Nga BERTRAND BADRÉ, YVES TIBERGHIEN
https://youtu.be/mIU0cPoMLWQ
Sistemi ndërkombëtar i ndërtuar mbi globalizmin ndodhet në fije të perit. Bota ka nevojë shumë të madhe për një udhëheqje kolektive efektive – dhe jo vetëm për të luftuar pandeminë COVID-19.
Një tronditje e papritur rrit vendimmarrjen rutinë dhe i detyron liderët të ndërmarrin veprime urgjente. Një kombinim i mosbesimit, keqkuptimit dhe frikës shpërndan lidhjet që mbajnë civilizimin modern.
E hasim fillimisht në vitin 1914, kur Evropa e kaloi verën duke u mobilizuar për luftë. Dhe përballemi po ashtu edhe sot. Pandemia më e keqe që nga shpërthimi i gripit në vitin 1918, është duke u shndërruar me shpejtësi në një krizë sistemike të globalizimit, si dhe është duke vendosur potencialisht fazën për konfrontimin më të rrezikshëm gjeopolitik që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
Në hapësirën e disa javëve, pandemia COVID-19 ka mbyllur një të tretën e ekonomisë globale dhe ka shkaktuar tronditjen më të madhe ekonomike që nga Depresioni i Madh. Duke parë përpara, faktori më i rëndësishëm që do të krijojë mënyrën se si zhvillohet kjo krizë, është udhëheqja kolektive.
Por ky përbërës thelbësor mbetet në mungesë. Me përplasjet e vazhdueshme të Shteteve të Bashkuara dhe Kinës, udhëheqja globale do të duhet të dalë diku tjetër përveç Uashingtonit ose Pekinit. Për më tepër, për të hapur rrugën e bashkëpunimit të përtërirë ndërkombëtar, duhet të shkatërrohen tri mite.
E para është se COVID-19 cilësohet si një ngjarje e papritur, për të cilën askush nuk ishte i përgatitur. Në fakt, avokatët e shëndetit publik, si Bill Gates dhe epidemiologët si Michael Osterholm nga universiteti i Minesotës, kanë përçuar alarm prej vitesh me radhë për rreziqet sistemike të paraqitura nga koronavirusi dhe gripi.
Thellësia e plotë e krizës aktuale është produkt i dështimit tonë kolektiv për të menduar në terma jolinearë ose për t’u kushtuar vëmendje paralajmërimeve të qarta të shkencëtarëve. Më keq, COVID-19 është ndoshta vetëm një provë e veshjes për fatkeqësitë që na presin si rezultat i ndryshimit të klimës – veçanërisht pasi të kalojmë pragun e ngrohjes prej 1,5 ° C mbi nivelet paraindustriale, duke filluar nga fillimi i vitit 2030.
Miti i dytë është se COVID-19 ka diskredituar globalizimin. Për të qenë të sigurt, udhëtimi ndërkombëtar ajror e përhapi koronavirusin nëpër botë shumë më shpejt sesa do ta kishin bërë metodat e vjetra të udhëtimit. Megjithatë, globalizimi gjithashtu na ka furnizuar me informacion, mjekësi, teknologji dhe institucione shumëpalëshe, të nevojshme për të mposhtur jo vetëm viruset, por të gjitha kërcënimet e tjera kolektive.
Për shkak se tani ekziston një bashkësi shkencore globale e lidhur përmes teknologjive të informacionit dhe komunikimit, gjenoma e romanit koronavirus u rendit dhe u vendos në dispozicion publik deri më 12 janar, brenda dy javësh, nga raporti i Kinës për një grup çështjesh.
Dhe tani, studiuesit në të gjithë botën po ndajnë gjetjet e tyre në ndjekje të një vaksine. Asnjëherë më parë nuk ka pasur kaq shumë njerëz në kaq shumë vende që kanë bashkëpunuar për të njëjtin projekt.
Miti i tretë është se mjetet tona aktuale politike dhe rregullimet institucionale mund të na shohin përmes krizës. Në fakt, organizatat ndërkombëtare mund të mobilizojnë vetëm një pjesë të burimeve të kërkuara për të përmirësuar virusin dhe pasojat e tij ekonomike. Nëse nuk ndryshojmë mënyrën se si funksionojnë institucionet, si Organizata Botërore e Shëndetit, dhe të bëjmë më shumë për të shfrytëzuar burimet e aktorëve privatë, pritshmëritë tona nuk do të përmbushen.
