Roveri Perseverance ka ndërmarrë një hap tjetër duke krijuar oksigjen për frymëmarrjen në Mars nga atmosfera e planetit. Midis eksperimenteve të ndryshme të kryera nga roveri i NASA-s është Moxie, një pajisje me madhësinë e një kutie që ka treguar, me ndërprerje, për më shumë se një vit se mund të kryejë me besueshmëri të njëjtën punë si një pemë në çdo stinë.
Eksperimenti është në krye të Institutit të Teknologjisë në Masaçusets (MIT), i cili publikon në Science Advances rezultatet e shtatë rasteve në të cilat është lançuar dhe në të gjitha ka arritur objektivin për të prodhuar gjashtë gram oksigjen në orë, pak a shumë ritmin e një peme modeste në Tokë, sipas deklaratës së MIT. Performanca e mirë e makinës është një hap drejt qëllimit të dërgimit të misioneve me njerëz dhe është gjithashtu demonstrimi i parë i përdorimit të burimeve “in situ” për të krijuar burime që përndryshe do të duhej të transportoheshin nga Toka.
Që kur Perseverance zbarkoi në kraterin Jezero në shkurt 2021, Moxie ka treguar se funksionon në të gjitha stinët e vitit marsian dhe në periudha të ndryshme kohore për të nxjerrë oksigjen nga atmosfera marsiane e pasur me dioksid karboni. Studiuesit parashikojnë që një version i zmadhuar i Moxie mund të dërgohet në Mars përpara një misioni njerëzor, për të prodhuar vazhdimisht oksigjen në shkallën e disa qindra pemëve, duke gjeneruar mjaftueshëm për të mbështetur njerëzit dhe për të fuqizuar një raketë për t’i kthyer ata në Tokë.
Si funksionon Moxie?
Hetuesi kryesor i këtij projekti, Michael Hecht, nga MIT, theksoi se ata kanë mësuar “shumë” nga ky eksperiment, i cili do të shërbejë si bazë për sistemet e ardhshme në shkallë më të madhe. Versioni aktual është i vogël, për t’u përshtatur në bordin e anijes kozmike dhe është ndërtuar për të funksionuar për periudha të shkurtra, duke u ndezur dhe fikur me çdo makinë, në varësi të orarit të eksplorimit të roverit dhe përgjegjësive të misionit.
Makina e tërheq ajrin marsian përmes një filtri që e pastron atë nga ndotësit, pas së cilës i nënshtrohet presionit dhe dërgohet përmes elektroliserit të oksidit të ngurtë (SOXE), i cili ndan elektrokimikisht ajrin e pasur me dioksid karboni në jone oksigjen dhe monoksid karboni.
Jonet e oksigjenit izolohen dhe rikombinohen për të formuar oksigjen molekular të frymëmarrjes (O2), sasia dhe pastërtia e të cilit matet nga Moxie përpara se të lëshohet përsëri në ajër, së bashku me monoksidin e karbonit dhe gazrat e tjerë atmosferikë. Eksperimenti është ndezur shtatë herë, në stinë të ndryshme të vitit për të testuar efektivitetin e tij, pasi dendësia e atmosferës së Marsit ndryshon shumë më tepër sesa në Tokë gjatë vitit.
