Nga Arestina Skenderi
Sistemi Propocional Kombëtar me lista të hapura? Ja 4 argumenta pse nuk e rrit cilësinë e përfaqësimit
1️. Cilësia e përfaqësimit në Kuvend
Sistemi propocional kombëtar me lista të hapura nuk e rrit asapk përfaqësueshmërinë dhe cilësinë në Kuvend përkundrazi, e përkeqëson atë. Ai nuk dërgon në parlament politikanë lokalë që njihen nga populli, gëzojnë reputacion ne komunitet dhe përfaqësojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë interesat e tyre. Në të kundëert, ky sistem mbush parlamentin me përfaqësues të interesave të politikës së qendrës, kryesisht ata që dalin në mënyrë frekuente në media dhe kane burime të ndikuara në nivel kombëtar.
2️.Prishja e raporteve të forcës brenda partisë
Kryetari i partisë vendos “de facto” emërimin e kandidatëve me sistem propocional me lista të mbyllura. Gjithashtu kryetarët e partive shpesh nuk zhvillojnë zgjedhje, duke dekurajuar keshtu demokratizimin e brendshëm të partive: Pikë së pari, vetë ideja se problemii partive na qenkan kryetarët e tyre është e gabuar. Nuk ka asnjë arsye për të besuar se kandidatët që do të garonin me lista të hapura do të ishin me pak të korruptuar se kryetarët e tyre. Madje e kundërta është më besueshme : Duke qenë se përgjegjësitë tyre janë më të vogla, edhe korruptueshmëria e tyre duhet te jetë më e madhe.Për më tepër nuk ka arsye të besojme se fragmentarizmi i pushteit nnë duart e pushtetarëve të nivelit të dytë, të cilët fitojnë fuqi për të kërcënuar me destabilitet, e bën Kuvendin më të mirë. Problem nuk janë kryetarët e partisë, por institucionet te cialt nuk funksionojnë të pavarura.
3️.Pabarazia e votës
Sisitemi propocional rajonal e ka ndarë republikën e Shqipërisë në 12 zona zgjedhore. Mirëpo ky sisitem aktual akuzohet se me ndarjen e zonave zgjedhore ka nxitur fenomenin “gerrymandering”. Paritë opozitare akuzojnë partitë në pushtet për favorizimin e njërës palë. Ky sisitem jo vetëm që nuk e nxit këtë fenomen por e shmang atë. Mënyra se si janë ndarë zona zgjedhore nuk ka ndonjë ndikim të rëndësishëm në përfaqësim, pasi çdo parti ka të drejtë të konkurojë në çdo zonë zgjedhore.
4️.Kufizimi i të drejtës për të zgjedhur dhe dobësimi i qytetarit
Sistemi propocional rajonal kritikohet se ka dobësuar lidhjen midis votuesit dhe përfaqësuesit e tij.Shkak është bërë votimi me lista të mbyllura, ku zgjedhësi ka mundësi të votojë vëtëm për parti, pa patur mundësinë të shprehin preferencat për kandidatin që do ta përfaqësojë. Por sisitemi propocional rajonal, krijon vetëm një klasë deputetësh që nuk është i lidhur direkt me votuesin(aq sat a korruptoj) por njëkohësisht nuk është aq larg sa ç’ndodh në rastin e sistemit propocional kombëtar. Gjithashtu listat e hapura bëjnë që të favorizohen kandidtët të dyshimtë, të cilët kanë një farë rrjeti kriminal personal dhe kanë një tendencë të shkelin ligjin. Kandidatët e përmendur më lart, duke pasur lidhje direkte me votuesin e kanë më të lehtë ta korruptojnë votuesin. Pra listat e hapura nuk kanë ndonjë efekt domethënës për parandalimin e korrupsionit. Pra, të dashur qytetarë të Republikës së Shqipërisë nuk na duhet një sistem i ri zgjedhor por, alternativa te reja.
*Aktiviste tek Qendresa Qytetare, studente e Shkencave Politike
