Propaganda e Putinit mburret në shkatërrim, por, si nazistët, ai po mbjell farat e vetëshkatërrimit
Nga Peter Pomerantsev
“Dëshiron Luftë totale?” Këtë kërkoi Gëbbelsi nga besimtarët nazistë ndërsa Lufta e Dytë Botërore në vitin 1943 shkoi në jug për Gjermaninë. Ai përshkruante një Rajh të rrethuar nga komplotistët e këqij hebrenj kozmopolitë të vendosur për shkatërrimin e tij. Dhe ai kërkoi për ta mbrojtur një mobilizim total të cilët të përqafonin një ideologji lavdi në vdekje.
Vladimir Putin dha versionin e tij (të pjesshëm) javën e kaluar. Ndërsa lufta e Ukrainës shkon në jug për Rusinë, ai pretendoi se disfatat janë rezultat i komploteve kozmopolite të prirura për të shkatërruar Rusinë dhe ai duhej të shpallte mobilizim të plotë (të pjesshëm). Ai u bëri thirrje rusëve ndjenjën e misionit historik dhe la të kuptohej se Rusia ishte gati të përdorte armë bërthamore. “Ky nuk është një bllof,” insistoi ai.
Putinit i pëlqen të imitojë propagandën më të keqe totalitare të shekullit të 20-të, por a funksionon mesazhi i tij, brenda dhe jashtë vendit? Apo Putini po fillon të bëjë të njëjtat gabime propagandistike që bëri në fushën e betejës? Propaganda shtetërore ruse pikohet nga patosi i martirizimit. Rusët duhet të duan dhimbjen e të provuarit se sa të ashpër janë, duke i mbijetuar çdo gjëje, nga Gulagu deri te moti ekstrem, në krahasim me perëndimin efektiv. Propaganda prek pandërprerë mitin e Luftës së Dytë Botërore, në të cilën rusët përshkruhen si unikë midis kombeve në gatishmërinë e tyre për të sakrifikuar veten për një kauzë më të madhe. Në përvjetorin e asaj lufte, shteti organizon marshime ku njerëzit mbajnë pankarta të veteranëve të vdekur, “regjimenti i pavdekshëm”: vdekja në luftë sjell pavdekësi në qiellin e propagandës shtetërore. Ka një aftësi vetëvrasëse, një nënkuptim “le të shkatërrojmë të gjithë botën” në frazën popullore “Çfarë kuptimi ka bota nëse nuk ka vend për Rusinë në të?”. Kërcënimet bërthamore të Putinit janë të gëzuara me kënaqësi, sikur të thërrasin në mënyrë sadiste perënditë e shkatërrimit total.
Ashtu si me nazistët, interesi racional vetjak është menduar të gëlltitet në komunitetin e shtetit. Por shikoni më afër dhe fotografia bëhet më e ndërlikuar – dhe e prekshme.
Miti i martirizimit dhe qëndresës është i dyshimtë. Ukrainasit kanë një traditë të vërtetë të vuajtjes për kauzën e çlirimit kombëtar – dhe suksesin përmes sakrificës. Për shekuj me radhë, poetët dhe rebelët ukrainas u treguan të gatshëm të duronin burgime, ekzekutime dhe gjenocid të padrejtë për të luftuar për të drejtat e tyre kombëtare dhe gjuhësore. Shumë prej heronjve të Ukrainës, si poetët Taras Shevchenko dhe Vasyl Stus, vuajtën nga burgjet dhe torturat ruse dhe shpirti i tyre themelor i qëndrueshmërisë po provohet në fushën e betejës.
Rusët me të vërtetë janë vrarë në masë, më së shpeshti nga shteti i tyre, por, ndryshe nga ukrainasit, ata nuk i festojnë disidentët e tyre. Këta janë të urryer dhe të mallkuar në propagandën shtetërore dhe nga publiku në përgjithësi. Guximi i vërtetë është përqeshur. Në vend të kësaj, shtypja masive ka rezultuar në një shoqëri që kremton konformizmin pasiv. Bravura festohet në ekran, por si një mënyrë për të kompensuar mënyrën se si shoqëria është në të vërtetë e lakmuar. Jeni dërrmuar nga shteti dhe më pas kompensoheni me heroizëm patriotik në televizion dhe sadizëm ndaj më të dobëtve në shoqërinë tuaj dhe të tjerëve (në këtë rast Ukrainës).
Dallimi i madh me propagandën naziste është se ndërsa e para ishte e orientuar drejt veprimit dhe mobilizimit, propaganda e Putinit është e orientuar drejt demobilizimit: uluni në divan, ndjehuni të fortë duke parë propagandën dhe lëreni Kremlinin të drejtojë gjërat. Nën retorikën e vetëflijimit, propaganda e Putinit ka lejuar tradicionalisht interesin vetjak ose, të paktën, vetë-ruajtjen. Ju shkoni në luftë duke përhapur retorikë patriotike, por në të vërtetë jeni në të sepse lejon plaçkitjen dhe përdhunimin. Ju kënaqeni me kulmin e retorikës patriotike në shtëpi, por realisht interesi juaj është të lejoheni të ndiqni korrupsionin, të madh e të vogël. Truku i Putinit është të veshë interesat personale me propagandë patriotike. Tani këto dy gjëra po ndahen. Të shkosh në front do të thotë vetëm vdekje e pakuptimtë. Tani është e qartë se mobilizimi “i pjesshëm” nuk është aspak i pjesshëm; njerëzit po rrëmbehen në rrugë dhe po grumbullohen në luftë. Në mediat sociale, ndjenja ndaj mobilizimit është shumë negative. Në sondazhe, edhe rusët më pro Putin janë kundër tij. Lufta në Ukrainë ishte menduar të ishte një film, jo një sakrificë personale.
Kërcënimi i Putinit për luftë bërthamore mund të rezultojë gjithashtu i kundërt. Ka për qëllim të frikësojë perëndimin dhe Ukrainën, por mund të shqetësojë më shumë njerëzit e tij. Nëse ka një gjë që rusët i frikësohen më shumë se Putinit, ajo është lufta bërthamore – dhe tani ai është ai që e afron atë. Si për elitën ashtu edhe për rusët “e zakonshëm” me të cilët kam folur kohët e fundit, llogaritja ka të bëjë nëse rreziku për të shkuar kundër Putinit është më i madh se rreziku për t’u qëndruar me të. Deri më tani, rebelimi është dukur rreziku më i madh; a e ndryshon këtë tema bërthamore? Shumë varet nga reagimi i komunitetit ndërkombëtar. Duhet të tregojmë se sa më shumë t’i afrohet një kërcënimi bërthamor, aq më shkatërrues do të jetë reagimi: ushtarak, ekonomik dhe diplomatik. Ai madje do të humbasë Kinën.
Humbja e opinionit publik në Rusi nuk është njësoj si në një demokraci. Kjo nuk çon domosdoshmërisht në protesta, e lëre më humbjen e zgjedhjeve që nuk ekzistojnë. Por të jesh në gjendje të tregosh se mund të kontrollosh opinionin publik, përmes frikës dhe propagandës, është një nga emblemat e mbretërisë. Putin ka humbur kontrollin e situatës ushtarake. Humbja e kontrollit të propagandës do të tregojë se poshtë çizmeve fashiste me shkëlqim janë këmbët prej balte. Tani vulosni mbi to.
Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi
