin Layla, ku u shpall i vdekur.
Ndërsa, vetëm pak ditë më pas një tjetër pilot do të bëhej pjesë e një aksidenti të rëndë, nga i cili mundi të jetonte vetëm pak ditë më pas. Më 16 janar të 2020-ës, vetëm pak ditë pas ndarjes nga jeta të Gonçalve, garuesi 49-vjeçari Edwin Straver u përplas në raundin e 11-të të garës në Dakar të Arabisë Saudite ku si pasojë u këput një nga rruazat e shtyllës kurrizore në qafë. Ai u dërgua menjëherë në spital, ku qëndroi në koma për plot tetë ditë.
Holandezi u dërgua në vendin e tij më 22 janar për të marrë një mjekim më të specializuar, megjithatë dëmtimi ishte aq i rëndë sa dy ditë më pas u raportua se Straver nuk arriti të mbijetonte plagëve të marra dhe ndërroi jetë.
Kush ishte Gonçalves, “i Shpejti” i garave me motor?
Paulo Gonçalves u lind më 5 shkurt 1979 në Gemeses, në Braga të Esposende në Portugali. Gonçalves njihet ndryshe si kalorës me motor.
Gonçalves ka fituar plot 23 tituj në motocross, supercross dhe enduro, si dhe fitoi Kampionatin Botëror të Mitingjeve Ndërkombëtare të FIM (Federatat Ndërkombëtare e Motoçiklizmit) në 2013-ën. Portugezi filloi hyri në Rally Dakar në vitin 2006, dhe mori pjesë në trembëdhjetë gara të tyre. Gonçalves garoi në kontinentet Afrikane, Amerikën e Jugut dhe Azinë dhe fitoi tre faza. Ai përfundoi në mesin e dhjetë garuesve më të mirë dhe në vitin 2015, Marc Coma ishte konkurrenti i vetëm që arriti ta kalonte. Midis viteve 2006-2009 dhe po ashtu nga 2013-ta deri në 2019-ën, Gonçalves garoi për ekipin Honda në Dakar Rally, përpara se të transferohej në ekipin Hero MotoCorp në vitin 2020.
Ndërsa, nga 2010-ta deri në vitin 2012-ën portugezi ishte me veshje e ekipit të BMË-së Husqvarna Motorcycles. Ai ka qenë edhe anëtar i ekipit të KTM gjatë karrierës së tij. Dakar-i nuk ka qenë shumë i sjellshëm me Paulo vitet e fundit, pasi ai u detyrua të tërhiqej pak para edicionit të vitit 2018 me lëndime në gju dhe shpatull, ndërsa në vitin 2019 u rrëzua në skenën e pestë. Megjithatë, pas daljeve pozitive në biçikletën e tij të re në Silk Way Rally dhe Rallye du Maroc, Paulo do të shpresonte se përvoja e 13-të e Dakarit do dëshmonte fatin dhe urinë e tij për sukses.
Ndërsa, në edicionit e vitit 2020 të tubimit në Dakar, portugezi filloi në fazën e tretë, pasi u njoftua tërheqja e tij, e cila u korrigjua rreth tre orë më vonë, pasi Gonçalves po mundohej të riparonte automjetin e tij në të njëjtën kohë kur po priste që ekipi të mbërrinte për ndihmë. Për shkak të dashurisë për shpejtësitë e mëdha, Gonçalves u mbiquajt ” i Shpejti”.
Megjithatë për të dashuruarin mbas shpejtësisë, duket se garat do të ishin dhe mbyllëse të jetës. Gjatë fazës së shtatë të Rally Dakar në 12 janar të 2020-ës në Arabinë Saudite, Paulo Gonçalves u gjet pa ndjenja në kilometrin e 276, të pistës së garës. Portugezi u dërgua me helikopter në spitalin Layla ku dhe u konfirmua se kishte ndërruar jetën, ndërsa duhet theksuar se ai ishte vetëm një muaj larg ditëlindjes së 41-të.
Menjëherë pas konfirmimit të lajmit të vdekjes së Gonçalves në komunën e Esposendes ai u vlerësua si ambasadorë i vendit në të gjithë botën. Ndërsa organizatorët e Dakar-it anuluan edhe fazën e tetë të garave me biçikleta, për të shprehur respektin e tyre ndaj Paulos.
Lista e garuesve që kanë humbur jetën në aksidente të Rally Dakar në vitet 2000-2020
- Daniel Vergnes- 8 janar 2002
- Bruno Cauvy- 11 janar 2003
- José Manuel Pérez – 6 janar 2005
- Fabrizio Meoni – 11 janar 2005
- Andy Caldecott – 9 janar 2006
- Elmer Symons – 9 janar 2007
- Éric Aubijoux – 20 janar 2007
- Pascal Terry – 4 janar 2009
- Jorge Andrés Martínez Boero – janar 2012
- Thomas Bourgin – 11 janar 2013
- Eric Palante – 10 janar 2014
- Michał Hernik – 6 janar 2015
- Paulo Gonçalves -12 janar 2020
- Edwin Straver – 24 janar 2020
/Përgatiti Katerina Tafa/ Gazeta Fjala/