Pandemia COVID-19 ka ardhur në një moment kritik, duke përshpejtuar një krizë më të thellë të bashkëpunimit ndërkombëtar. Zgjidhja e të dyve do të kërkojë një risi të konsiderueshme dhe një përpjekje masive bashkëpunimi, për të arritur një ekuilibër të qëndrueshëm midis rritjes ekonomike dhe mirëqenies sociale.
Kjo nuk do të jetë e lehtë. Jo vetëm që duhet të ndryshojmë institucionet tona dhe sistemet më të gjera ekonomike, por gjithashtu duhet të ndryshojmë vetë. Agjenda që na duhet përfshin pesë pika.
Së pari, duhet të punojmë drejt një udhëheqjeje më gjithëpërfshirëse në nivelin global. Duke pasur parasysh vështirësitë aktuale në marrëdhëniet SHBA-Kinë, pjesa tjetër e G20-ës duhet të mblidhet për të gjeneruar ide të reja për adresimin e krizës në sistemin global të tregtisë, konkurrencën intensifikuese të shumave zero mbi teknologjinë dhe rrëzimin e besimit në kornizat shumëpalëshe. Në veçanti, Bashkimi Evropian, Mbretëria e Bashkuar, Japonia, Kanada, Indonezia, India, Koreja e Jugut dhe Brazili duhet të luajnë një rol më të madh në plotësimin e vakumit të lidershipit.
Së dyti, ne kemi nevojë për koalicione të reja udhëheqëse shumëplanëshe që përmbajnë organizata të shoqërisë civile, sektorin privat, qendra mendimi dhe të tjerë. Kur udhëheqja e zakonshme nga lart poshtë nuk është e disponueshme, të tjerët duhet të ngrihen në këtë rast.
Së treti, duhet të sigurojmë një proces të qetë të zhvillimit dhe shpërndarjes së një vaksine COVID-19. Vendet anëtare të G20-ës duhet të ndërtojnë mbi zotimet e tyre të mëparshme për të punuar me organizatat përkatëse ndërkombëtare dhe partnerë të gatshëm të sektorit privat, në krijimin e një platforme për shpërndarjen e një vaksine të shpejtë dhe të barabartë. Kjo është një sfidë e jashtëzakonshme që kërkon një koalicion po të këtillë.
Së katërti, na duhet më shumë fuqi për të adresuar krizën financiare të afërt në ekonomitë në zhvillim. Fondi Monetar Ndërkombëtar duhet të lëshojë menjëherë një këst të ri, dhe klubi i kreditorëve sovranë duhet të adresojë nivelet e borxheve gjithnjë e më të paqëndrueshme të vendeve të debitorit, duke u koordinuar ngushtë me Kinën.
Dhe në fund, bashkësia ndërkombëtare duhet të fillojë ndërtimin e koalicioneve të nevojshme për të siguruar sukses në konferencën e biodiversitetit të Kombeve të Bashkuara dhe në konferencën e KB për klimën (vitin e ardhshëm). Bota ka nevojë shumë të madhe për t’u angazhuar në çështjet e klimës dhe mjedisit.
Historiania Margaret MacMillan e përfundon analizën e saj për marshimin e botës drejt luftës më 1914 me një mesazh të rëndësishëm: Nëse duam të tregojmë gishtat nga shekulli XXI, ne mund t’i akuzojmë ata që e morën Evropën në luftë për dy gjëra. Së pari, një dështim i imagjinatës për të mos parë se sa shkatërrimtar do të ishte një konflikt i tillë, dhe së dyti, mungesa e guximit të tyre për t’u ngritur para atyre që thanë se nuk kishte zgjidhje tjetër, por të shkonin në luftë.
Kostot e mosveprimit sot kanë qenë befasuese. Në vend që të pranojmë thjesht rrëzimin e sistemit shumëpalësh, duhet të fillojmë të imagjinojmë mekanizmat e rinj të solidaritetit që kërkon kjo krizë.
la.mi/Fjala.al
