Mozart lindi më 27 janar të vitit 1756 në Salzburg dhe vdiq më 5 dhjetor, 1791 në Vjenë
Wolfgang Amadeus Mozart ishte një kompozitor i shquar dhe me ndikim gjatë epokës moderne. Ai tregoi aftësi të jashtezakonshme nga fëmijëria e tij e hershme. Kompozoi nga mosha 5 vjeçare dhe performoi para familjes mbretërore Evropiane. Në moshën 17 vjeçare, ai ishte angazhuar si një muzikant i gjykatës në Salzburg, por u rrit i shqetësuar dhe udhëtoi në kërkim të një pozitë më të mirë, gjithmonë kompozonte me bollëk. Ndërsa duke vizituar Vjenën në 1781, ai u shkarkua nga posti i tij Salzburgut. Ai zgjodhi për të qëndruar në kryeqytet, ku ka arritur famë, por pak siguri financiare. Gjatë viteve të tij të fundit në Vjenë, ai i kompozoi shumë nga simfonitë e tij më të njohura, koncerte dhe opera, Ai kompozoi mbi 600 vepra, shumica ishin kulme simfonike, koncertante, operës dhe muzikës korale. Ai është ndër më të popullarizuarit të kompozitorëve klasikë, dhe ndikimi i tij mbi të mëvonshëm muzikë artit perëndimor është i thellë; Beethoven i kompozoi veprat e tij të hershme në hijen e Mozart, dhe Joseph Haydn shkroi se “Pasardhësit nuk do të shihnin një talent të tillë përsëri në 100 vjet”
Fillimet
Vofgang rridhte prej një familjeje muzikantësh. Nënat e tij quhet Anna Maria Pertl ndërsa babai Leopold Mozart. Ai u lind në Salzburg, qytetin e lashtë në rrugën e kripës, që ishte kryeqytet i arqidioqezës me të njëjtin emër në Qarkun Bavarez, por që aktualisht është territor i Austrisë së Sipërme. Mësoi të luajë në piano në moshën tre vjeçare. Kompozimin e parë e bëri që në moshën 4 vjeçe. Në moshën 5-vjeçare kompozoi një minuet. Në moshën 6 vjeç, i konsideruar si profesionisht tashmë, debutonte në oborrin e Princit të Mynihut të Bavarisë, duke marrë pjesë në një koncert me motrën Nannerì, e cila ishte 5-së vjet më e madhe se ai. Dhe kështu filluan njohjet me emrat e mëdhenj të muzikës, turnetë e panumurta koncertore dhe vetë karriera e tij prej një muzikanti plot klas. Kur ishte 7-të vjeç mësoi vetë violinën dhe organon. Kur ishte 8-të vjeç kompozoi sonata për piano. Kur ishte 12-vjeç kompozoi operën e parë.
Vështirësitë
Pas vdekjes së nënës së tij gjatë një turneu në Paris, më 3 korrik të vitit 1778, Mozart kthehet në oborrin e Salzburgut, pranë Arqipeshkëvit, Hyeronimus Colloredo, ku babai i tij kishte arritur t’i siguronte jo më shumë se pozicionin e një organisti të thjeshtë. Në 1781, në moshën 25 vjeçare Moxarti arriti të shkëputej nga arqipeshkvi i Salzburgut dhe u kthye në një muzikant të lirë, që nuk varej nga kisha apo fisnikëria dhe u vendos përfundimisht në Vienë. Në vitin 1782, kundër dëshirës të së atit, Mozarti martohet me Kostanca Veber me të cilën pati dy djem.
Për shkak të shpenzimeve të shumta në mënyrën e jetesës, Mozart është përballur me probleme të shumta financiare. I ndodhur në gjendje shumë të vështirë ekonomike filloi të merrte hua. Jetesën e fitonte duke dhënë mësim në piano dhe shkroi i ngarkuar nga Perandori Josef i II, operen “Rrëmbimi nga Sarai”. Edhe opera komike “Martesa e Figaros” u krijua me mbështetjen e perandorit Josef. Publiku megjithatë nuk e kuptonte muzikën komplekse dhe përmbajtjen e tij kritike ndaj shoqërisë. Kjo bëri që situata ekonomike e Mozartit të keqësohej. Në vitin 1787 u emërua si kompozitor i oborrit, por rroga ishte e vogël.
