Pas vendimit të Parlamentit për rrëzimin e dekretit të Presidentit Ilir Meta lidhur me kthimin dhe rishqyrtimin e ligjit për “Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve..”, ka reaguar sekretari për Çështjet ligjore në PD, Çlirim Gjata.
Gjata deklaron se “Kush mund ta sqarojë se, përse rishikohen e ndryshohen kaq shpesh ligjet e reformës në drejtësi, kur kjo e fundit nuk ka përfunduar akoma dhe nuk kemi një përvojë të spikatur të organeve të reja, që të detyrojë edhe rishikimin e tyre. Problemi është se këto ndryshime i duhen Edi Ramës për të spostuar Presidentin”.
Ndër të tjera ai shpjegon se “Betimi realizohet të Presidenti sepse ky i fundit është garant i Kushtetutës dhe përfaqsues i unitetit të popullit. Asnjë institucion tjetër kushtetues ose jo nuk e ka këtë kompetencë, ndaj dhe betimi duhet kryer vetëm para Presidentit”.
Mesazhi i plotë:
Parlamenti rrëzoi dje Dekretin e Presidentit të Republikës për kthimin për rishqyrtim të ligjit nr.15/2020 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin ‘Për statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve..”. Ky ligj i miratuar në vitin 2016, po nga kjo mazhorancë, është një nga shumë ligjet e reformës në drejtësi.
Pasi u ankimua në Gjykatën Kushtetuese(ishte koha kur funksiononte akoma), kjo e fundit shfuqizoi disa dispozita dhe për këtë arsye ligji u mor në shqyrtim në vitin 2019 nga parlamenti ku u bënë ndryshimet përkatëse.
Por nuk mjaftoi me kaq. Në shkurt të 2020 ligji u mor në shqyrtim përsëri nga Parlamenti dhe ju rishikuan shumë dispozita duke sjellë ndryshime substanciale në ligj. Mes të tjerave u ndryshuan edhe dispozitat mbi betimin e gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë, të cilët nga Presidenti ju kaluan për betim KLGJ.
Kush mund ta sqarojë se, përse rishikohen e ndryshohen kaq shpesh ligjet e reformës në drejtësi, kur kjo e fundit nuk ka përfunduar akoma dhe nuk kemi një përvojë të spikatur të organeve të reja, që të detyrojë edhe rishikimin e tyre. Problemi është se këto ndryshime i duhen Edi Ramës për të spostuar Presidentin duke ja hequr kompetencat dhe duke fuqizuar personat e vendosur me dorën e tijë në krye të organeve. A nuk veproi kështu me të ashtuquajturin ligj AntiKÇK, ku SPAK-u u vu nën varësinë e Min. të Brëndshëm??
Të njëjtën metodë përdori për edhe për betimin e Gjyqtarëve të Kushtetueses duke dublur Kushtetutën me ligj, ku këta të fundit mund të betoheshin me shkrim. Por kjo rrëzua nga Komisioni i Venecias si e papranueshme dhe se vinte në kundërshtim me Kushtetutën e vendit dhe parimet e funksionimit të shtetit të së drejtës.
Në këtë ligj, mazhoranca bën të njëjtin veprim. Ja heq Presidentit kompetencën e betimit të gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë dhe ja kalon KLGJ dhe nëse kjo nuk organizon ceremoninë e betimit atëherë këta të fundit betohen me letër me shkrim.
Dhe jo vetëm për Gjykatën e Lartë por edhe për një sërë funksionarësh të drejtësisë, që deri dje betoheshin të Presidenti tani i kaluan KLP, pa folur për Prokurorin e Pergjithshëm që betohet para Kuvendit. Dhe si variant të dytë përsëri me letër me shkrim.
Shumë merak e kanë këtë betimin me letër me shkrim. Se si mund të betohesh mbi një letër me shkrim këtë vetëm deputetët e Ramës mund ta parashikojnë. A mund të na thonë të paktën se cili vend demokratik e ka këtë procedurë, apo është thjeshtë një shpikje shqiptare alla Rama?
Te Presidenti janë betuar deri tani tre anëtar të Gj.L., dhe tetë prokurorë të SPAK-ut. Pjesa tjetër sipas ligjit do të betohen në institucionet e emërtesës, ose me letër me shkrim. Çafrë institucionesh po krijojmë?! Kur të prezantohen Gjyqtarët e Gj.L., disa do të jenë të Presidentit, disa të KLGJ e disa të letrës. Ky quhet deligjitimim. Por kjo është më e vogla.
A e di mazhoranca se argumentat e Kom.Venencias për betimin e anëtarëve të Kushtetueses vlejnë edhe për këta të tjerët si precedent?? Ku po e çojnë kështu reformën në drejtësi pa filluar mirë akoma?? Si mund të sillemi banalisht me Kom.Venecias – një ligj e kemi me betim te Presidenti, tjetrin, jo.
Betimi në vetvete dhe veqanërisht i këtyre funksionarë të drejtësisë nuk është një veprim sa për tu kryer. Ky akt solemn lidhet me momentin e fillimit të detyrës; me seriozitetin dhe besnikërinë e funksionarit për popullin dhe ligjet e vëndit; me rëndësinë e detyrës që merr përsipër dhe pranimin e pasojave që vijnë nga kjo; me garancinë morale, me ndërgjegjshmërinë e tijë si funksionar i shtetit dhe së fundi lidhet më vetë sovranitetin shtetror. Prandaj e gjithë bota e përparuar betimet i ka të një rëndësie të jashtzakonshme.
Betimi te Presidenti nuk është parashikuar thjeshtë formalisht në Kushtetutë dhe madje është marrë si shëmbull në republikat demokratike. Ky akt realizohet të Presidenti sepse ky i fundit është garant i Kushtetutës dhe përfaqsues i unitetit të popullit. Asnjë institucion tjetër kushtetues ose jo nuk e ka këtë kompetencë, ndaj dhe betimi duhet kryer vetëm para Presidentit.
Gjthashtu një ndryshim tjetër që ju bë ligjit ishte edhe dhënja e kompetencës Inspektorit të Lartë të Drejtësisë(ILD) për të kontrolluar pasurinë e Gjyqtarëve dhe prokurorëve si veting tjetër dhe për ti kërkuar KLGJ-KLP pezullimin nga detyra pa filluar procedimi disiplinor
Me këtë ndryshim Edi Rama do të nënshtrojë politiksht çdo gjyqtar e prokuror, që nuk i bindet duke i ndërsyer ILD me veting dhe pezullim(ILD është ish-Av.Shtetit i Edi Ramës) Dhe miratohet kjo megjithse vjen në kundërshtim me vendimin e Gj.Kushtetuese të vitit 2017, që e ka shfuqizuar pikërisht këtë lloj kompetence mesh të tjerash.
Kemi thënë edhe më parë se edhe atë cilësi të reformës në drejtësi të arritur nga konsensusi kushtetues i korrikut 2016, Edi Rama e prishi me ligjet e njëanshme që u hartuan më pas. Dhe fakti flet vetë.
Të gjitha këto vijnë në kundërshtim me të paktën shtatë nene të Kushtetutës së vendit dhe disa parime themelore të funksionimit të drejtësisë, të cilat duhen parë nga Gj.Kushtetuese, si porta e fundit që nuk është kapur ende, por dhe që nuk është formuar ende. Nëse formohet kuptohet, urojmë të jetë e pavarur dhe profesionale.
