Në fillim prillin e vitit 1966 në Kinë fillon revolucioni kulturor. Mao Ce Duni mbledh një grup radikalësh duke përfshirë gruan e tij Jiang Qing dhe ministrin e Mbrojtjes Lin Biao, për ta ndihmuar në sulmin kundër udhëheqjes aktuale të partisë dhe për vendosjen e autoritetit të tij…
…Revolucioni Kulturor (zyrtarisht Revolucioni Kulturor Proletar i Madh) ishte një lëvizje sociopolitike në Republikën Popullore të Kinës nga viti 1966 deri në vitin 1976. Nisur nga Mao Ce Dun, atëherë Kryetar i Partisë Komuniste të Kinës, qëllimi i tij i deklaruar ishte ruajtja e komunizmit kinez duke pastruar mbetje të elementeve kapitalistë dhe tradicionalë nga shoqëria kineze, dhe për të ri-imponuar Mao Ce Dun Thought (i njohur jashtë Kinës si Maoizmi) si ideologji mbizotëruese në Partinë Komuniste të Kinës.
Rikthimi në pushtet
Revolucioni shënoi rikthimin e Mao në pushtet pas një periudhe udhëheqjeje më pak radikale për t’u rikuperuar nga dështimet e Brishtit të Madh, politikat e së cilës çuan në urinë dhe afërsisht 30 milion vdekje vetëm pesë vjet më parë. Revolucioni Kulturor dëmtoi ekonominë e Kinës dhe çoi në rreth 500,000 deri në 2,000,000 vdekje.
Vendimi i Maos për të nisur “revolucionin” më 1 prill 1966, interpretohet sot gjerësisht si një përpjekje për të eliminuar armiqtë e tij, duke i nxitur njerëzit në parti të spastrojnë radhët e veta. Kur nisi mobilizimi masiv, gazetat e partisë e përshkruan atë si një luftë epokale, që do të injektonte një frymë të re në kauzën socialiste.
Thirrja për rebelim
Mao e nisi lëvizjen në pranverën e vitit 1966, duke u bërë thirrje të rinjve të “bombardojnë shtabin” dhe të shpallin se “te rebeli është i justifikuar”.
Revolucioni Kulturor, ishte një ide e “Timonierit të Madh” të Kinës, Mao Ce Dun. 17 vjet pasi trupat e tij morën pushtetin, Mao e pa fushatën e tij të fundit politike si një mënyrë për të riforcuar revolucionin komunist, duke forcuar ideologjinë dhe zhdukur kundërshtarët. “Objektivi ynë, është të luftojmë dhe të shtypim burokratët, që po ndjekin rrugën kapitaliste… në mënyrë që të lehtësojnë konsolidimin dhe zhvillimin e sistemit socialist” – u shpreh ai në një direktivë të hershme.
Studentët kinezë u hodhën menjëherë në veprim, duke ngritur divizionet e Gardës së Kuqe në klasat dhe kampuset në të gjithë vendin. Duke nisur nga gushti i vitit 1966, vendi ishte përfshirë nga kaosi, ndërsa aleatët e Maos i kërkuan Gardistëve të Kuq të shkatërronin “Katër të Vjetrat” - idetë e vjetra, zakonet e vjetra, traditat e vjetra dhe kulturën e vjetër.
Bandat e studentëve dhe “Gardistët e Kuq”, sulmonin në rrugë njerëzit që mbanin veshur “rroba borgjeze”, dhe shkatërruan simbolet “imperialiste”. Ndërkohë intelektualët dhe zyrtarët e partisë u vranë, ose u detyruan të kryejnë vetëvrasje. Pasi dhuna ndoqi kursin e saj të përgjakshëm, sundimtarët e vendit pranuan më vonë se Revolucioni Kulturor ishte një katastrofë, që nuk solli gjë tjetër veçse shkatërrimet më të mëdha “të pësuara nga partia, vendi dhe populli, që nga themelimi i Republikës Popullore më 1949”.
Akuzat për eleminim
Mao akuzoi se elementët borgjezë kishin infiltruar qeverinë dhe shoqërinë dhe se ata synonin të rivendosnin kapitalizmin. Lin Biao, kreu i Ushtrisë Liblirimtare Popullore (PLA), u shkrua në kushtetutë si pasardhësi i Maos; Lin kishte përpiluar Librin e Vogël të Kuq, një përzgjedhje të thënieve të Maos, i cili u bë një tekst i shenjtë për kultin e personalitetit të Mao Ce Dunit. Mao këmbënguli që revizionistët të hiqen përmes luftës së dhunshme të klasave për të eleminuar rivalët e tij brenda Partisë Komuniste të Kinës (CPC) dhe në shkolla, fabrika dhe institucione qeveritare. Të rinjtë e Kinës u përgjigjën duke formuar grupe të Gardës së Kuqe në të gjithë vendin, të cilat ndaheshin në fraksione rivale dhe ndonjëherë beteja të hapura. Shkollat dhe universitetet ishin të mbyllura. Punëtorët e urbaneve duhej të ndaheshin në fraksione dhe PLA duhej të dërgohej për të rivendosur rendin. Zyrtarët e lartë, veçanërisht Liu Shaoqi dhe Deng Xiaoping, u spastruan ose internuan. Miliona njerëz u akuzuan se ishin të djathtë të djathtë dhe të persekutuar ose të prekur nga poshtërimi publik, burgosja, torturimi, puna e vështirë, konfiskimi i pasurisë dhe nganjëherë ekzekutimi ose ngacmimi në vetëvrasje. Shumë të rinj intelektualë urbanë u dërguan në fshat në Lëvizjen Doën to the Country. Rojet e Kuq shkatërruan reliket dhe artifaktet historike ose shkatërruan vendet kulturore dhe fetare.
Fundi i revolucionit
Mao zyrtarisht përfundoi Revolucionin Kulturor në vitin 1969, por faza e tij aktive zgjati deri të paktën në 1971, kur Lin Biao iku dhe vdiq në një rrëzim avioni, i akuzuar për komplot për të rrëzuar Mao.
Por Revolucioni Kulturor, përfundoi krejtësisht kur Mao vdiq më 9 shtator 1976, në moshën 82 vjeçare. Në një përpjekje për të kritikuar “teprimet” e Revolucionit – dhe për të shmangur diskreditimin e tepërt të Maos – drejtuesit e partisë urdhëruan që e veja e kryetarit, Jiang Qing dhe një grup bashkëpunëtorësh, të gjykoheshin publikisht si përgjegjës për kaosin.
Pas vdekjes së Mao dhe arrestimit të Bandës së Katër në 1976, Deng Xiaoping shkatërroi gradualisht politikat maoiste të lidhura me Revolucionin Kulturor. Në 1981, Partia deklaroi se Revolucioni Kulturor ishte “përgjegjës për kthimin më të rëndë dhe humbjet më të rënda të pësuara nga Partia, vendi dhe njerëzit që nga themelimi i Republikës Popullore”.