Ndikimi
Ai është ndër më të popullarizuarit të kompozitorëve klasikë, dhe ndikimi i tij mbi të mëvonshëm muzikë artit perëndimor është i thellë. Në jetën e tij të shkurtër Amadeus Mozart do të realizonte më shumë se 600 veprave muzikore. Në katalogun e tij figurojnë 626 kompozime, midis të cilave 24 vepra teatrore, 51 simfoni, 19 mesha. Partiturat e tij kërkuan 33 vëllime që të mund të botoheshin. Ndër operat më të njohura veçohen: ”Rrëmbimi nga Saraji”, “Dasma e Figaros”, “Don Zhuani”, “Kështu bëjnë të gjitha”, “Flauti magjik”, si dhe sonata të ndryshme për violinë, për piano, kuintete, pastaj simfoni të ndryshme, sonata, si dhe muzikë kishtare. Veprat e Mozartit janë sot pjesë e literaturës muzikale botërore.
“Requiemi” i përjetshëm
Viti 1791 ishte i jashtëzakonshëm fatal për Mozartin. Gjatë këtij viti ai kompozoi dy opera të rëndësishme: “Falja e Titos” dhe “Flauti Magjik”. Në fundin e këtij viti ai kompozoi një pjesë të Rekuiemit. Por ajo ishte e papërfunduar me vdekjen e tij më 5 dhjetor të të njëjtit vit. Një version i përfunduar më 1792 nga Franz Xaver Süssmayr iu dorëzua Kontit Franz von Walsegg, i cili e porositi pjesën për për të përkujtuar përvjetorin e vdekjes së gruas së tij më 14 shkurt.
Requiem i Mozartit i ofron historisë së muzikës një nga misteret e saj më të ngatërruara e të pazgjidhshme. Historia nis si një trillim: Një lajmëtar mbërrin në pragun e apartamentit ku jetonte Mozart dhe i kërkon të kompozojë një rekuiem për një meshë. Mozart pranoi. U ra dakord për një tarifë dhe një kusht që ai të mos përpiqej të mësonte identitetin e komisionerit që e porositi rekuiemin. Edhe pse i sëmurë, Mozart filloi punën, por ashtu siç bëri, ai u bë progresivisht më fatalist, madje duke besuar se po i jepej helm me veprim të ngadaltë. Ai i tha një miku të tij, “Unë jam duke shkruar muzikën time mortore. Nuk duhet ta lë pa përfunduar ”.
Në të vërtetë Mozart kishte filluar të kishte një raport me vdekjen. Katër vite para se të ndërronte jetë ai i shkroi babait të tij Leopold: “Ndërsa vdekja është qëllimi i vërtetë i ekzistencës sonë, unë kam formuar gjatë viteve të fundit marrëdhënie kaq të ngushta me këtë mik të mirë dhe të vërtetë të njerëzimit ndaj imazhi i vdekjes jo vetëm që nuk është më i tmerrshëm për mua, por shumë qetësues dhe ngushëllues”. Në nëntor 1791, me ditët e tij të numëruara dhe të shqetësuara përtej besimit, ai po punonte për Rekuiemin nga shtrati i tij i vdekjes, me nxënësin e tij Franz Xaver Süssmayr të pranishëm. Por nuk arriti ta përfundonte dot.
Rekuiemi vlerësohet nga kritika si një vepër madhështore, e fuqishme në frikën e vizioneve të tij të Gjykimit të Fundit, sublime në butësinë e evokimit të shpëtimit dhe prehjes së përjetshme. Rekuiemi i Mozartit është një gjë e ndritshme dhe e mrekullueshme, më shumë sesa thjesht e bukur.
Fundi
Mozart lindi më 27 janar të vitit 1756 në Salzburg dhe vdiq më 5 dhjetor, 1791 në Vjenë. Ishte 35 vjeç dhe para fundit të vitit 1791 ishte i mbyllur në shtëpinë e tij në Vienë nga një sëmundje që kishte marrë në Pragë gjatë vënies në skenë të një prej operave të tij të fundit “Falja e Titos”.
Mozart u nda nga jeta 50 minuta pas mesnatës, më 5 dhjetor 1791. Ceremonia mortore u mbajt në orën 15.00 të 6 dhjetorit. Arkivoli u çua përpara Kapelës së Kryqit të Dumos së Shën Stefanit. Funerali i tij ishte modest ndërsa trupi i tij u fut në një varr të përbashkët të varrezës së Shën Markut. Kufoma e tij nuk është gjetur asnjëherë. Volfgang Amadeus Mozart përfundon simfoninë e tij numër 39, 40 dhe 41 të quajtur “Jupiter” për t’u interpretuar pas vdekjes, ose si “apel për përjetësi”, sepse vetë ai nuk arriti t’i dëgjojë të interpretuara.
